Ο σεισμός στην Αϊτή σήμανε συναγερμό στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικινδυνότητας για σεισμούς.
Ο παγκόσμιος χάρτης των σεισμικών κινδύνων είναι σαφής: μία κόκκινη γραμμή διατρέχει τον νότο της αμερικανικής ηπείρου από τις ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού και φθάνει μέχρι την Καραϊβική. Στη γραμμή μιας εν δυνάμει καταστροφής βρίσκονται το Σαντιάγο, η Λα Πας, η Λίμα, το Κίτο, η Μπογκοτά, το Καράκας και το σύνολο των χωρών της κεντρικής Αμερικής.
Η καταστροφή της Αϊτής ξύπνησε οδυνηρές μνήμες, της τραγωδίας της 31ης Μαΐου 1970 στο Περού, όπου 70.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν από σεισμό το βόρειο τμήμα της χώρας, της καταστροφής του 1976 στη Γουατεμάλα (25.000 νεκροί) και του σεισμού του 1985 στο Μεξικό (10.000 νεκροί).Η νότια Αμερική έχει επίσης το ρεκόρ της ισχυρότερης σεισμικής δόνησης που έχει ποτέ καταγραφεί, στις 22 Μαΐου 1960 στη Βαλντίβια (νότια Χιλή), 9,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, με 3.000 νεκρούς.
Γεωλογικά τα συχνά σεισμικά φαινόμενα δικαιολογούνται λόγω της παρουσίας των ωκεάνιων τεκτονικών πλακών που συναντώνται με την ηπειρωτική πλάκα, στην οποία υπάρχουν επίσης πολλά ρήγματα. Η περιοχή που συγκεντρώνει σήμερα τις μεγαλύτερες πιθανότητες ξεκινά από τον νότο του Περού και φθάνει μέχρι τη βόρεια Χιλή εξαιτίας της απουσίας έντονης σεισμικής δραστηριότητας εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ενέργεια συσσωρεύεται όλο και περισσότερο και τελικά εκρήγνυται. Τι μπορεί να γίνει; Μετά τον σεισμό στην Αϊτή, το ερώτημα της προετοιμασίας απέναντι στον κίνδυνο τέθηκε και πάλι. Στις περισσότερες χώρες, ειδικοί και αξιωματούχοι τονίζουν ότι οργανώνονται προσομοιώσεις και εγκαθίσταται μεγάλος αριθμός κέντρων παρατήρησης της σεισμικής δραστηριότητας.
Αλλά πολλά μένει να γίνουν για την προστασία των 586 εκατομμυρίων κατοίκων της περιοχής, το 75% των οποίων ζει σε πόλεις και το εν τρίτον σε οικισμούς. Στη Χιλή, στην Κολομβία, στο Περού, υπάρχει νομοθεσία που έχει ως στόχο να εξασφαλίσει ότι οι κατοικίες κτίζονται σύμφωνα με αντισεισμικούς κανονισμούς, αλλά στη Βολιβία δεν υπάρχει έλεγχος για την τήρηση της νομοθεσίας.
Στην Μπογκοτά, πόλη 7 εκατομμυρίων κατοίκων, όπου υπάρχουν πολλές προσωρινές κατασκευές στις πλαγιές υψωμάτων, το 80% των κατοικιών δεν πληροί τον αντισεισμικό κανονισμό, σύμφωνα με στοιχεία ειδικών που επικαλείται ο τοπικός τύπος. Βορειότερα, στη Βενεζουέλα, περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού ζει σε πρόχειρες κατοικίες που δεν μπορούν να αντέξουν έναν σεισμό και περισσότεροι από το 60% των κατοίκων ζουν σε ζώνες υψηλού σεισμικού κινδύνου.
Όλο και περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι το μόνο αποτελεσματικό προληπτικό μέτρο είναι η μικροζωνική μελέτη, που συνίσταται στη σύνδεση των τοπικών γεωλογικών συνθηκών με τους όρους δόμησης σε συγκεκριμένο χώρο, μέθοδος που είναι πολύ αποτελεσματικότερη από τον καθορισμό αντισεισμικού κανονισμού δόμησης σε εθνικό επίπεδο.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Γαλλικό Πρακτορείο

Φωτογραφία από τον μεγάλο σεισμό της Χιλής(1960)

