Από παιδί, ο καφές ήταν πάντα γύρω μου. Οι γονείς μου, οι παππούδες μου, όλοι οι ενήλικες που ήξερα έπιναν καφέ. Υπέθεσα ότι πρέπει να υπήρχε μια εποχή πριν από τον καφέ.
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, η πρώτη χρήση του καφέ αναφέρεται στον μύθο «των κατσικιών που χορεύουν», ή την ιστορία του Καλδή, έναν Αιθίοπα γιδοβοσκό του 9ου αιώνα, ο οποίος λέγεται ότι ανακάλυψε τον καφέ, όταν πρόσεξε τις κατσίκες του να χοροπηδάνε  καθώς έτρωγαν τους σπόρους από ένα φυτό. Σύμφωνα με το μύθο, οι πρόγονοι των σημερινών Ορόμο σε μια περιοχή του Καφφά στην Αιθιοπία ήταν οι πρώτοι που αναγνώρισαν την ενεργητική επίδραση του φυτού του καφέ, αν και καμία άμεση απόδειξη έχει βρεθεί .
Ο  Καλδή είδε ότι κάτι ασυνήθιστο συνέβαινε με τις κατσίκες του. Λίγο καιρό αργότερα, όταν ένας περαστικός μοναχός παρατήρησε τις κατσίκες να χορεύουν, ο  Καλδή του είπε για τους σπόρους, τότε ο μοναχός πίστευε ότι αυτό θα μπορούσε να είναι η απάντηση στις προσευχές του- κυριολεκτικά. Φαίνεται ότι ο μοναχός πάντα κοιμόταν στη μέση των προσευχών. Όταν όμως άρχισε να τρώει τα μούρα, έμενε ξύπνιος. Ο μοναχός χρησιμοποίησε την ιδέα της ξήρανσης και έβρασε τα μούρα για να κάνει ένα ρόφημα στους συναδέλφους τους μοναχούς κάτι το οποίο τους άρεσε πολύ γιατί τους ενθάρρυνε να προσευχηθούν - και έτσι λέγεται ότι άρχισε η χρήση του καφέ. Μετά την εμπειρία αυτή καθιέρωσε στους μοναχούς του να  το πίνουν κάθε βραδύ για να παραμένουν ξάγρυπνοι στις λειτουργίες.
Η κατανάλωση του νέου ροφήματος εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα έτσι ο καφές σε λίγο διάστημα έγινε γνωστός στην Αραβία, Αίγυπτο, Συρία, Βόρεια Ευρώπη, Ισπανία, Βόρεια Αφρική, Ινδία μέσω των Μουσουλμάνων.

Καφές και ηφαιστειακά εδάφη
​
Τα δέντρα του καφέ απαιτούν μια μεγάλη προσφορά θρεπτικών ουσιών. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά παρέχονται μέσω των εδαφών που τελικά σχηματίζονται από τους μηχανισμούς φθοράς των πετρωμάτων. Εκτός από το χώμα που συμβάλει στη μοναδική γεύση ενός καφέ ,ένας πολύπλοκος συνδυασμός παραγόντων τον επηρεάζει, ώστε ακόμη και από μία μόνο φυτεία να μπορούν να διαφοροποιηθούν οι σπόροι τόσο σε ποιότητα όσο και γεύση.
Εκτός από τις δροσερές θερμοκρασίες (20 βαθμούς Κελσίου) και μεγάλο υψόμετρο (1000-2000 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας), ο καφές απαιτεί μια μεγάλη ποικιλία από βασικά στοιχεία, προκειμένου να αναπτυχθεί και να μας δώσει αυτό που πίνουμε. Αυτά τα στοιχεία παρέχονται μέσω του προφίλ του εδάφους. Οι συνήθεις ύποπτοι όπως ο  φωσφόρος, το άζωτο, το κάλιο, το ασβέστιο, ο ψευδάργυρος και  το βόριο είναι όλοι πολύ σημαντικοί. Εκτός από τον τύπο και το περιεχόμενο του εδάφους, παράγοντες όπως η γωνία κλίσης (15% είναι βέλτιστη), η παροχή νερού και το υψόμετρο ασκούν ισχυρή επιρροή στην επιτυχία της καλλιέργειας του καφέ.
