Στους πρόποδες του λόφου Αγ. Γεωργίου στο Κιλκίς βρίσκεται ένα  από τα αξιολογότερα σπήλαια της χώρας. Ο χώρος  ξεχωρίζει τόσο για τους 2 ορόφους και  6 θαλάμους όσο και για σχηματισμούς κοραλλιών (σπάνιο για σπήλαια) που δημιουργήθηκαν την εποχή που το σπήλαιο ήταν πλημμυρισμένο από την θάλασσα. Τα χρώματα στους θαλάμους του οφείλονται στα οξείδια σιδήρου και αργιλίου καθώς και σε μαγγάνιο και μαγνήσιο.
  Έχει έκταση άνω των 1000 τετραγωνικών μέτρων και συνολικό μήκος εξερευνημένων διαδρομών 300 μέτρων με σταθερή θερμοκρασία 15-17 βαθμών Κελσίου. Διαθέτει εκτός από κοραλλιογενές υλικό, πλήθος σταλακτιτών -σταλαγμιτών και συνθέσεων που του προσδίδουν ξεχωριστή ομορφιά. Παρουσιάζει επιστημονικό ενδιαφέρον τόσο λόγω ευρημάτων προϊστορικών περιόδων όσο και από ιατρικής πλευράς ως κατάλληλο για θεραπεία αναπνευστικών παθήσεων.
  Κοντά στο σπήλαιο παλιότερα υπήρχε λατομείο ασβεστόλιθου, που ήταν και η αιτία της τυχαίας ανακάλυψης του. Το σπήλαιο ανακάλυψε το 1925 ο εργάτης του λατομείου, Γιώργος Παυλίδης. Σκάβοντας στο λατομείο βρήκε τυχαία τη μία από τις δύο φυσικές εισόδους του σπηλαίου. Μεγάλο μέρος από το σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό υλικό  καταστράφηκε από παιδιά που έμπαιναν και έπαιζαν σπάζοντας κομμάτια, αλλά και από τεχνίτες της εποχής που έσπαγαν και χρησιμοποιούσαν τον διάκοσμο του σπηλαίου για επενδύσεις (συντριβανιών, τζακιών κ.α).Η διαμόρφωση του  σπηλαίου, ευτυχώς το έσωσε σε μεγάλο βαθμό, αφού λόγω της στενότητας των διαδρόμων του, εμπόδιζε τη μεταφορά μεγάλων κομματιών, έξω από αυτό.Το 1960, η σπηλαιολόγος Άννα Πετροχείλου, εξερεύνησε και χαρτογράφησε το σπήλαιο, στο οποίο έγιναν εργασίες για την αξιοποίησή του από το 1977 έως το 1982 και από το 1985 είναι επισκέψιμο.
  Το σπήλαιο παρουσιάζει μεγάλο παλαιοντολογικό ενδιαφέρον . Η μελέτη των απολιθωμένων οστών έδειξε την παρουσία της στικτής ύαινας(Crocuta crocuta spelaea GOLDFUSS), της αλεπούς(Vulpes vulpes L.), της μεγαλόσωμης νυφίτσας (Mustela Putorius robusta NEWTON), του άγριου βοδιού (Bos primigenius BOJANUS), του μικρόσωμου άγριου άλογου (Equus hydruntius REGALIA), του μεγαλόσωμου αλόγου (Equus caballus cf.germanicus), του γιγαντιαίου ελαφιού (Megaceros sp.) και του κόκκινου ελαφιού (Cervus elaphus L.). Αξιοσημείωτη είναι και η παρουσία απολιθωμένων δοντιών και οστών που ανήκουν σε μικροθηλαστικά (τρωκτικά). Η ηλικία της πανίδας τοποθετείται στο Ανώτερο Πλειοστόκαινο (10-100,000 χρόνια πριν από σήμερα). Το παλαιοπεριβάλλον ήταν λειβαδικό με θάμνους και το παλαιοκλίμα μάλλον θερμό.