Γεωδίφης
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΓΑΙΑ
  • ΚΩΙΑ
  • NEA
  • ΘΕΜΑΤΑ
  • ΦΛΥΑΡΙΕΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΚΩΙΑ

Το ρήγμα του Ασκληπιείου της Κω

6/8/2010

 
Picture
To διασημότερο μνημείο της Κω δεν ήταν πάντα ένας χώρος αφιερωμένος στον Ασκληπιό. Αν ανατρέξουμε πίσω στο χρόνο, θα παρατηρήσουμε ότι οι ρίζες της ιατρικής όπως βέβαια και πολλά άλλα πράγματα της αρχαιότητας, ανάγονται στους μύθους. Πολλοί θεοί του Ολύμπου, και όχι μόνο ο Ασκληπιός ασχολήθηκαν με τη θεραπεία των ασθενειών. Η περιοχή του Ασκληπιείου ήταν τόπος λατρείας του θεραπευτή δαίμονα Παιήονα και του Απόλλωνα, πριν μπει στις καρδιές των Κώων, ο Ασκληπιός. Ο Απόλλωνας ήταν κύριος του ιερού άλσους των κυπαρισσιών και έφερε την επωνυμία Κυπαρίσσιος και για το λόγο αυτό οι Κώοι προστάτευαν το άλσος με ιερό νόμο. Ιστορικοί αναφέρουν ότι στο χώρο λατρεύονταν και άλλοι θεοί των Κώων, όπως ο Απόλλων Κάρνειος, ο Ζευς Πατρώος, ο Ζευς Μηχανεύς, ο Ζευς Ικέσιος, η Αθηνά Φατρία και οι Μοίρες. Συμφώνα με αναφορές του Παυσανία, από παλιά το άλσος ήταν ένας χώρος ιερός, όπου δεν επιτρεπόταν ούτε φόνος ούτε γέννα.
Όμως τα εδάφη πάνω στα οποία ιδρύονταν οι αρχαίοι ναοί δεν ήταν τυχαία. Το χώμα, πάνω στο οποίο κατασκευάζονταν τα κτίρια, είχε ειδική σημασία που σχετιζόταν με τη λατρεία του θεού στον οποίο ήταν αφιερωμένος ο ναός. Επιπλέον, το έδαφος έπρεπε να συνδέει το ναό με τη μυθολογία η οποία είχε αναπτυχθεί γύρω από την πρώτη θεότητα που λατρευόταν στην περιοχή. Ναοί αφιερωμένοι στην Άρτεμη και στον Απόλλωνα ανεγείρονταν σε κυνηγετικές περιοχές. Ιερά της Ήρας και του Ερμή ιδρύονταν πάνω σε αργιλώδη εδάφη, όπου τα χώματα είναι πλούσια και κατάλληλα για την εκτροφή βοοειδών.
Εκτός από τα εδάφη πολλές φορές και τα καλά διατηρημένα απολιθώματα στην ύπαιθρο έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην επιλογή ενός χώρου ως ιερού. Στις αυλές των ιερών τόσο του Απόλλωνα, όσο της Άρτεμης και του Ασκληπιού της Επιδαύρου βρέθηκαν καλά διατηρημένα απολιθώματα αμμωνίτη που δημιουργούσαν το σχήμα φιδιού και υπενθύμιζαν στους πιστούς ότι η ίαση θα επιτυγχανόταν κατά τη διάρκεια της «εγκοίμησης» από το θεό μεταμορφωμένο σε φίδι.