 
Ποια εδάφη είναι τα καλύτερα;

Καφές μπορεί να καλλιεργηθεί σε πολλά εδάφη, αλλά οι ιδανικοί τύποι είναι η εύφορη ηφαιστειακή κόκκινη γη ή τα βαθιά αμμοπηλώδη εδάφη. Για να αναπτυχθούν τα δέντρα καφέ είναι σημαντικό το έδαφος να έχει καλή αποστράγγιση κάτι το οποίο καθιστά τα εδάφη πλούσια σε άργιλο ή τα πολύ αμμώδη εδάφη να είναι ανεπαρκή. Μερικοί από τους πιο παλιούς και διάσημους καφέδες καλλιεργούνται σε πλαγιές ηφαιστείων ή σε ηφαιστειακό έδαφος, επίσης γνωστό ως «Andisols». Σύμφωνα με την ταξινόμηση εδάφους της USDA είναι εδάφη που σχηματίσθηκαν σε ηφαιστειακή τέφρα τα οποία περιέχουν υψηλές αναλογίες από γυαλί και άμορφα κολλοειδή υλικά, συμπεριλαμβανομένων του αλλοφανή, ιμογολίτη και του µη κρυσταλλικού οξυυδροξείδιου του σιδήρου που είναι ο φερυδρίτης.
Αλλά γιατί είναι τόσο γόνιμα; Αυτό οφείλεται στο πόσο νέα ή ανώριμα είναι ως εδάφη. Εξακολουθούν να διατηρούν πολλά από τα στοιχεία που ήταν παρόντα κατά τη διάρκεια του σχηματισμού του πετρώματος, δεν έχουν απογυμνωθεί από εκατοντάδες χρόνια γεωργίας, δεν έχουν υποστεί εκτεταμένη έκπλυση και είναι σχετικά μη αποσαθρωμένα. Αυτό σημαίνει ότι συχνά περιλαμβάνουν βασικά κατιόντα όπως μαγνήσιο, ασβέστιο ή κάλιο και συχνά διατηρούν μια υγιή παροχή ιχνοστοιχείων. Ενώ αυτά τα εδάφη είναι πολύ γόνιμα, ωστόσο καλύπτουν μόνο ένα μικρό τμήμα της γης. Συνήθως μπορεί να υποστηρίξουν την εντατική χρήση για την καλλιέργεια καφέ και άλλων μαζικών καλλιεργειών όπως το καλαμπόκι, το τσάι και τον καπνό. Παρά την υψηλή γονιμότητα των ηφαιστειακών εδαφών, ορισμένες φορές χρειάζονται πρόσθετα θρεπτικά στοιχεία  κατά τη διάρκεια του κύκλου ανάπτυξης που προέρχονται από φυσικό λίπασμα.
Ηφαιστειακά εδάφη έχουν επίσης μια καλή δομή και την κατάλληλη υφή για την ανάπτυξη του καφέ, καθώς συχνά περιέχουν κυστίδια, γεγονός που τα καθιστά πορώδη και ιδανικά για τη συγκράτηση του νερού. Ρηχά υπόγεια ύδατα είναι κακά για την καλλιέργεια του καφέ, καθώς μπορεί να σαπίσουν τις ρίζες και πρέπει να φτάνουν σε βάθος τουλάχιστον τα 3 μέτρα. Ρίζες του καφέ έχουν ανάγκη από ψηλές ποσότητες οξυγόνου, ενώ η καλή αποστράγγιση είναι απαραίτητη.

Πού μεγαλώνει ο καφές και γιατί;

Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι μερικές από τις πιο διάσημες και ιστορικές περιοχές  στην παραγωγή του καφέ βρίσκονται σε μέρη με αρχαία και τρέχουσα ηφαιστειακή δραστηριότητα, όπως η Κεντρική Αμερική, η Χαβάη και η Ινδονησία. Δέντρα καφέ παράγουν τους καλύτερους σπόρους τους, όταν καλλιεργούνται σε μεγάλο υψόμετρο με τροπικό κλίμα όπου υπάρχει πλούσιο χώμα. Τέτοιες συνθήκες παρατηρούνται σε όλο τον κόσμο σε θέσεις κατά μήκος της ζώνης του Ισημερινού.
Ο καφές καλλιεργείται σε περισσότερες από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο. Στην Χαβάη καλλιεργείται σε ηφαιστειακό έδαφος ή απευθείας πάνω από χαλαρά εδάφη. Η τοποθεσία και το νησιωτικό κλίμα παρέχει καλές συνθήκες ανάπτυξης. Στην Ινδονησία η παραγωγή καφέ άρχισε με τους Ολλανδούς αποικιοκράτες και το οροπέδιο ορεινών περιοχών μεταξύ των ηφαιστείων της Batukaru και Agung είναι η κύρια αναπτυσσόμενη περιοχή καφέ. Τέφρα από αυτά τα ηφαίστεια έχει δημιουργήσει ιδιαίτερα γόνιμα andisols.