 «Μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, οι επιστήμονες θα έχουν εντοπίσει ένα δεύτερο πλανήτη, έξω από το ηλιακό μας σύστημα, ο οποίος θα είναι ο πρώτος που θα μοιάζει πραγματικά με τη Γη», δήλωσε ένας από τους κορυφαίους αστρονόμους του κόσμου, ο καθηγητής Μισέλ Μαγιόρ του πανεπιστημίου της Γενεύης.
Ο Μαγιόρ ήταν ο επικεφαλής της ομάδας ερευνητών που ανακάλυψαν τον πρώτο εξωπλανήτη το 1995. Μιλώντας σε συνέδριο στο Λονδίνο, για την επέτειο των 50 ετών από την έναρξη του προγράμματος αναζήτησης εξωγήινης ζωής (SETI), δήλωσε βέβαιος ότι θα ανακαλυφθεί σύντομα ένας πλανήτης που θα έχει το μέγεθος και τη σύνθεση της Γης.
Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 400 εξωπλανήτες, αλλά κανένας δεν φαίνεται να μοιάζει με τη Γη και να διαθέτει συνθήκες κατάλληλες για ζωή. Οι περισσότεροι έχουν πολύ υψηλή θερμοκρασία και είναι πολλοί μεγάλοι, συνεπώς έχουν πολύ ενεργές τεκτονικές πλάκες, άρα ασταθή γεωλογία. Μέχρι τώρα ο μικρότερος εξωπλανήτης που έχει βρεθεί, είναι περίπου 1,7 φορές μεγαλύτερος από το δικό μας.
Αναγκαία προϋπόθεση θα είναι ο εξωπλανήτης να βρίσκεται σε κατάλληλη απόσταση από το άστρο-ήλιο του, ώστε να μην είναι ούτε καυτός, ούτε παγωμένος και παράλληλα να διαθέτει υγρό νερό. Σύμφωνα με τον ελβετό αστρονόμο, το αμερικανικό τηλεσκόπιο Κέπλερ, το μεγαλύτερο που έχει ποτέ σταλεί πέρα από την τροχιά της Γης, θα είναι το πρώτο που σύντομα θα βρει τον «σωστό» εξωπλανήτη.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ 

Ο μυθικός Λαβύρινθος ταυτίζεται στα αλήθεια με ένα αρχαίο λατομείο σε αχρηστία στη Γόρτυνα της Κρήτης, το οποίο περιέχει ένα περίτεχνο δίκτυο με αινιγματικά δαιδαλώδεις υπόγειες σήραγγες;
Ελληνοαγγλική αποστολή που επισκέφτηκε την τοποθεσία το καλοκαίρι απαντά καταφατικά στο ερώτημα και ξανανοίγει την συζήτηση για το άλυτο βασανιστικό δίλημμα αιώνων: Υπάρχει πράγματι ο Λαβύρινθος της μυθολογίας; Είναι αυτός στη Γόρτυνα που οι ντόπιοι αποκαλούν εδώ και αιώνες «η Λαβύρινθος» ή βρίσκεται στην Κνωσό; Και ποια ήταν η χρήση της κατασκευής του Δαιδάλου όπου ζούσε ο Μινώταυρος κι όπου ο Θησέας βοήθησε την Αριάδνη να ξετυλίξει τον μίτο; Πριν απαντήσουμε στα ερωτήματα, το σίγουρο είναι ότι θα πρέπει να αρχίσει η σοβαρή αναζήτηση και ανασκαφή που δεν έχει γίνει μέχρι τώρα. 