Η περιοχή του Ασκληπιείου της Κω παρουσιάζει πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία, αν την εξετάσουμε γεωλογικά. Ανηφορίζοντας από το οροπέδιο στο μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή του άλσους, συναντά κανείς τους μαργαϊκούς ασβεστόλιθους και τραβερτίνους, τα χαρακτηριστικότερα πετρώματα της περιοχής. Ο τραβερτίνης θεωρείται από τα πιο μυστηριώδη γεωλογικά πετρώματα του πλανήτη μας, αφού δεν μπορεί καταταχτεί σε κανένα γνωστό πετρογραφικό σύστημα. Παρότι πρόκειται για μια μορφή ασβεστόλιθου, διαθέτει ορισμένες ιδιότητες που το διαφοροποιούν. Ο τραβερτίνης είναι ανθρακικό πέτρωμα, με ανοιχτό, καστανοκίτρινο χρώμα και χαρακτηριστική πορώδη υφή. Το ανθρακικό ασβέστιό του αποτίθεται γύρω από φυτικά μέρη, τα οποία μετά την αποσύνθεσή τους απομακρύνονται και αφήνουν τους πόρους στο πέτρωμα. Για να δημιουργηθεί πρέπει να υπάρχουν νερά γεωθερμικών πηγών και ποτάμια ή λίμνες γύρω από ανόργανο ή οργανικό υλικό και κυρίως φύλλα και κλαδιά.
Πριν από 6 εκατομμύρια χρόνια, τα πετρώματα αυτά, όταν ακόμη η Κως δεν υπήρχε ως νησί, βρίσκονταν θαμμένα κάτω από άλλα πετρώματα σε μια παλιά, μεγάλη λίμνη. Στο φυσικό τοπίο εκείνης της εποχής νερά πηγών και αέρια ανέρχονταν προς την επιφάνεια διαμέσου μικρών σχισμών του υπεδάφους. Τα νερά ανέβλυζαν προς την επιφάνεια διαπερνώντας βαθιά στρώματα ασβεστόλιθου. Ωστόσο, το ανάγλυφο της περιοχής διέσχιζε και ένα ενεργό σεισμογόνο ρήγμα, που αποδείκνυε τη γεωλογική ανησυχία της. Αυτό το ρήγμα εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ κοντά στο υψηλότερο άνδηρο του Ασκληπιείου και να διέρχεται μέσα από το άλσος και πιθανόν να διασταυρώνεται με ένα άλλο, που περνά από την περιοχή του Αγίου Βασιλείου, δημιουργώντας ένα σύστημα ρηγμάτων το οποίο είναι υπεύθυνο για τη διαμόρφωση όλης της περιοχής.
Το ρήγμα του Ασκληπιείου συνδέεται όχι μόνο με σεισμούς, αλλά και με τα άφθονα νερά των πηγών κυρίως της Βουρίνας. Το νερά κατέδυαν σε μεγάλο βάθος, θερμαίνονταν και στη συνέχεια ανέβλυζαν από το έδαφος εμπλουτισμένα με μεταλλικά άλατα και αέρια. Αυτό πρέπει να γινόταν για πολλές εκατοντάδες χρόνια.
Η αρχική τοποθεσία του Ασκληπιείου ίσως να επιλέχθηκε πέραν των άλλων και για το αεριογόνο ρήγμα που βρίσκεται εκεί. Είναι πολύ πιθανό, πολύ πριν τον 11ο αιώνα π.Χ, να ιδρύθηκε ως μαντικός χώρος.  Το ιερό άλσος βρίσκεται πάνω σε γεωλογικό υπόβαθρο, το οποίο κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους πρέπει να ήταν πιο ενεργό απ’ ότι σήμερα. Τα νερά της περιοχής συνδέονταν και τότε με τη δράση αυτού του ρήγματος. Χωρίς αυτό το νερό που ήταν απαραίτητο στον τελετουργικό καθαρμό δεν θα ήταν δυνατό να λειτουργήσει ένας τέτοιος χώρος.  Η ύπαρξη νερού ήταν βασική προϋπόθεση για την ίδρυση ενός Ασκληπιείου. Η άμεση τροφοδοσία σε νερό από πηγές ήταν επίσης βασικό χαρακτηριστικό κάθε Ασκληπιείου. Ο Πλούταρχος ανέφερε ότι τα Ασκληπιεία ιδρύονταν «εν τόποις καθαροίς και υψηλοίς». Η ιαματική δράση του νερού και η χρήση του στους καθαρμούς εξηγεί αυτήν την απαρέγκλιτη προϋπόθεση. Πρόκειται για προδιαγραφές, οι οποίες τηρούνται μόνο σε ενεργά γεωλογικά μέρη και ένα από αυτά είναι ο χώρος του Ασκληπιείου της Κω.
Αναφορές του Στράβωνα βοήθησαν επιστημονικές ομάδες να ανακαλύψουν ότι αναδυόμενα αέρια εκλύονταν από πολλούς ναούς του Απόλλωνα στη Μικρά Ασία. Στην Ιεράπολη της Φρυγίας, το σημερινό Παμούκαλε, ο ναός του Απόλλωνα είχε σκοπίμως κτιστεί πάνω από ένα ρήγμα, απ’ όπου αναδύονταν τοξικά αέρια. Ο ναός της Ιεραπόλεως δε λειτουργούσε ως μαντείο, άλλοι όμως ναοί του Απόλλωνα στη Μικρά Ασία λειτουργούσαν ως μαντεία και ήταν χτισμένοι πάνω από ενεργές πηγές, όπως στην Κλάριο στον κόλπο της Εφέσου και στα Δίδυμα (χερσόνησος Μιλήτου). Κάποια σχέση υπήρχε μεταξύ ναών, κυρίως του Απόλλωνα και των γεωλογικά ενεργών περιοχών.
Όμως, το Ασκληπιείο της Κω πιθανόν να χωροθετήθηκε σαν μαντικός χώρος πολύ πριν γίνει λατρευτικό ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα και προτού γίνει εστία πολιτισμού. Φαίνεται ότι ο χώρος κατά τους προ-μυκηναϊκούς χρόνους ήταν ήδη γεωλογικά ενεργός. Γι’ αυτό το λόγο προτιμήθηκε και χρησιμοποιήθηκε από τους πρώτους κατοίκους του νησιού. Μόνο ένας τέτοιος χώρος μπορούσε να βοηθήσει τους μάντεις της εποχής να επιβάλλουν  αυτό τον τόπο ως ιερό. Ερχόμενοι οι Δωριείς στο νησί ασπάστηκαν το χώρο, τον μετέτρεψαν από μαντικό σε λατρευτικό και σιγά σιγά τον καθιέρωσαν στους μεταγενέστερους κάτοικους του νησιού. Μετέπειτα εξελίχτηκε σε ένα χώρο ιατρικό-θεραπευτικό, μέχρι να σβήσει οριστικά από τις μνήμες μας μετά την επικράτηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Ο χώρος εξακολούθησε να λειτουργεί μέχρι την ύστερη αρχαιότητα, όμως εγκαταλείφθηκε μετά τους σεισμούς του 469 μ.Χ και κυρίως αυτόν του 554 μ.Χ που έδωσε τη χαριστική βολή στο ιερό οικοδόμημα, καταπλακώνοντάς το, κάτω από προσχώσεις γης για πολλά χρόνια. Σήμερα το ιερό άλσος καλύπτεται με κυπαρίσσια, ενώ στον αρχαιολογικό χώρο του Ασκληπιείου υπάρχουν μόνο ερείπια, από τραβερτίνη και ασβεστόλιθο της περιοχής, ενώ ο ιγκνιμβρίτης προέρχεται από την Κέφαλο. Ήταν κτισμένο όπως όλα τα άλλα σε προνομιούχα φυσική θέση. Όμως, ορισμένες φορές δε φτάνει μόνο το φυσικό τοπίο ενός χώρου για να είναι ένα μέρος μοναδικό.  Η ιδιαιτερότητα του Ασκληπιείου της Κω οφείλεται στο ότι εκεί, η ιατρική, η θρησκεία, η μαντική, η μυθολογία συναντώνται με τη φύση και τη γεωλογία, επαληθεύοντας για μια ακόμη φορά ότι οι σχέσεις τους είναι στενότερες από ότι πιστεύαμε.