Στην Κολομβία πιστεύουν ότι Ιησουίτες έφεραν πρώτοι τους σπόρους του καφέ στη Νότια Αμερική. Σήμερα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς στον κόσμο. Μεγάλο μέρος του καφέ καλλιεργείται στις cordilleras (οροσειρές).
Στην Αιθιοπία καλλιεργούνται σε υψηλές οροσειρές και σε δάση των κορυφογραμμών.
Στην Κεντρική Αμερική  τα πλούσια εδάφη κατά μήκος της ηφαιστειακής σειράς με ισημερινές θερμοκρασίες και οι ορεινές περιοχές αποτελούν την ατμομηχανή του καφέ στον κόσμο.

Καφές και Κλιματική Αλλαγή
​
Όπως πολλές καλλιέργειες και προϊόντα διατροφής, ο καλός καφές απαιτεί καλό κλίμα. Αυτό σημαίνει συνήθως εύκρατες περιοχές σε υψόμετρα από 1000-2000m. Αλλά το κλίμα αλλάζει και αυτό είναι πιθανό να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ανάπτυξη του καφέ, και την επιβίωση εκατομμυρίων τοπικών καλλιεργητών που εξαρτώνται από την παραγωγή του.
Με την έκθεση του 2013, η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC, ο μεγαλύτερος οργανισμός που αξιολογεί τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος) επιβεβαίωσε για 5η φορά ότι οι κλιματικοί επιστήμονες σε όλο τον κόσμο ήδη γνωρίζουν: ότι το κλίμα μας θερμαίνεται, ως αποτέλεσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Παγκόσμιες θερμοκρασίες έχουν ήδη αυξηθεί κατά σχεδόν 1 βαθμό Κελσίου από τα τέλη του 19ου αιώνα και θα συνεχίσουν να αυξάνονται με ακόμη ταχύτερους ρυθμούς κατά τον επόμενο αιώνα.
Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει την ανάπτυξη και την παραγωγή του καφέ .Πρώτον, η αύξηση της θερμοκρασίας ή αλλαγές στις βροχοπτώσεις θα επηρεάσουν άμεσα τις κατάλληλες περιοχές για την ανάπτυξη του καφέ, με αποτέλεσμα να χαθούν σημαντικά περιβάλλοντα καλλιέργειας του καφέ. Δεύτερον, και ίσως σημαντικότερος, η αλλαγή του κλίματος και οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα επηρεάσουν ένα μικρό έντομο που ονομάζεται Hypothenemus hampei. Το hampei είναι μικρό αλλά θανατηφόρο. Αυτό το σκαθάρι-είναι η πιο σημαντική απειλή για τις φυτείες καφέ σε όλο τον κόσμο. Στις πλαγιές του όρους Κιλιμάντζαρο στην Τανζανία, το hampei  έχει ανέβει 300 μέτρα σε 10 χρόνια . Μια περαιτέρω αύξηση κατά 1 βαθμό Κελσίου θα τον κάνει να εξαπλωθεί  πιο γρήγορα και να αποκτήσει νέα εδάφη. Στην Κολομβία, όπου  καφές αποτελεί το 17% της συνολικής αξίας της φυτικής παραγωγής, οι θερμοκρασίες στην περιοχή της ζώνης καφέ αναμένεται να αυξηθούν κατά 2,2 βαθμούς μέχρι το 2050. Αυτό θα μπορούσε να συντομεύσει την καλλιεργητική περίοδο καφέ και να το οδηγήσει σε υψόμετρα  πάνω από 1500 m. Έχει εκτιμηθεί ότι οι φυτείες της Κολομβίας θα πρέπει να μετακινηθούν προς τα επάνω κατά 167 m για κάθε βαθμό υπερθέρμανσης.Στην Ανατολική Αφρική, μελέτες προβλέπουν ότι ο καφές Arabica, σήμερα καλλιεργείται σε 1400-1600 m, θα κάνει τους παραγωγούς να στραφούν σε υψόμετρα από 1600-1800 m από το 2050, ως αποτέλεσμα της αύξησης των θερμοκρασιών.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για τα χωροκατακτητικά είδη παρασίτων είναι κάτι που οι ερευνητές μελετούν σε όλο τον κόσμο. Μικρές αλλαγές στις μέσες θερμοκρασίες μπορεί να έχουν τεράστια επίδραση για το πού ζουν αυτά τα παράσιτα και με τι τρέφονται, και αυτό φαίνεται να είναι ήδη στην περίπτωση του σκώληκα του μούρων καφέ. Ας ελπίσουμε να μπορούμε να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε τον καφέ μας.