Οι ερευνητές της Οξφόρδης επισημαίνουν ότι υπάρχει κίνδυνος να χαθεί η Γόρτυνα από την ιστορία του Λαβυρίνθου λόγω της υπερισχύουσας θέσης που κατέλαβε η Κνωσός στον θρύλο, τον οποίο ανακατασκεύασε ο πλούσιος Άγγλος αρχαιολόγος Αρθουρ Εβανς (πραγματοποίησε ανασκαφή στην περιοχή από το 1900 έως το 1935), λέγοντας ότι ο μινωικός Λαβύρινθος είναι το πολυδαίδαλο και αχανές παλάτι της Κνωσού. Έτσι, οι άνθρωποι πηγαίνουν εκεί όχι μόνο για να δουν τα επίμαχα ερείπια ανασκαμμένα και ανακατασκευασμένα από τον Εβανς, αλλά παράλληλα αναζητούν τη σύνδεση με το μυθικό παρελθόν της Εποχής των Ηρώων. Είναι ντροπή που σχεδόν η πλειονότητα των επισκεπτών δεν έχει ακούσει ποτέ για τις άλλες πιθανές «τοποθεσίες» του μυθικού Λαβυρίνθου. Μπαίνοντας «στην» τεραστίων διαστάσεων «Λαβύρινθο» της Γόρτυνας στη Μεσαρά, οι ερευνητές της Οξφόρδης μαζί με μελετητές της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας ανακάλυψαν ότι αρχαιοκάπηλοι πρόσφατα είχαν επισκεφθεί το σύμπλεγμα σπηλαίων κι ετοιμάζονταν να βάλουν δυναμίτη σε κάποια από τις εσωτερικές αίθουσες ελπίζοντας ότι θα ανακαλύψουν έναν κρυμμένο θησαυρό. Επίσης, το φθινόπωρο του 1944 οι Γερμανοί ανατίναξαν την είσοδο του σπηλαίου, με καταστροφικό αποτέλεσμα. 
Μπαίνοντας στα Σπήλαια του Λαβύρινθου είναι εύκολο να νιώσεις ότι πρόκειται για ένα σκοτεινό και επικίνδυνο μέρος όπου μπορείς εύκολα να χαθείς. Σύμφωνα με τους ερευνητές η υπόθεση του Εβανς ότι το παλάτι της Κνωσού είναι ο Λαβύρινθος, πρέπει να αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό. Όμως το επιχείρημα αντικρούεται από τον Αντριου Σέπλαντ, επιμελητή του τμήματος Ελληνικής Εποχής του Χαλκού στο Βρετανικό Μουσείο: «Πιστεύω ότι η Κνωσός έχει μεγαλύτερες αξιώσεις γιατί βασίζεται περισσότερο στην κλασική παράδοση παρά στη μεταγενέστερη παράδοση των περιηγητών. Η Κνωσός αναφέρεται στον Όμηρο. Αν ο Λαβύρινθος υπήρξε στην πραγματικότητα, ήταν με τον τρόπο που μια τοποθεσία σαν την Κνωσό μεταβιβάστηκε αργότερα στον ελληνικό μύθο». Για να αποφανθούν οι επιστήμονες  για τον Λαβύρινθο της Γόρτυνας, αν ήταν ή δεν ήταν ο  γνωστός Λαβύρινθος, πρέπει να προηγηθεί ανασκαφή. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ ως τώρα επισταμένη αρχαιολογική ανασκαφή στο σπήλαιο. Όσο για την αρχαιολογική ανακοίνωση, θεωρεί ότι έχει γίνει «πολύ πρόχειρα -με μια απλή επίσκεψη, χωρίς έρευνα και κυρίως για λόγους εντυπωσιασμού. To σημαντικότερο είναι ότι ο λαβύρινθος καταρρέει και κανείς δεν ενδιαφέρεται να λάβει τα απαραίτητα μέτρα».

