Γεωδίφης
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΓΑΙΑ
  • ΚΩΙΑ
  • NEA
  • ΘΕΜΑΤΑ
  • ΦΛΥΑΡΙΕΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΓΑΙΑ

Γιατί κάποιοι υποθαλάσσιοι σεισμοί προκαλούν τσουνάμι;

16/3/2011

 
Η ταχεία μετατόπιση ενός σημαντικού όγκου νερού των ωκεανών από κάποια εξωτερική φυσική διεργασία που ενεργεί είτε από κάτω από το θαλάσσιο πυθμένα ή από επάνω επηρεάζει την επιφάνεια του νερού και  συχνά δημιουργεί ένα τσουνάμι. Η βαρύτητα παρεμβαίνει έπειτα αποκαθιστώντας την δύναμη για να λειάνει την κάθετη μετατόπιση της ωκεάνιας επιφάνειας, αναγκάζοντας ένα κύμα έτσι να διαδοθεί μακρυά από την πηγή διαταραχής.
Τσουνάμι μπορούν να σχηματιστούν από διάφορες πηγές. Η απαιτούμενη κάθετη μετατόπιση των υδάτων  μπορεί να περιλαμβάνει (αλλά όχι πάντοτε) υποθαλάσσιο σεισμό, υποθαλάσσια κατολίσθηση, μεγάλα παγόβουνα, εκρηκτικές ηφαιστειακές εκρήξεις στον ωκεανό (ή κοντά σε ακτές) ,κατολισθήσεις  ξηράς  στον ωκεανό, πρόσκρουση ενός μετεωρίτη ή κομήτη στον ωκεανό (ή στο έδαφος κοντά στην ακτή) ακόμη και μεγάλες εκρήξεις πλοίων στους λιμένες μπορούν να προκαλέσουν τοπικά τσουνάμι.
Γιατί λοιπόν κάποιοι υποθαλάσσιοι σεισμοί προκαλούν τσουνάμι, ενώ άλλοι δεν  το κάνουν; Πρώτον, οι σεισμοί πρέπει να είναι αρκετά μεγάλοι. Αξιοσημείωτα τσουνάμι απαιτούν σεισμούς της τάξης μεγέθους 7R ή μεγαλύτερους. Τα πλέον φονικά τσουνάμι συνήθως απαιτούν μεγέθη σεισμού τουλάχιστον 8R  ή μεγαλύτερα. Αλλά ενώ μεγάλης έκτασης γεγονότα είναι αναγκαία, οι σεισμοί από μόνοι τους δεν επαρκούν για να προκαλέσουν τσουνάμι. Επίσης είναι σημαντικό ο πυθμένας του ωκεανού να έχει παραμορφωθεί κάθετα. Αυτή η παραμόρφωση μπορεί να περιλαμβάνει ρήγματα που τέμνονται στον πυθμένα του ωκεανού και να έχουν μια κατακόρυφη συνιστώσα που να τέμνει το κύριο σύστημα διάρρηξης. Σημειώνεται ότι η μετατόπιση ρήγματος είναι η απόσταση μεταξύ των τεμαχών που μετατοπίζονται . Για το λόγο αυτό τα ρήγματα που ολισθαίνουν οριζόντια  (όπως το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα στην Καλιφόρνια , έστω και αν μερικά από τα τμήματα του λειτουργούν παράκτια), στα οποία οι τεκτονικές πλάκες έχουν την τάση να γλιστράνε οριζοντίως η μία  ενάντια στην άλλη, δεν παράγουν συνήθως σημαντικά τσουνάμι. Επειδή το νερό παραμένει σχεδόν αλώβητο από την οριζόντια κίνηση του πυθμένα του ωκεανού σε αυτές τις περιοχές, με αποτέλεσμα λίγο νερό να εκτοπίζεται. Οι εξαιρέσεις εμφανίζονται όταν ένας σεισμός που προέρχεται από ένα ρήγμα οριζόντιας ολίσθησης  προκαλεί στη συνέχεια μια μεγάλη υποθαλάσσια  κατολίσθηση. Η τελευταία αυτή περίπτωση, μπορεί να εκτοπίσει το νερό κάθετα και να δημιουργηθεί έτσι ένα τσουνάμι.
Οι πιο τσουναμογενείς σεισμοί συμβαίνουν σε ζώνες καταβύθισης των πλακών. Κατά τη διάρκεια ενός και μόνο μεγάλου σεισμού σε ζώνη καταβύθισης, μία πλάκα (συνήθως μια ωκεάνια πλάκα), μπορεί να γλιστρήσει όσο και 20 μέτρα κάτω από την άλλη πλάκα (συχνά ηπειρωτική ή αλυσίδα ηφαιστειακών νησιών). Προκαταρκτική ανάλυση από σεισμογραμμάτα  δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια της 26ης  του Δεκεμβρίου 2004, στη Σουμάτρα-Andaman, η  πλάκα της Ινδίας γλίστρησε κάτω από την πλάκα της Βιρμανίας κατά 20 μέτρα σε ένα μέρος  αλλά ίσως λιγότερο σε άλλα τμήματα του ρήγματος. Η κατακόρυφη συνιστώσα της συνολικής κλίσης  σχετικά με το ρήγμα  που βυθίστηκε στα βορειοανατολικά υπό γωνία περίπου 10 ή 15 βαθμούς ήταν πιθανότατα της τάξης των 2  μέτρων.
Μια βαθιά ωκεάνια τάφρος σηματοδοτεί συνήθως το όριο μεταξύ των δύο πλακών όπου η μία  πλάκα υποβυθίζεται κάτω από μία άλλη. Στην κοντινή περιοχή προς τη θάλασσα της τάφρου, ο ωκεανός τείνει να είναι ταπεινωμένος κατά τη διάρκεια του σεισμού, ενώ προς τη ξηρά της τάφρου εκεί η πλάκα αυξάνεται για κάποια μέτρα. Συχνά η άκρη της ανερχόμενης πλάκας τεμαχίζεται κάθετα από κάτω σε ένα σύστημα ρηγμάτων. Όλα τα κάθετα στοιχεία  της παραμόρφωσης του ωκεανού συμβάλλουν στην δημιουργία του τσουνάμι, εάν υποστηρίζονται από μια άνοδο ή μια πτώση του ωκεανού κατά τη διάρκεια του σεισμού. Εάν η πρώτη από μία διαδοχής κυμάτων τσουνάμι απελευθερώνεται  έξω από ένα κοντινό λιμάνι ή ακτή ή αντιθέτως  πλημμυρίζει την ακτή με ένα θαλάσσιο τοίχο νερού, εξαρτάται κατά ένα μεγάλο μέρος από το εάν ο πυθμένας της ακτής είναι περισσότερο ταπεινωμένος   ή εναλλακτικά ανυψωμένος. 