 
Γεωδίφης
Πηγές

1. blogs.egu.eu/ Flo Bullough
2. Βικιπαίδεια
3. coffeecrossroads.com/

Νέο φως έχει ρίξει μια από τις διαδικασίες με τις οποίες το νερό των ωκεανών εισέρχεται στην στερεά Γη κατά τη διάρκεια της διάσπασης των ηπείρων. Νέα έρευνα του Πανεπιστημίου του Southampton που δημοσιεύθηκε στο Nature Geoscience δείχνει μια άμεση σύνδεση με τις γεωλογικές χρονικές κλίμακες μεταξύ της τεκτονικής δραστηριότητας και της ποσότητα νερού που εισέρχεται στο γήινο μανδύα κατά μήκος των ρηγμάτων.
Όταν το νερό και ο άνθρακας μεταφέρεται από τον ωκεανό στο μανδύα αντιδρά με ξηρό πέτρωμα  που ονομάζεται περιδοτίτης, ο οποίος αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του μανδύα κάτω από το φλοιό, για να σχηματίσουν τον σερπεντινίτη.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Southampton και από 6 άλλα ιδρύματα, μέτρησαν την ποσότητα του νερού που είχε εισέλθει στην Γη, χρησιμοποιώντας ηχητικά κύματα για να χαρτογραφήσουν την κατανομή του σερπεντινίτη.
Τα ηχητικά κύματα ταξίδευσαν μέσω του φλοιού και του μανδύα από ευαίσθητα όργανα που είχαν τοποθετηθεί στον πυθμένα του ωκεανού. Ο χρόνος που απαιτείται για τα σήματα να ταξιδέψουν από μία ακουστική σεισμική πηγή στον πυθμένα της θάλασσας αποκάλυψαν πόσο γρήγορα ο ήχος ταξιδεύει στα πετρώματα, επιπλέον και την ποσότητα σερπεντινίτη που μπορεί να προσδιοριστεί από αυτή την ταχύτητα.
Το πείραμα τεσσάρων μηνών, στην οποία συμμετείχαν δύο ερευνητικά πλοία (το R / V Marcus Langseth και το F / S Ποσειδώνας), χαρτογράφησε μία  έκταση 160 τετραγωνικών χιλιομέτρων  του πυθμένα δυτικά της Ισπανίας που ονομάζεται Deep Galicia Margin όπου σχηματίστηκαν οι ρηξιγενείς δομές όταν Βόρεια Αμερική έσπασε και απομακρύνθηκε μακριά από την Ευρώπη περίπου 120 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ποσότητα του σερπεντινίτη που σχηματίζεται στο κάτω μέρος κάθε ρήγματος ήταν ευθέως ανάλογη προς τη μετατόπιση του εν λόγω ρήγματος, η οποία με τη σειρά της συνδέεται στενά με τη διάρκεια της δραστηριότητας του ρήγματος.
Ένας από τους στόχους της έρευνας ήταν να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ των ρηγμάτων, τα οποία οι επιστήμονες γνώριζαν ότι υπήρχαν, και την παρουσία του σερπεντινίτη, που ήξεραν  επίσης ότι βρισκόταν εκεί, αλλά ήξεραν λίγα για την κατανομή του. Η σχέση μεταξύ  δραστηριότητας ρήγματος και σχηματισμού σερπεντινίτη ήταν κάτι περισσότερο από εντυπωσιακή.
Το θαλασσινό νερό φτάνει το μανδύα μόνο όταν τα ρήγματα είναι ενεργά  και ότι οι διεργασίες στο φλοιό μπορεί τελικά να ελέγχουν το συνολικό ποσό του θαλασσινού νερού που εισέρχονται στην στερεά Γη.
Σε άλλες τοποθεσίες όπου υπάρχει ο σερπεντινίτης, όπως στην Μεσοωκεάνια Ράχη και τις ζώνες καταβύθισης, η ροή του νερού της θάλασσας κατά μήκος ρηγμάτων ρυθμίζει ποικίλα οικοσυστήματα και τις υδροθερμικές διαδικασίες όπου διαμέσου των οποίων η  ζωή συντηρείται  από τις χημικές ουσίες που αφαιρούνται από τα βράχια από το νερό καθώς ρέει στη συνέχεια έξω από τον μανδύα της Γης.
Οι ερευνητές ήταν σε θέση να εκτιμήσουν τη μέση ταχύτητα με την οποία το θαλασσινό νερό άρχισε να ρέει στο μανδύα μέσω των ρηγμάτων στο Περιθώριο της Βαθιάς Γαλικίας και ανακάλυψαν ότι το ποσοστό ήταν συγκρίσιμο με εκείνο που υπολογίζεται για την κυκλοφορία του νερού σε καυτό πέτρωμα σε μεσο-ωκεάνιες κορυφογραμμές, όπου τέτοιες μορφές ζωής είναι πιο συχνές. Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι στο ηπειρωτικό περιβάλλον τύπου rifting (διάνοιξης ωκεανών)μπορεί να υπήρξαν υδροθερμικά συστήματα, τα οποία είναι γνωστά για την υποστήριξη ποικίλων οικοσυστημάτων.