Πηγή,Independent

Έρευνες στον Λαβύρινθο της Γόρτυνας. Ίσως εκεί να κρύβεται το αρχαίο μυστικό του Μινώταυρου;

Το έτος 550 π.X ,στη Σπάρτη , μια αλεπού μπαίνει μεσημέρι μέσα σε ένα γυμναστήριο  γεμάτο κόσμο. Ο Αναξίμανδρος που βρισκόταν στην Σπάρτη , σύμφωνα με τον Στράβωνα, εξήγησε το γεγονός και προέβλεψε μεγάλο σεισμό. Λίγο καιρό αργότερα η πόλη ισοπεδώνεται από μια ισχυρή δόνηση. Τα σεισμικά φαινόμενα μπορούν να ανιχνευθούν με φυσικές παρατηρήσεις είτε με επιστημονικά όργανα. Σε όλες τις σεισμογόνες περιοχές του πλανήτη υπάρχουν παρατηρητήρια παρακολούθησης πρόδρομων φαινομένων.  Οι πρόδρομες μεταβολές των φυσικών ιδιοτήτων του σεισμογόνου χώρου ενός επερχόμενου σεισμικού γεγονότος στην περιοχή μας  είναι δυνατή με τις παρακάτω μεθόδους:
1) Μεταβολές στην στάθμη και θερμοκρασία του  υπόγειου νερού .Πριν από τον καταστροφικό σεισμό του 1933 τα νερά στις πηγές του νησιού, εξαφανίστηκαν πριν τη σεισμική  δόνηση. Πολλές φορές έχει αναφερθεί σαφής αύξηση της θερμοκρασίας , της παροχής του νερού καθώς και της ποσότητας των εξερχόμενων αερίων σε Θερμά λουτρά. Στοιχειώδης παρακολούθηση των Θερμών πηγών(Μπάνια) όσο και των άλλων πηγών μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για τους μιας περιοχής. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται ευρέως στην Ισλανδία.
2) Μεταβολές στο θαλάσσιο νερό όπως η απόσυρση ή εφόρμηση του, που παρατηρήθηκαν σε παράκτιες περιοχές πριν από μερικούς σεισμούς μπορεί να σώσει ζωές. Όταν ο σεισμογόνος χώρος είναι παραθαλάσσιος όπως π.χ ο δικός μας Δίαυλος Κω-Νισύρου  θα έχουμε σίγουρα παραμόρφωση του σεισμογόνου χώρου πριν από την γένεση ενός σεισμού.
3) Φαινόμενα Θορύβων , θεωρούνται από τα πλέον αξιόπιστα σήματα. Μπορούν να παρατηρηθούν λίγες ώρες μέχρι αρκετές μέρες πριν από τους σεισμούς. Το ακουστικό φαινόμενο οφείλεται σε πολύ μικρούς σεισμούς που θέτουν σε ταλάντωση τον αέρα στην εστία τους. Πολλές φορές είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν φορητοί σεισμογράφοι για τον εντοπισμό της πηγής των θορύβων.
4) Μεταβολή στην ένταση του ηλεκτρικού πεδίου πριν από την γένεση σεισμών που οφείλονται στην αύξηση της περιεκτικότητας σε νερό των πετρωμάτων.
5) Ελάττωση της ταχύτητας των P κυμάτων λόγω της αύξησης της περιεκτικότητας σε νερό των πετρωμάτων.
6) Αύξηση του αριθμού των προσεισμών λόγω μικροδιαρρήξεων
7) Αύξηση της εκπομπής του ραδονίου δια μέσου των διαρρήξεων που συντελούνται στον φλοιό της Γης.
8) Αλλαγές κλίσεων επιφάνειας της γης λόγω της διαστολής που προκαλείται  γύρω από την εστία.
9) Συμπεριφορά των ζώων η οποία χαρακτηρίζεται  σαν ασυνήθιστη. Οφείλεται κυρίως στα τοξικά αέρια τα οποία απελευθερώνονται στο σεισμογόνο χώρο   κατά το πρώιμο στάδιο γένεσης ενός σεισμού.                                                                                              
Οι Κινέζοι πρόσφατα συνδύασαν το ζωικό ένστικτο με την υψηλή τεχνολογία για να προβλέψουν τους μεγάλους σεισμούς. Γνωρίζουν ότι από όλα τα πλάσματα της Γης, τα φίδια είναι πιθανότατα τα πλέον ευαίσθητα στους σεισμούς. Τα φίδια αντιλαμβάνονται σεισμούς που θα συμβούν έως και 120 χιλιόμετρα μακριά, δύο με τρεις ημέρες πριν εκδηλωθούν και αντιδρούν με ασυνήθιστες συμπεριφορές: «Όταν επίκειται σεισμός, τα φίδια βγαίνουν από τις φωλιές τους, ακόμα και μέσα στο κρύο του χειμώνα, μπορεί ακόμα και να χτυπιούνται στους τοίχους προσπαθώντας να αποδράσουν». Το γεωδυναμικό ινστιτούτο της Νανίνγκ,  στα νότια της χώρας, έχει εγκαταστήσει βιντεοκάμερες στα εκτροφεία φιδιών της περιοχής. Η εικόνα μεταδίδεται ζωντανά στο εργαστήριο μέσω ευρυζωνικής διαδικτυακής σύνδεσης, ώστε σε κάθε περίπτωση αν αντιληφθούν κάτι το ασύνηθες να πάρουν τα μέτρα τους.
Οι αλλαγές τις συμπεριφοράς των ζώων όταν έρχεται σεισμός, παρατηρούνται λίγα λεπτά πριν από τον σεισμό (από 2 έως και 5 λεπτά νωρίτερα) με εξαίρεση τα κουνούπια και τα έντομα που μπορεί να παρατηρηθεί η αλλαγή πολλές ώρες νωρίτερα.

- Τα Τζιτζίκια (όταν είναι καλοκαίρι) σταματούν ξαφνικά να τραγουδούν.

- Τα Κουνούπια (όταν είναι καλοκαίρι) δεν τσιμπούν.

 - Όλα τα έντομα που ζουν κάτω από την γη καθώς και τα φίδια, βγαίνουν ξαφνικά και ξέφρενα στην επιφάνεια της γης.

- Η Γάτα τινάζεται ξαφνικά από την θέση της και τρέχει αλαφιασμένη να κρυφτεί.

- Οι Σκύλοι ουρλιάζουν όλοι μαζί και ξαφνικά.

- Τα Πουλιά τινάζονται ξαφνικά όλα μαζί από εκεί που κάθονται και πετούν ψηλά αλαφιασμένα αλλά χωρίς θόρυβο.

- Τα Ψάρια κολυμπούν κοντά στην επιφάνεια και μερικά πηδούν συνέχεια πάνω από αυτή.

