Γεωδίφης
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΓΑΙΑ
  • ΚΩΙΑ
  • NEA
  • ΘΕΜΑΤΑ
  • ΦΛΥΑΡΙΕΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΚΩΙΑ

Η θερμοπηγή και το τεκτονικό melange της Πίσω Θέρμης

14/7/2013

 
Το όνομα του ημίθεου Ηρακλή, εκτός από την μηχανική και την γεωλογία συνδέθηκε και με τις θερμές πηγές τις οποίες επισκεπτόταν για να πάρει την μοναδική σωματική του δύναμη. Δεν είναι τυχαίο το πέρασμα του Ηρακλή από το νησί της Κω, έναν τόπο πλούσιο σε ιαματικές και θερμές πηγές οι οποίες θεωρούνταν από την αρχαιότητα ότι είχαν θεραπευτικές και υπερφυσικές ιδιότητες.
Η γεωλογική θέση της Κω στο νοτιοανατολικό άκρο του ενεργού ηφαιστειακού τόξου του Νοτίου Αιγαίου, η ηφαιστειότητα του νησιού, η έντονη τεκτονική δραστηριότητα με την παρουσία μεγάλων ρηγμάτων στο Ανώτερο Πλειστόκαινο(τελευταία 126-11 χιλιάδες έτη) και η ύπαρξη σημαντικών γεωθερμικών εκδηλώσεων, με νερά θερμοκρασίας 55 βαθμών Κελσίου καθιστούν την Κω έναν τόπο με ιδιαίτερο γεωθερμικό ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με μελέτες στο νησί απαντούν δύο κύριες γεωθερμικές ανωμαλίες(θετική θερμική ροή) στην θερμή πηγή Αγίου Φωκά («Εμπρός Θέρμη»), με νερά θερμοκρασίας 45-46 βαθμών Κελσίου και της θερμοπηγής της Αγίας Ειρήνης («Πίσω Θέρμη»), με νερά θερμοκρασίας 55 βαθμών Κελσίου.
Η Πίσω Θέρμη είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα περιοχή από πλευράς γεωθερμικών ανωμαλιών. Η θερμοπηγή συναντάται στην ακτογραμμή κοντά στον παλιό μώλο και παρουσιάζει φυσικά θερμά ρευστά. Το νερό της χρησιμοποιήθηκε από πολύ παλιά κυρίως για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Οι ευνοϊκές γεωλογικές συνθήκες της περιοχής προκαλούν την φυσική έξοδο ζεστού νερού. Στην περιοχή υπάρχουν αρχαία κτίσματα πιθανόν βυζαντινής περιόδου ίσως και παλαιότερα. Η πηγή από ότι φαίνεται ήταν γνωστή στους βυζαντινούς.
Όμως, η πηγή της Πίσω Θέρμης είναι ενεργή εδώ και εκατοντάδες χρόνια, είναι θερμότερη & ηλικιακά αρχαιότερη της Εμπρός Θέρμης,ενώ συνεχίζει να ρέει κάτι που καταδεικνύει την ανανεωσιμότητα του γεωθερμικού πόρου. Οι ασυνήθιστα ψηλές τιμές μετάδοσης της θερμότητας(θερμική ροή) προδίδουν τον ενεργό μαγματισμό (ηφαιστειότητα) της περιοχής και τον καθιστούν ως ένα από τα σημαντικότερα γεωθερμικά πεδία της χώρας.
Την θερμοπηγή επισκέφθηκε και ο Ιάκωβος Ζαρράφτης. Όταν βρέθηκε στην εκβολή του χειμάρρου Έξινα, χαρακτηριστικά έγραψε'' Ένθεν μετά 220 βημάτων φαίνονται θερμοπηγαί και περί τα 50 βήματα απώτερον ετέρα πηγή με κρύον ύδωρ υπογαλακτώδους γεύσεως. Δια του ύδατος αυτού έψησα καφέ όστις έμοιαζε καφέ με γάλα. Ου μακράν δε των 230 βημάτων απαντάται αναβράζουσα αρχαία θερμοπηγή με κτίρια υπό το όνομα Πίσω Θέρμη, άνωθεν των οποίων και το υπόγειο μονύδριο Αγία Ειρήνη''.
Αν σήμερα κάποιος επισκεφτεί την περιοχή - εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης- θα δει ότι στη θέση του μονυδρίου υπάρχει ένας ανακαινισμένος υπέργειος ναός με κάποια πρόσθετα βοηθητικά κτίσματα και μία σκάλα με βαθμίδες (σκαλοπάτια) που έχει θεμελιωθεί πάνω σε ένα εντυπωσιακό ογκόλιθο. Στην εκβολή προς την θάλασσα του ομώνυμου ρέματος υπάρχουν θραύσματα πετρωμάτων που έχουν διάφορα μεγέθη. Ξεχωρίζει ένας τεράστιος ογκόλιθος με γωνιώδη χαρακτηριστικά -που μαρτυρά ότι δεν προηγήθηκε μεταφορά σε μεγάλη απόσταση όταν αποκολλήθηκε από ψηλότερα τοπογραφικά σημεία-ιδίας λιθολογικής σύστασης με εκείνο της σκάλας της Αγίας Ειρήνης.
Πρόκειται για έναν εκπληκτικό ογκόλιθο- που εντυπωσιάζει κάθε περαστικό- τον οποίο όμως ο παρατηρητικότατος Ιάκωβος Ζαρράφτης δεν αναφέρει στα Κώια του, πιθανώς λόγω μεταγενέστερης κατάπτωσης του βράχου. Είναι πιθανόν το πέσιμο του να έγινε μετά το 1921, έτος δημοσίευσης και εκτύπωσης των Κώιων(προσωπική εκτίμηση).
Ο σχετικός γριφώδης και εντυπωσιακός ογκόλιθος δεν είναι άλλο από ένα γεωλογικό mélange. Δηλαδή ένα μεγάλης κλίμακας λατυποπαγές σώμα που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη συνεχούς στρωμάτωσης με θραύσματα πετρωμάτων όλων των μεγεθών, τα οποία περιέχονται σε ένα παραμορφωμένο λεπτόκοκκο ιστό. Το σύμφυρμα συνήθως αποτελείται από ένα χαοτικό μείγμα μεγάλων μπλοκ με ποικίλες λιθολογίες.
Πριν από την έλευση της θεωρίας των τεκτονικών πλακών στις αρχές του 1970, ήταν δύσκολο να εξηγηθεί το mélange από την άποψη των τότε γνωστών γεωλογικών μηχανισμών. Τα mélange σήμερα συνδέονται με περιοχές ανάστροφων ρηγμάτων που βρίσκονται σε ζώνες ορογένεσης εκεί που δηλαδή σχηματίζονται τα βουνά. Το χαοτικό σύμφυρμα διαμορφώθηκε σε μία περιοχή λεπιώσεων και πτυχώσεων που ονομάζεται πρίσμα επαύξησης και το οποίο συναντάται πάνω από μια ζώνη καταβύθισης τεκτονικών πλακών. Τεκτονικές όσο και ιζηματογενείς διεργασίες μπορούν να σχηματίσουν τα mélange. Ωστόσο, το mélange της Αγίας Ειρήνης είναι τεκτονικό, δημιουργήθηκε σε ενεργό ηπειρωτικό περιθώριο των λιθοσφαιρικών πλακών, το οποίο σε γενικές γραμμές περιέχει υλικό από την μεταβολή του ωκεάνιου φλοιού και χερσαία ηπειρωτικά ιζήματα. Στην ανάμιξη του υλικού συμμετείχαν κυρίως τεκτονικές δυνάμεις και ροή νερού.
Το mélange της Αγίας Ειρήνης αποτελείται από ένα μείγμα διαφόρων τύπων πετρωμάτων όπως φυλίτες ,πηλίτες , κά που περιέχονται σε ένα γκριζο-πράσινο σχιστώδη ιστό. Οι ζώνες melange πιστεύεται ότι είναι σημεία στο φλοιό της Γης, όπου υπήρξε έντονη κίνηση κατά μήκος μεγάλων διαρρήξεων. Τα σπασμένα πετρώματα αποτελούν τα συντρίμμια που αναπτύχθηκαν από την κίνηση κατά μήκος αυτών των ρηγμάτων και έχουν συμπιεστεί προς τα πάνω και, μερικές φορές μέσα, στα υπερκείμενα στρώματα.
Τα τελευταία χρόνια η πηγή δεν παρουσιάζει εντυπωσιακή παροχικότητα(ποσότητα νερού στο χρόνο), βγάζει λίγο νερό επειδή το περισσότερο εγκλωβίζεται στο υπέδαφος. Ωστόσο, πρόκειται για μία χερσαία θερμοπηγή, από τις καλύτερες της Ευρώπης με κατάλληλα νερά για την θεραπεία ηπατιτικών ασθενειών.