Η κατανόηση της μεταφοράς του νερού κατά τη διάρκεια της τεκτονικής παραμόρφωσης έχει ευρείες επιπτώσεις, από τα υδροθερμικά συστήματα έως και την μηχανική των σεισμών.Τα νέα αποτελέσματα δείχνουν μια πιο άμεση σχέση μεταξύ διαρρήξεων και κινήσεων του νερού από ό, τι προηγουμένως υποπτευόμασταν δικαιώνοντας μετά από περίπου 2,5 χιλιετίες τον Θαλή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Θαλής ο Μιλήσιος(624-546 π.Χ) ήταν από τους πρώτους που απέδιδε το φαινόμενο της γένεσης των σεισμών στην κίνηση του νερού.Προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσει τις ιδιοτροπίες της Φύσης χρησιμοποίησε εργαλεία που στηρίζονταν στην λογική, τα μαθηματικά, την φυσική, την γεωλογία ,τη βιολογία, την αστρολογία και όχι σε μύθους και θρύλους. Στην σκέψη του σημαντικό ρόλο έπαιζε το νερό (ύδωρ) ,καθώς το θεωρούσε ως την αρχή των πάντων.
 
Γεωδίφης
 
Πηγή-Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον /Nature Geoscience

Το ηφαιστειακό πέτρωμα που βρέθηκε στο νότιο τμήμα της León γνώρισε μια περιστροφή περίπου 60 μοιρών, 300 εκατομμύρια χρόνια πριν, ένα παράδειγμα που δείχνει το τι θα μπορούσε να έχει συμβεί σε όλη την Ιβηρική Χερσόνησο, όταν σχηματιζόταν. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από τα μαγνητικά σήματα των ορυκτών της, που αναλύονται επί του παρόντος από τους ερευνητές. Η ανακάλυψη αυτή βελτιώνει την κατανόησή μας για μία εξαφανισμένη οροσειρά που βρισκόταν πάνω από αυτό που είναι τώρα η βόρειο-δυτική Ισπανία, η Γαλλία, και το νότιο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι λουόμενοι που συγκεντρώνονται κάθε καλοκαίρι στις όχθες των ποταμών των οροσειρών La Cabrera και Ελ Teleno στην πόλη Λεόν έχουν λίγο λόγο να υποπτεύονται ότι τα πετρώματα που παρατηρούν κοντά στο νερό είναι ηφαιστειακής προέλευσης, ηλικίας πάνω από 460 εκ. χρόνων, όταν μια αναδυόμενη Ιβηρική χερσόνησος ήταν ακόμα στις ακτές της ηπείρου της Γκοντβάνα, στην όχθη του χαμένου ωκεανού Ρεϊκού.
Περίπου 350 εκατομμύρια χρόνια πριν, αυτός ο αρχαίος ωκεανός έκλεισε κατά τη διάρκεια του σχηματισμού της υπερηπείρου Πανγαίας, και τα ιζήματα έγιναν μια μεγάλη οροσειρά που απέκτησαν αργότερα ένα καμπύλο σχήμα, με αποτέλεσμα να γίνουν μέρος της σημερινής  Ιβηρικής Χερσονήσου περίπου 300 εκατομμύρια χρόνια πριν .
Τώρα, οι επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα έχουν συλλέξει, από την περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα από την Truchas και την Ponferrada, 320 ηφαιστειακά δείγματα μαζί με ασβεστόλιθο, πετρώματα τα οποία αποτελούν ένα αρχείο αυτής της ταραχώδους, ηφαιστειακής περιόδου της ιστορίας του πλανήτη μας.
Αφού ανέλυσαν τα δείγματα σε ένα από τα πιο σημαντικά εργαστήρια Παλαιο-μαγνητισμού στον κόσμο, που βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης (Ολλανδία), έχουν τη δυνατότητα να ανασυνθέσουν την ιστορία αυτών των αρχαίων βράχων με βάση το μαγνητικό σήμα που περιέχουν τα ανόργανα άλατα τους. "Αυτά τα πετρώματα εναποτέθηκαν στον πυθμένα του ωκεανού 440.000.000 χρόνια πριν κοντά στο νότιο πόλο, και τα συστατικά τους ήταν προσανατολισμένα προς την κατεύθυνση του τότε μαγνητικού πεδίου της Γης," εξηγεί ο Javier Fernández Lozano, ένας γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο του Σαλαμάνκα και συν-συγγραφέας της έρευνας.