- Μέλισσες & Σφήκες βγαίνουν ξαφνικά όλες μαζί έξω από την φωλιά τους.

Σε περίπτωση που ακολουθεί μετασεισμός, όλα τα ζώα παραμένουν έξω από τις φωλιές τους ή μέσα στις κρυψώνες τους. Οι Σκύλοι και οι γάτες, αν τύχει και βγουν από τις κρυψώνες τους τότε περπατούν αργά, προσεχτικά και σχεδόν «έρπουν».

 

Σχεδόν 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, μέσα σε ένα τεράστιο σύννεφο στον διαστρικό χώρο, μια μικρή ποσότητα  αερίου και σκόνης καταρρέει κάτω από τη βαρύτητά της. Στο κέντρο αυτού του νεφελώματος, γεννιέται ένα αστέρι, ο  Ήλιος μας. Από τότε η Γη και το ηλιακό σύστημα μας έχουν κοινή πορεία εξέλιξης για 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Στο παρακάτω  χρονοδιάγραμμα, μπορείτε να δείτε πώς εντάσσονται τα βασικά γεγονότα μιας τέτοιας διαδικασίας μέσα στον χρόνο. Σημειώστε ότι πολλά από τα καθοριστικά γεγονότα έλαβαν μέρος κατά τα πρώτα 100 εκατομμύρια χρόνια.

4.600 δισεκατομμύρια χρόνια πριν

Γεννιέται το ηλιακό μας σύστημα

4.600-4.500 δισεκατομμύρια χρόνια πριν

Μέσα στα πρώτα 100 εκατομμύρια χρόνια, η Γη, η Σελήνη και οι άλλοι πλανήτες και τα φεγγάρια των αρχίζουν να υπάρχουν.

4.000-3.800 δισεκατομμύρια χρόνια πριν

Ένας  κατακλυσμικός βομβαρδισμός εμφανίζεται σε όλα τα ουράνια σώματα του ηλιακού μας συστήματος..

2.000 δισεκατομμύρια χρόνια πριν

Η γήινη ατμόσφαιρα γίνεται εμφανώς πλούσια σε οξυγόνο καθώς ο αριθμός φωτοσυνθετικών οργανισμών αυξάνεται.

540 εκατομμύρια χρόνια πριν

Η ζωή στη Γη υποβάλλεται στην εξέλιξη και τη διαφοροποίηση.

200 εκατομμύριο χρόνια πριν

Η υπερήπειρος  Πανγαία αρχίζει να διασπάται και να διαχωρίζεται στις σημερινές ηπείρους.

65 εκατομμύριο χρόνια  πριν

Ο αστεροειδής κτυπά την Γη και  οδηγεί στην εξάλειψη πολλών ειδών, συμπεριλαμβανομένων των δεινοσαύρων.

1.8 εκατομμύριο χρόνια πριν

Ο homoerectus, oπιό στενός πρόγονος των σύγχρονων ανθρώπων, εμφανίζεται.