Πηγή-Γεωστοχασμοί 

Comments are closed.

    Κώια

    ''Η ανθρώπινη ζωή είναι σύντομη, η επιστήμη ατέλειωτη, ο χρόνος λίγος, η πείρα λαθεμένη και η απόφαση γεμάτη ευθύνες'' Ιπποκράτης (460-370 π.Χ)

    Picture
    Σελίδα αφιερωμένη στον εραστή της κωακής φύσης, Ιάκωβο Ζαρράφτη
    (1853-23/4/1933)

    Αρχεία

    April 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    August 2018
    July 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    June 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012
    August 2012
    July 2012
    June 2012
    May 2012
    April 2012
    March 2012
    February 2012
    January 2012
    December 2011
    November 2011
    October 2011
    September 2011
    August 2011
    July 2011
    June 2011
    May 2011
    April 2011
    March 2011
    February 2011
    January 2011
    December 2010
    November 2010
    October 2010
    September 2010
    August 2010
    July 2010
    June 2010
    May 2010
    April 2010
    March 2010
    February 2010

    RSS Feed

Δυναμικός-Βιβλία-Γεωπανόραμα-Χάρτες-Άρθρα-Ορυκτά-Απολιθώματα-Γλωσσάριο-Γεωπαρατηρητήριο-Παλαιογεωγραφία
Youtube-Panoramio-Noaa-Usgs-Nasa-Geowhen 
Ορισμένα από τα θέματα που εκτίθενται, προέρχονται από θεωρητικά μοντέλα και επιστημονικές μελέτες ενώ άλλα αποτελούν προσωπικές σκέψεις & απόψεις, πάντοτε θα περιέχουν κάποια αβεβαιότητα και διαφορά γνώμης. Κάποιες από τις απόψεις και αναλύσεις που εκφράζονται στον ιστοχώρο δεν αντιπροσωπεύουν εκείνες του Γεωδίφη και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες. Η λειτουργία του ιστοχώρου στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην ενημέρωση & ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα θέματα γεωπεριβάλλοντος και τις δράσεις του, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπεί στην επίτευξη κέρδους. Οι εργασίες, ταινίες, κινούμενα σχέδια, έγγραφα, βιβλία και τόσα άλλα που δημοσιεύονται σε αυτό τον χώρο, χρησιμοποιούνται μόνο για εκπαίδευση. Οι κάτοχοι μπορούν να ζητήσουν την αφαίρεση του περιεχομένου. Οι προσωπικές εργασίες και φωτογραφίες δεν υπόκεινται σε δικαιώματα και άλλα μέτρα προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο ιστοχώρος αφιερώνεται στον αναγνώστη που αναζητά απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα που σχετίζονται με τον άγνωστο κόσμο που τον περιβάλλει
Picture

   Γεωδίφης,2009