Περίπου 120 εκατομμύρια χρόνια αργότερα, συνέβη η σύγκρουση των δύο ηπείρων, ανάμεσα σε αυτό που είναι τώρα η Βόρεια και τη Νότια Ευρώπη. Το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης ήταν αυτό που είναι γνωστό ως Βαρίσκια (ή Ερκύνια)Ορογένεση, με την ανύψωση της οροσειράς κατά μήκος του άξονα Βορρά-Νότου, η οποία άφησε τα βράχια με ένα δευτερεύον μαγνητικό σήμα, προσαρμοσμένο στο νέο μαγνητικό πεδίο της Γης.
Η θερμότητα που παράγει ο πυρήνας της Γης είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία των ρευμάτων μεταφοράς στον μανδύα που μεταφέρουν ύλη και ενέργεια, και μετακινούν τις λιθοσφαιρικές πλάκες πάνω στις οποίες βρίσκονται οι ήπειροι. Καθώς οι πλάκες μετακινούνται, πλησιάζουν μεταξύ τους συγκρούονται ή απομακρύνονται ή κινούνται πλευρικά (παράλληλα). Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών γεννάει τα βουνά (ορογένεση) και τις υποθαλάσσιες οροσειρές, διαδικασίες που συνοδεύονται από σεισμούς και εκρήξεις ηφαιστείων. Οι κινήσεις της λιθοσφαιρικής πλάκας της Ευρασίας και οι συγκρούσεις της με άλλες πλάκες δημιούργησαν στο παρελθόν πτυχώσεις και ορογενέσεις μία από αυτές  είναι η Βαρίσκια . Τα βουνά της Ιβηρικής (πλην των Πυρηναίων και της Σιέρα Νεβάδα), ο Ιούρας στη Γαλλία-Ελβετία, ο Μέλανας Δρυμός στη Γερμανία, τα Ουράλια Όρη κ.ά. σχηματίστηκαν με την Βαρίσκια Πτύχωση περίπου 350 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα. Τα βουνά της νότιας Ευρώπης, όπως τα Καρπάθια, ο Καύκασος, οι Άλπεις, η Πίνδος , κ.ά., σχηματίστηκαν κατά την Αλπική Ορογένεση, δηλαδή από την διαδικασία ανύψωσης των Άλπεων  η οποία άρχισε περίπου 60 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα.
«Οι αλλαγές στην κατεύθυνση του εν λόγω μαγνητικού πεδίου διατηρήθηκαν σε ορυκτά τους, και δείχνουν ότι αμέσως μετά τη διαδικασία αυτή, οι βράχοι των βουνών αυτών γνώρισαν μια περιστροφή περίπου 60 μοιρών, μέχρι να καταλήξουν στον τρέχοντα προσανατολισμό τους », σημειώνει ο Fernández Lozano.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι αυτό μαγνητικό σήμα μπορεί να συσχετιστεί με τις διαδικασίες μεγάλης κλίμακας σχηματισμού βουνού, και πώς αυτές οι διαδικασίες  δημιουργούν γεωδομές γνωστές ως ορόκλινα: "Με ένα δείγμα βράχου, μπορούμε να αναλύσουμε μια διαδικασία που έχει επέλθει στην τεκτονική πλάκα και, συγκεκριμένα, προσφέρει νέα δεδομένα που μας επιτρέπουν να ανακαλύψουμε πώς συνέβη η Βαρίσκια ορογένεση και η πτύχωση της καθώς περιέχουν πληροφορίες που διατηρούνται στους βράχους των Βρετανικών Νήσων, της Γαλλίας, και της βορειοδυτικής Ισπανίας, καλύπτοντας μία έκταση 3.000 χιλιομέτρων.
Η μελέτη αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας μακράς συζήτησης που αφορά ένα γεωλογικό πρόβλημα: Το ορόκλινο της Κανταβρίας, είναι ένα θέμα που πριν από λίγα χρόνια έφερε μαζί ειδικούς σε διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Σαλαμάνκα. Το ορόκλινο είναι η πτύχωση μιας σειράς ή μιας αλυσίδας των βουνών που ήταν αρχικά γραμμική, και η Κανταβρία αναγνωρίζεται 300 εκατομμύρια χρόνια αργότερα, στη γεωγραφία της Ιβηρικής χερσονήσου και των γύρω περιοχών.