Τύποι ρηγμάτων

Οι περισσότεροι απο τους πιο καταστροφικούς σεισμούς που τόσο μας ταλαιπωρούν σχετίζονται με τα ρήγματα. Τι είναι όμως το ρήγμα; Το ρήγμα αποτελεί ένα σπάσιμο στο φλοιό της Γης, κατά μήκος του οποίου απελευθερώνεται η ενέργεια που προέρχεται από ένα σεισμό.. Υπάρχουν 3 είδη ρηγμάτων: (1) κανονικά ρήγματα, (2) ανάστροφα ρήγματα και (3) ρήγματα οριζόντιας μετατόπισης. Στα κανονικά και στα ανάστροφα ρήγματα, το σπάσιμο των πετρωμάτων μετακινείται προς τα πάνω ή προς τα κάτω κατά μήκος της επιφάνειας διάρρηξης. Στο κανονικό ρήγμα, το τμήμα της ανώτερης πλευράς της διάρρηξης ολισθαίνει προς τα κάτω. Στο ανάστροφο ρήγμα, το πέτρωμα και στις δύο πλευρές του ρήγματος συμπιέζεται ισχυρά. Οι συμπιεστικές δυνάμεις ωθούν το πάνω τμήμα να ολισθήσει προς τα πάνω και το κατώτερο τμήμα να κατευθυνθεί προς τα κάτω. Στο οριζόντιας μετατόπισης ρήγμα, το σπάσιμο γίνεται  κατακόρυφα μέσα στο πέτρωμα και τα τεμάχη του σπασμένου πετρώματος  κατά μήκος του ρήγματος ολισθαίνουν το ένα ως προς το άλλο οριζόντια.
Τα ρήγματα μπορεί να είναι  ενεργά ή μη. Τα ενεργά ρήγματα είναι εκείνα το οποία έχουν προκαλέσει τουλάχιστον ένα σεισμό κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 10.000 χρόνων (Ολόκαινο). Η ιστορική και η παλαιοσεισμολογική έρευνα βοηθούν στο χρονικό καθορισμό του τελευταίου μεγάλου σεισμού σε ένα ρήγμα. Στις σεισμολογικές μελέτες πολύ μεγάλο ρόλο παίζει η χαρτογράφηση των ζωνών όπου τα ρήγματα σπάνε. Αυτές είναι οι  θέσεις όπου οι μελλοντικοί μεγάλοι σεισμοί θα συμβούν. Κατά συνέπεια η χαρτογράφησή τους είναι μία εργασία πρώτης προτεραιότητας κατά τις μελέτες της σεισμικής επικινδυνότητας ενός χώρου. Το μέγεθος του σεισμού φανερώνει το πόσο μεγάλος είναι ένας σεισμός, υπολογισμένο με βάση την κλίμακα Richter.Η κλίμακα Richter είναι λογαριθμική, που σημαίνει ότι ένας σεισμός με μέγεθος 6 είναι 10 φορές περισσότερο καταστροφικός από ότι ένας σεισμός με μέγεθος 5.
Οι μεγάλοι σεισμοί λαμβάνουν μέρος σε βαθιές ζώνες διάρρηξης . Η μελέτη των ενεργών σεισμικών ρηγμάτων είναι πολύ σημαντική γιατί μας δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τη δυναμική τους και μας βοηθούν να εκτιμήσουμε τον σεισμικό τους κίνδυνο. Γνωρίζοντας δηλαδή ορισμένα στοιχεία για την ταυτότητα του ρήγματος, μπορούμε να προσδιορίσουμε το ανώτατο μέγεθος του σεισμού που μπορεί να προκαλέσει και την επιτάχυνση που αυτός θα έχει ή τη φορά με την οποία θα διαχυθεί η ενέργειά του. Τα ρήγματα τα συναντά κανείς είτε στην ξηρά είτε στην θάλασσα. Τα υποθαλάσσια ρήγματα με μήκος που φθάνουν έως 15 χιλιόμετρα δεν μπορούν να προκαλέσουν, σε γενικές γραμμές, σεισμό μεγαλύτερο από 6,5 Ρίχτερ. Δύσκολα συναντώνται μόνα τους, συνήθως εμφανίζονται σε ομάδες ρηγμάτων.
Στα ανατολικά της Κρήτης υπάρχει μια ομάδα ρηγμάτων που ποτέ δεν έχει δει κανείς από κοντά και που προκάλεσε το 365 μ.Χ. σφοδρό σεισμό, ίσως τον μεγαλύτερο σεισμό που έγινε στη διάρκεια των ιστορικών χρόνων στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο σεισμός αυτός προκάλεσε την απότομη ανύψωση της Δυτικής Κρήτης κατά 8 με 10 μέτρα.
Χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους όπως η γεωφυσική διασκόπηση με την οποία αποστέλλονται ηχητικά κύματα στον πυθμένα και ανακλούν το ανάγλυφο του βυθού μπορούμε να τα εξερευνήσουμε. Η ηλικία των ρηγμάτων ανέρχεται σε εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια ή και σε εκατομμύρια χρόνια. Σχηματίστηκαν δηλαδή πολύ πριν εμφανιστεί ο άνθρωπος στη Γη, από την σύγκλιση και σύγκρουση της Ευρασιατικής με την Αφρικανική πλάκα σε συνδυασμό με τη μετακίνηση της Μικράς Ασίας προς Δυτικά, δηλαδή το Αιγαίο. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο, τα ρήγματα με τη συνεχή τους δράση στην πορεία του χρόνου στάθηκαν η αιτία για να αποκτήσουν τη μορφή που έχει σήμερα τόσο η θάλασσα όσο και η ξηρά στη χώρα μας.
Στον Κεραμικό όσο και στον δίαυλο Κω-Νισύρου, τα ρήγματα τα οποία μας περιβάλλουν και που κινούνται κατακόρυφα (το ένα κομμάτι ανυψώνεται, το άλλο καταβυθίζεται) έχουν δημιουργήσει τον κόλπο με βάθος 750 μέτρων (από τη μία πλευρά της καταβύθισης) και ταυτόχρονα τα βουνά της Κω με ύψος που υπερβαίνει τα 840 μέτρα (από την πλευρά της ανύψωσης). Η περιοχή του Κεραμικού αποτελείται από βαθιές λεκάνες που περιβάλλονται από απότομες υποθαλάσσιες πλαγιές που  έχουν δημιουργηθεί από τη δράση των ρηγμάτων. Πολλά ρήγματα έχουν προκαλέσει συνολικές μετατοπίσεις, κατακόρυφες ή οριζόντιες, πολλών εκατοντάδων ή και χιλιάδων μέτρων. Με αυτό τον τρόπο αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα διαμόρφωσης του ανάγλυφου του θαλάσσιου βυθού.