 Γεωδίφης με πληροφορίες από τον  Klaus Jacob*

*Ερευνητής στο Lamont-Doherty Earth Observatory του Πανεπιστημίου Κολούμπια

Comments are closed.

    Γαία

    ''Ο Ουρανός είναι ο πατέρας και η Γη η μητέρα μου κι όσο μικρός και αν είμαι, βρίσκω τη θέση μου ανάμεσά τους''- Τσαγκ Ζάι
    Picture
    Σελίδα αφιερωμένη στην μοναδική Γαία ,ηλικίας 4.5 δις.ετών. Στην Κοσμογονία, συμβολίζει την υλική πλευρά του κόσμου ενώ το Χάος συμβολίζει τον χώρο του Σύμπαντος

    Αρχεία

    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    August 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    February 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    June 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012
    August 2012
    July 2012
    June 2012
    May 2012
    April 2012
    March 2012
    February 2012
    January 2012
    December 2011
    November 2011
    October 2011
    September 2011
    August 2011
    July 2011
    June 2011
    May 2011
    April 2011
    March 2011
    February 2011
    January 2011
    December 2010
    November 2010
    October 2010
    September 2010
    August 2010
    July 2010
    June 2010
    May 2010
    April 2010
    March 2010
    February 2010
    January 2010
    December 2009

    RSS Feed

Δυναμικός-Βιβλία-Γεωπανόραμα-Χάρτες-Άρθρα-Ορυκτά-Απολιθώματα-Γλωσσάριο-Γεωπαρατηρητήριο-Παλαιογεωγραφία
Youtube-Panoramio-Noaa-Usgs-Nasa-Geowhen 
Ορισμένα από τα θέματα που εκτίθενται, προέρχονται από θεωρητικά μοντέλα και επιστημονικές μελέτες ενώ άλλα αποτελούν προσωπικές σκέψεις & απόψεις, πάντοτε θα περιέχουν κάποια αβεβαιότητα και διαφορά γνώμης. Κάποιες από τις απόψεις και αναλύσεις που εκφράζονται στον ιστοχώρο δεν αντιπροσωπεύουν εκείνες του Γεωδίφη και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες. Η λειτουργία του ιστοχώρου στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην ενημέρωση & ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα θέματα γεωπεριβάλλοντος και τις δράσεις του, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπεί στην επίτευξη κέρδους. Οι εργασίες, ταινίες, κινούμενα σχέδια, έγγραφα, βιβλία και τόσα άλλα που δημοσιεύονται σε αυτό τον χώρο, χρησιμοποιούνται μόνο για εκπαίδευση. Οι κάτοχοι μπορούν να ζητήσουν την αφαίρεση του περιεχομένου. Οι προσωπικές εργασίες και φωτογραφίες δεν υπόκεινται σε δικαιώματα και άλλα μέτρα προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο ιστοχώρος αφιερώνεται στον αναγνώστη που αναζητά απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα που σχετίζονται με τον άγνωστο κόσμο που τον περιβάλλει
Picture

   Γεωδίφης,2009