Συγκεκριμένα, μπορεί κανείς να παρατηρήσει το τόξο που σχηματίζεται από την οροσειρά της  Κανταβρίας μέχρι να εξαφανιστεί μέσα στην υφαλοκρηπίδα και την πτύχωση που συνεχίζει κατά μήκος της Ιβηρικής οροσειράς. Ο Fernández Lozano σημειώνει ότι η νέα έρευνα «πηγαίνει πέρα ​​από τις προηγούμενες προσπάθειες, επικεντρώθηκε κυρίως στην Αστούρια, προκειμένου να κατανοήσουμε αυτό το ορόκλινο, και τώρα μπορούμε να βρούμε τα ίχνη της νοτιότερα, στα σύνορα μεταξύ Λεόν και Ζαμόρα.»
«Χάρη σε μελέτες όπως αυτή, μπορούμε να συνεχίσουμε να παρέχουμε πληροφορίες σχετικά με τα αίτια και τις διαδικασίες που γέννησαν τις πτυχωμένες  οροσειρές μετά από τη σύγκρουση μεταξύ των δύο ηπείρων», καταλήγει ο γεωλόγος.
​
Γεωδίφης
Πηγές
1.Περιοδικό «Τεκτονοφυσική»
2.Βικιπαίδεια

Μια νέα μελέτη της NASA θεωρεί ότι η πρόσφατη ξηρασία που ξεκίνησε το 1998 στο Λεβάντε της Ανατολικής Μεσογείου, είναι πιθανόν η χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 9 αιώνων. Ο Λεβάντες είναι ένας ανακριβής γεωγραφικός όρος που αναφέρεται ιστορικά σε μια μεγάλη περιοχή της Μέσης Ανατολής νότια της οροσειράς του Ταύρου, και ορίζεται δυτικά από τη Μεσόγειο, νότια από την Αραβική Έρημο και ανατολικά από την Άνω Μεσοποταμία. Συγκεκριμένα η ευρύτερη περιοχή του Λεβάντε αποτελείται από την Κύπρο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, το Λίβανο, την Παλαιστίνη, τη Συρία και την Τουρκία.
Οι επιστήμονες ανακατασκεύασαν την ιστορική ξηρασία της Μεσογείου μελετώντας τους δακτυλίους των δέντρων ως μέρος μιας προσπάθειας να κατανοήσουν το κλίμα της περιοχής και τι μετατοπίζει το νερό στην περιοχή. Λεπτές ροδέλες δείχνουν ξηρά έτη, ενώ παχιά δαχτυλίδια δείχνουν χρονιές όταν το νερό ήταν άφθονο.
Εκτός από τον εντοπισμό των πιο ξηρών χρονών, η επιστημονική ομάδα ανακάλυψε μοτίβα στη γεωγραφική κατανομή των ξηρασιών που παρέχουν ένα "δακτυλικό αποτύπωμα" για τον εντοπισμό των βαθύτερων αιτίων. Όλα αυτά τα στοιχεία δείχνουν το εύρος της φυσικής διακύμανσης εμφάνισης της ξηρασίας στη Μεσόγειο, το οποίο θα επιτρέψει στους επιστήμονες να μελετήσουν  καλύτερα την ξηρασία από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η έρευνα αποτελεί μέρος των συνεχιζόμενων εργασιών της NASA για τη βελτίωση των υπολογιστικών μοντέλων που προσομοιώνουν το σημερινό όπως και το μελλοντικό κλίμα .
«Το μέγεθος και η σημασία της ανθρώπινης κλιματικής αλλαγής απαιτεί από εμάς να κατανοήσουμε πραγματικά το πλήρες φάσμα της φυσικής μεταβλητότητας του κλίματος», δήλωσε ο Μπεν Κουκ, επικεφαλής της μελέτης και επιστήμονας του κλίματος στο Ινστιτούτο Goddard της NASA και το αστεροσκοπείο Lamont Doherty Earth στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκη.
"Αν κοιτάξουμε τα πρόσφατα γεγονότα και αρχίσουμε να βλέπουμε ανωμαλίες που είναι εκτός αυτού του εύρους της φυσικής μεταβλητότητας, τότε μπορούμε να πούμε με κάποια βεβαιότητα ότι στο συγκεκριμένο γεγονός ή σε αυτή τη σειρά των γεγονότων έχει συμβάλει και ο άνθρωπος ," είπε.
Ο Cook και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν τις μελέτες στα δέντρα για να κατανοήσουν καλύτερα το πόσο συχνά και πόσο σοβαρές είναι οι ξηρασίες της Μεσογείου -στο παρελθόν. Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας έγινε δειγματοληψία σε δαχτυλίδια των δέντρων τόσο ζωντανών και νεκρών σε όλη την περιοχή, από τη βόρεια Αφρική, την Ελλάδα, το Λίβανο, την Ιορδανία, τη Συρία και την Τουρκία. Σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα αρχεία- από την Ισπανία, τη νότια Γαλλία και την Ιταλία, τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιήθηκαν για να ανακατασκευάσουν τα γεωγραφικά και χρονικά πρότυπα της ξηρασίας κατά την τελευταία χιλιετία.