Γεωδίφης

Πηγές
1.Ιστορία της νήσου Κω-Β.Χαζηβασιλείου
2.Κώια-Ιάκωβος Ζαρράφτης
3.Γεωθερμική έρευνα στην Κω- Βουγιουκαλάκης.Γ,Χιώτης.Ε
4.Βικιπαίδεια
5.Γεωλογικός χάρτης Κω-ΙΓΜΕ
6.Ορυκτολόγος-Γιάννης Κατσίκης

Comments are closed.

    Κώια

    ''Η ανθρώπινη ζωή είναι σύντομη, η επιστήμη ατέλειωτη, ο χρόνος λίγος, η πείρα λαθεμένη και η απόφαση γεμάτη ευθύνες'' Ιπποκράτης (460-370 π.Χ)

    Picture
    Σελίδα αφιερωμένη στον εραστή της κωακής φύσης, Ιάκωβο Ζαρράφτη
    (1853-23/4/1933)

    Αρχεία

    April 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    August 2018
    July 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    June 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012
    August 2012
    July 2012
    June 2012
    May 2012
    April 2012
    March 2012
    February 2012
    January 2012
    December 2011
    November 2011
    October 2011
    September 2011
    August 2011
    July 2011
    June 2011
    May 2011
    April 2011
    March 2011
    February 2011
    January 2011
    December 2010
    November 2010
    October 2010
    September 2010
    August 2010
    July 2010
    June 2010
    May 2010
    April 2010
    March 2010
    February 2010

    RSS Feed

Powered by Create your own unique website with customizable templates.