Το διπλό σύστημα ρηγμάτων της Hispaniola(USGS)

Πρόκειται για την ισχυρότερη σεισμική δόνηση που έχει καταγραφεί στην Αϊτή, τα τελευταία 200 χρόνια. Η Αϊτή, στάθηκε διπλά άτυχη καθώς λόγω της μακράς περιοδικότητας που παρουσιάζει το σεισμικό της ρήγμα, η σεισμικότητα της περιοχής είχε σχεδόν «ξεχαστεί» από τους επιστήμονες όσο και απο τους κυβερνητικούς παράγοντες . Λόγω της έλλειψης του απαραίτητου εξοπλισμού οι σεισμολόγοι δεν είχαν μέχρι χθες καμία ένδειξη για το επερχόμενο «ξύπνημα» των δύο τεκτονικών πλακών, της Καραϊβικής και της βόρειας Αμερικής που τέμνουν οριζόντια τη χώρα. Είναι ένα ρήγμα μήκους 500 χιλιομέτρων που περνά νοτίως της πρωτεύουσας. Η σύγκρουση των τεκτονικών πλακών πραγματοποιήθηκε κατά μήκος 50 χιλιομέτρων χωρίς όμως να έχουν καταγραφεί «προειδοποιητικές» σεισμικές δονήσεις μικρότερης ισχύος όπως στην περίπτωση του ισχυρού σεισμού που έπληξε το νησί της Κω, κατά τον σεισμό του 1933. Όμως και αυτό το ρήγμα ήταν έτοιμο από καιρό για να δώσει ένα μεγάλο σεισμό. Το ζητούμενο ήταν πότε θα μπορούσε να συμβεί αυτό. Οι γεωεπιστήμονες γνωρίζουν πολύ καλά ότι όταν μία πλάκα ολισθαίνει προς την άλλη με μια σχετική ταχύτητα κάποιων εκατοστών το χρόνο κάποια στιγμή θα δώσει ένα μεγάλο σεισμό. Στην περίπτωση της Αιτής είχε συσσωρευτεί ενέργεια που αντιστοιχούσε σε τεκτονική μετακίνηση 5 μέτρων.

Το μέγεθος της καταστροφής στην Αϊτή οφείλεται σε δύο επιπλέον παράγοντες πέρα από τα 7 Ρίχτερ και το ρήγμα. Ο ένας είναι η κοντινή απόσταση της πρωτεύουσας από το επίκεντρο (περίπου 16 χλμ.) και ο δεύτερος το μικρό εστιακό βάθος (10 χλμ.). O χρόνος εκδήλωσης των μετασεισμών είναι εύκολο να προβλεφθεί - οι περισσότεροι μετασεισμοί σημειώνονται την πρώτη ημέρα, λιγότεροι τη δεύτερη, ακόμη λιγότεροι την τρίτη έως ότου εξασθενήσει το φαινόμενο. Αυτό που είναι πιο δύσκολο και πρακτικά πιο σημαντικό σχετίζεται με το μέγεθος των μετασεισμών. Στατιστικά, εκδηλώνονται πολλοί μικροί σεισμοί και λίγοι μεγάλοι. Γι΄ αυτόν τον λόγο, οι μετασεισμοί είναι συνήθως μικρότερου μεγέθους από τον κύριο. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις η πίεση που ασκείται στο ρήγμα προκαλεί τον κίνδυνο ακόμη μεγαλύτερων σεισμών. Ακριβώς αυτό το ενδεχόμενο θα ήθελαν να αποκλείσουν οι επιστήμονες. Αλλά για να μπορέσουν να απαντήσουν σε τέτοια ερωτήματα πρέπει να έχουν και πρόσβαση σε δεδομένα. Στην Αιτή αυτό είναι πολύ δύσκολο.