 Μεταξύ των ετών 1100 και 2012, η ​​ομάδα διαπίστωσε ξηρασίες  που αντιστοιχούσαν με αυτές που περιγράφονται σε ιστορικά έγγραφα. Σύμφωνα με τον Cook, η πρόσφατη ξηρασία στην Ανατολή, κατά την περίοδο 1998-2012, ξεχωρίζει ως περίπου 50% ξηρότερη από την ξηρότερη περίοδο των τελευταίων 500 χρόνων, και 10 έως 20% ξηρότερη από τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 900 χρόνων.
Το γεγονός αυτό επέτρεψε στην επιστημονική ομάδα όχι μόνο να δει τι ακριβώς συμβαίνει στο χρόνο, αλλά και τις γεωγραφικές αλλαγές σε ολόκληρη την περιοχή.
Με άλλα λόγια, όταν η ανατολική Μεσόγειος είναι σε ξηρασία, υπάρχει επίσης ξηρασία στη δύση; Η απάντηση είναι ναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, δήλωσε ο Kevin Anchukaitis, ερευνητής και επιστήμονας του κλίματος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα στο Tucson. "Τόσο για τη σύγχρονη κοινωνία και σίγουρα τους αρχαίους πολιτισμούς, αυτό σημαίνει ότι αν μια περιοχή είχε υποστεί τις συνέπειες της ξηρασίας, οι προϋποθέσεις αυτές είναι πιθανόν να υπάρχουν σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου», είπε.
Επιπλέον, η επιστημονική ομάδα διαπίστωσε ότι όταν το βόρειο τμήμα της Μεσογείου, στην Ελλάδα, στην Ιταλία και τις ακτές της Γαλλίας και της Ισπανίας, έτεινε να είναι ξηρό τότε στην ανατολική Βόρεια Αφρική ήταν υγρό, και το αντίστροφο. Αυτές οι σχέσεις στα ανατολικά-δυτικά και βόρεια-νότια βοήθησε την ομάδα να κατανοήσουν το ρόλο των ωκεανών και των ατμοσφαιρικών συνθηκών που οδηγούν σε ξηρές ή υγρές περιόδους.
Τα δύο μεγάλα μοτίβα κυκλοφορίας που επηρεάζουν τις  ξηρασίες στη Μεσόγειο είναι το μοτίβο του Βόρειου Ατλαντικού και εκείνο του Ανατολικού Ατλαντικού. Αυτά τα σχέδια ροής αέρα περιγράφουν πώς οι άνεμοι και οι καιρικές συνθήκες τείνουν να συμπεριφέρονται ανάλογα με τις συνθήκες του ωκεανών. Έχουν περιοδικές φάσεις που τείνουν να κατευθύνουν τις καταιγίδες μακριά από τη Μεσόγειο και να φέρουν στεγνό και θερμότερο αέρα. Η προκύπτουσα έλλειψη βροχής και ο υψηλότερες θερμοκρασίες, οι οποίες αυξάνουν την εξάτμιση από το έδαφος, οδηγούν σε ξηρασία.
«Η Μεσόγειος είναι μία από τις περιοχές [σύμφωνα με τα  κλιματικά μοντέλα] που πρόκειται να στεγνώσει στο μέλλον [λόγω της ανθρωπογενούς αλλαγής του κλίματος],» δήλωσε ο Yochanan Kushnir, ένας επιστήμονας του κλίματος στο Lamont Doherty Παρατηρητήριο της Γης, ο οποίος  δεν συμμετείχε στην έρευνα. «Αυτό το έγγραφο δείχνει ότι η συμπεριφορά κατά τη διάρκεια αυτής της πρόσφατης περιόδου ξηρασίας είναι διαφορετική από ό, τι έχουμε δει συνολικά», είπε, πράγμα που σημαίνει ότι η περιοχή του Λεβάντε μπορεί ήδη να αισθάνεται τις επιπτώσεις της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η μεταβλητότητα της 900-τους ξηρασίας σε όλη τη Μεσόγειο είναι μια σημαντική ευκαιρία που θα χρησιμοποιηθεί για να βελτιώσουμε τα μοντέλα υπολογιστών που χρησιμοποιούνται για την προβολή των κινδύνων ξηρασίας για τον επόμενο αιώνα, είπε Kushnir.
 
Γεωδίφης
​
Πηγές
1.Journal of Geophysical Research- δημοσίευμα της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης
2.ΝΑΣΑ
3.Βικιπαίδεια