Η σαύρα από το Νέο Μεξικό (Cnemidophorus neomexicanus), είναι ένα θηλυκό είδος που αναπαράγει χωρίς γενετική συμβολή από ένα αρσενικό
«Ο σκοπός της φύσης δεν είναι η διαιώνιση του ανθρώπινου είδους αλλά η διασφάλιση της βιοποικιλότητας των ειδών» Θεόφραστος( 371 -287 π.Χ.)
Η ασεξουαλική αναπαραγωγή μπορεί να είναι εκπληκτικά συχνό φαινόμενο στο φυσικό κόσμο. Παρθενογένεση παρατηρήθηκε σε άγρια φίδια, ακόμα και όταν τα αρσενικά είναι διαθέσιμα. Τι ακριβώς μπορεί να συμβαίνει;
Στην βιολογία, η αγενής ή ασεξουαλική αναπαραγωγή είναι μορφή αναπαραγωγής ενός είδους με τη συμμετοχή ενός μόνο γονέα, χωρίς να απαιτείται η συμμετοχή δύο φύλων. Τις περισσότερες φορές, οι απόγονοι είναι γενετικά πανομοιότυποι με τον γονέα. Αποτελεί συνήθη μέθοδο αναπαραγωγής για τα βακτήρια, τους μύκητες, τα φυτά. Τι γίνεται όμως με τα ζώα;
Νέα δεδομένα από πρόσφατη μελέτη δείχνουν ότι η αγενής αναπαραγωγή σε ένα κατά τα άλλα σεξουαλικά αναπαραγόμενα είδη, φαίνεται να είναι αρκετά συχνή μεταξύ των φιδιών και μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα δυνητικά σημαντικό χαρακτηριστικό της εξέλιξης των σπονδυλωτών. Ενώ η κατανόηση των ερευνητών σχετικά με αυτά τα αναπαραγωγικά φαινόμενα είναι στα σπάργανα, η έρευνα παρέχει τα αναγκαία πρώτα βήματα για τη διερεύνηση της προέλευσης και της εξέλιξης της παρθενογένεσης των φιδιών. Πλέον η ασεξουαλική αναπαραγωγή δεν πρέπει να θεωρείται ως εξελικτική καινοτομία, καθώς έχει τεκμηριωθεί σε έναν αυξανόμενο αριθμό σπονδυλωτών ειδών».
Ωστόσο, η νέα έρευνα προσφέρει έντονο προβληματισμό σε αυτό το ασυνήθιστο αναπαραγωγικό γνώρισμα, είπε ο Warren Booth.«Έχοντας πρόσφατα τεκμηριωθεί σε φυσικούς πληθυσμούς και σε μια ποικιλία ειδών φιδιών, από τους βόες και πύθωνες έως και τα νερόφιδα, θα πρέπει να επανεξετάσουμε τις προηγούμενες μελέτες για τον εντοπισμό ομοιοτήτων και παραλλαγών που προσφέρουν οι νέες γνώσεις για αυτό το αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό που ανακαλύψαμε στα φίδια.Με βάση τα ευρήματά μας προτείνουμε την διάσπαση της παρθενογένεσης στα φίδια σε δύο μορφές, με αυτό τον τρόπο θα είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τα φίδια ως ιδανικό είδος- μοντέλο για τη μελέτη της εξέλιξης της παρθενογένεσης των σπονδυλωτών ».
Παρθενογένεση εμφανίζεται φυσικά σε μερικά ασπόνδυλα είδη ζώων (π.χ., οι ψύλλοι του νερού, αφίδες, ορισμένες μέλισσες, κάποια είδη σκορπιού) καθώς και σε μερικά σπονδυλωτά (π.χ. αμφίβια, κάποια ερπετά, γαλοπούλες, στα ψάρια, στα πουλιά κά). Επιπλέον αγενής ή ασεξουαλική αναπαραγωγή έχει προκληθεί τεχνητά σε ψάρια και αμφίβια.
Η παρθενογένεση ανάμεσα στα ζώα μπορεί να μην είναι μια σπάνια, αλλά έσχατη λύση. Μέχρι τώρα έχει θεωρηθεί ως μια εξελικτική καινοτομία, ωστόσο μελέτες του βιολόγου Warren Booth του Πανεπιστημίου Τούλσα (Οκλαχόμα) σε αγρούς, όπου τα αρσενικά ήταν παρόντα έδειξαν ότι 1 από τα 22 θηλυκά φίδια είχαν παρθενογενετικά γεννήσει, όπως έκανε 1 από τα 37 φίδια που είχαν συλλεχτεί, μια αναλογία εκπληκτικά υψηλή.
Γιατί υποβάλλονται τα θηλυκά φίδια σε παρθενογένεση, όταν τα αρσενικά είναι διαθέσιμα; Μία πιθανότητα: Θα μπορούσε να ήταν ο μόνος τρόπος για να μπορέσουν να αναπαραχθούν. Ο Booth σημειώνει ότι ο δηλητηριώδης όφις που υπέστη παρθενογένεση ήταν μικρότερος από το συνηθισμένο. Ορισμένοι επιστήμονες έχουν προτείνει ότι η παρθενογένεση αποτελεί ένα είδος τυχαίου αναπαραγωγικού λάθους. Ένα άλλο μυστήριο: Κάθε μία από τις δύο γέννες από παρθενογένεση αποτελούνταν από ένα μόνο φίδι. Μια κανονική γέννα, αριθμεί συχνά μεταξύ 6 και 9, όμως κάποια μπορεί να γεννήσουν μέχρι και 20 απογόνους.
Επίσης, τα μωρά- φίδια από παρθενογένεση ήταν αρσενικά και αυτό επιστημονικά αποτελεί ένα μυστήριο. «Θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε αν μπορούμε να βρούμε θηλυκά», δήλωσε ο Booth. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος ρεαλιστικά γιατί δεν πρέπει να βρούμε τα θηλυκά, αλλά και σε όλα τα είδη[φιδιού] που έχουμε ερευνήσει … όλα ήταν αρσενικά».
Είναι επίσης άγνωστο αν τα ζώα που γεννήθηκαν με παρθενογένεση μπορεί να αναπαράγουν κανονικά ή να μόνο με παρθενογένεση.
Παρθενογενετικοί απόγονοι συχνά παρουσιάζουν ανωμαλίες ή πεθάνουν πρόωρα. Αυτό δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν δεδομένου ότι είναι ουσιαστικά «μια σοβαρή μορφή της ενδογαμίας» σύμφωνα με τον Booth.
Η παρθενογένεση συμβαίνει όταν ένα πολικό σώμα ένα κύτταρο παράγεται μαζί με το αυγό, ουσιαστικά λειτουργεί σαν ένα σπερματοζωάριο και «γονιμοποιεί» το αυγό. Ως αποτέλεσμα, το DNA ενός απογόνου από παρθενογένεση δεν ταιριάζει απόλυτα με αυτή του γονέα-απογόνου του, είναι ένα είδος μισού κλώνου.
Μέχρι στιγμής, παρθενογένεση δεν έχει παρατηρηθεί σε θηλαστικά ,δεν πιστεύεται ότι είναι ικανά , επειδή η αναπαραγωγή τους απαιτεί αντίγραφα γονιδίων από τους δύο γονείς.
“Έτσι, δεν πρέπει να ανησυχούμε καθώς κανένας άνθρωπος δεν πρόκειται να προκύψει από παρθενογένεση σύντομα”, δήλωσε ο θαλάσσιος βιολόγος Demian Chapman, ο οποίος ανακάλυψε την παρθενογένεση μεταξύ των καρχαριών.