Ο σεισμός μεγέθους 7,3R ισοπέδωσε ένα μεγάλο μέρος της Αϊτής. Όμως ο σεισμός  μπορεί να αυξήσει την πίεση που ασκούσε σε ένα τμήμα του ίδιου ρήγματος που βρίσκεται στα σύνορα με τη Δομινικανή Δημοκρατία. Από τα μέσα της δεκαετίας του '80 με την εμφάνιση των δορυφορικών μετρήσεων ακρίβειας της επίγειας μετακίνησης και με άλλες προόδους υψηλής τεχνολογίας, οι Γεωεπιστήμονες έχουν αναπτύξει συστήματα που τους δίνουν την δυνατότητα να αντιλαμβάνονται  την ολίσθηση ενός ρήγματος που αυξάνει  την πίεση του σε ένα  άλλο, κοντινό  ρήγμα, ή σε ένα διαφορετικό τμήμα του αρχικού ρήγματος.

Σήμερα οι επιστήμονες που ασχολούνται με τον φονικό σεισμό της Αιτής εστιάζουν την προσοχή τους στην ανατολική πλευρά του ρήγματος προς τη Δομινικανή Δημοκρατία. Ο λόγος: Η ρήξη που δημιούργησε ο σεισμός εξακολουθεί να ολισθαίνει προς τα ανατολικά. Ενώ η πίεση θα μπορούσε να δώσει και στις δύο άκρες του σπασμένου ήδη τμήματος, μια άλλη ρήξη. Το νησί Hispaniola κάθεται ακριβώς επάνω σε ένα όριο μεταξύ δύο λιθοσφαιρικών πλακών της γήινης κρούστας( Η βορειοαμερικανική και η καραϊβική πλάκα). Η Καραϊβική πλάκα προσπαθεί να γλιστρήσει κάτω από τις Μπαχάμες. Ο σεισμός της Δευτέρας εμφανίστηκε κατά μήκος του ρήγματος GardenEnriquilla-Plantain. Όμως στο νησί της  Hispaniola  υπάρχει και ένα άλλο σημαντικό ρήγμα, το οποίο κόβει το βόρειο μέρος του προς την Κούβα.

Αυτά τα δύο συστήματα ρηγμάτων επισημαίνουν την αλληλεπίδραση  που ασκούν μεταξύ τους η βορειοαμερικανική πλάκα με εκείνη της Καραϊβικής. Η βορειοαμερικανική πλάκα βυθίζεται κάτω από το Καραϊβική βόρεια της Hispaniola και του Πουέρτο Ρίκο. Αλλά ένα μέρος  της πλάκας Βόρειας Αμερικής συναντά την πλατφόρμα των Μπαχαμών η οποία όμως εμποδίζει αυτή την κίνηση και για τον λόγο αυτό, η  γιγαντιαία σύγκρουση των πλακών  επηρεάζει το νησί της Hispaniola. Στην πραγματικότητα, η περιοχή έχει δύο παράλληλα όρια πλακών. Αυτό είναι αρκετά ασυνήθιστο και αυτό πληρώνει σήμερα η Αιτή.

 

Φωτογραφία ενός σταλαγμίτη που έχει κοπεί για να αποκαλύψει την εσωτερική δομή αύξησής του μας επιτρέπει τη συνθετική δειγματοληψία. Εικόνα από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας .Η Καλιφόρνια δοκίμασε πολλές ξηρασίες στα προηγούμενα 20.000 έτη που οφείλονταν στο λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής. Η ανάλυση των σταλαγμιτών από ένα σπήλαιο που βρίσκεται στην κεντρική οροσειρά της Νεβάδας, μας έδειξε ότι οι σταλαγμίτες είναι εξαιρετικά όργανα καταγραφής του κλίματος. Οι θεαματικοί ορυκτοί σχηματισμοί στις σπηλιές όπως στο σπήλαιο της Νεβάδας δημιουργήθηκαν από την πτώση του νερού, το οποίο παγίδευσε τις χημικές ουσίες ιχνών του αέρα, του χώματος και των βράχων, και απέθεσε τις ουσίες  αυτές στο σταλαγμίτη. Είναι όπως τα δαχτυλίδια δέντρων με την διαφορά ότι γίνονται  από το βράχο. Πριν περίπου 15.000 έτη όταν έλειωναν οι παγετώνες της Γης, τα αρχεία κλίματος από τη Γροιλανδία κατέγραψαν αυτή την θερμή περίοδο. Τα αποτελέσματα των σταλαγμιτών της Νεβάδας δείχνουν ότι ταυτόχρονα και η Καλιφόρνια έγινε πολύ ξηρότερη. Τα επεισόδια αυτά παρουσιάσθηκαν και σε νεώτερη περίοδο πριν από 13.000 χρόνια. Οι σταλαγμίτες καταγράφουν τα πάντα από το κλίμα της Γης.

Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας

Το επίκεντρο του σεισμού(απο USGS)