Οι ύαινες κατοικούσαν στη σπηλιά, ενώ τα φυτοφάγα ζώα είτε βρέθηκαν τυχαία είτε αποτελούσαν την κύρια τροφή των σαρκοφάγων ζώων.Το σπήλαιο μας δίνει μια εικόνα με το τι συνέβαινε στην περιοχή κατά την τελευταία περίοδο της Εποχής των Παγετώνων. Πριν από περίπου 30.000 χρόνια, οι ύαινες, ανάμεσα σε άλλα ζώα, εξαφανίστηκαν από την Ευρώπη, λόγω κυρίως του σφοδρού ψύχους. Στην Ελλάδα, το κλίμα ήταν ηπιότερο κατά τη διάρκεια των παγετώνων των τελευταίων εκατοντάδων χιλιάδων ετών, με αποτέλεσμα η χώρα μας να λειτουργήσει ως καταφύγιο ζώων θερμών κλιμάτων που κατάφεραν να επιβιώσουν, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μέχρι να εξαφανιστούν. Ένα από τα τελευταία τους καταφύγια το βρήκαν τα άγρια αυτά σαρκοβόρα θηλαστικά στην περιοχή του Κιλκίς κι εκεί επιστρέφουν σήμερα για να αφηγηθούν τη συναρπαστική ιστορία τους.Η ηλικία της στικτής ύαινας των σπηλαίων (Crocuta crocuta spelaea), ίχνη της οποίας εντοπίστηκαν στο Κιλκίς, προσδιορίστηκε με βάση τη χρονολόγηση της αδαμαντίνης του δοντιού της σε περίπου 15.000 .
  Κλείνοντας , σχετικά με το χώρο  θα ήθελα να κάνω μια επισήμανση .Εκτιμώ, ότι πρόκειται για ένα σπήλαιο που φέρει τα χαρακτηριστικά ενός στενού φαραγγιού τύπου slot canyon. Πιθανόν να ήταν ένα εξαιρετικά βαθύ και πιο στενό φαράγγι το οποίο έκλεισε με τον καιρό. Το φαράγγι σχηματίστηκε από ενδογενείς τεκτονικές δυνάμεις που ανύψωσαν τον λόφο της περιοχής και το νερό ήταν σε θέση να εισέλθει στο βράχο από σχισμές. Κατόπιν η δράση του νερού και της διάβρωσης επί του ασβεστόλιθου πιθανόν να δημιούργησαν τους θαλάμους. Κοντά από το σπήλαιο περνά ρήγμα το οποίο έχω σημειώσει στον χάρτη Google. Η συγκεκριμένη γεωμορφή απαιτεί πρόσθετη προστασία και τη περαιτέρω έρευνα προέλευσής της.

Γεωδίφης με πληροφορίες από τον Β.Μακρίδη*

*Ο Β. Μακρίδης εκτός από σπηλαιολόγος, υπεύθυνος & ξεναγός  είναι η «ψυχή» του σπηλαίου. Βρήκε στο σπήλαιο πάνω από 300 δείγματα απολιθωμένων οστών ζώων σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης και συνεργάζεται εδώ και 20 χρόνια με τους επιστήμονες του ΑΠΘ.

Eρευνητές ισχυρίζονται ότι έχουν ανακαλύψει την ακριβή ημερομηνία κατά την οποία σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός, σύμφωνα με μια νέα γεωλογική μελέτη που κυκλοφόρησε σε ένα ακαδημαϊκό περιοδικό αυτή την εβδομάδα.
  Η γεωλογική έρευνα, που δημοσιεύεται  στο International Geology Review, δείχνει ότι ο Χριστός σταυρώθηκε την Παρασκευή, 3 Απριλίου του έτους 33.
  Το έτος της σταύρωσης του Χριστού έχει συζητηθεί ευρέως σε θρησκευτικούς και επιστημονικούς κύκλους, αλλά οι γεωλόγοι σήμερα πιστεύουν ότι η έρευνα τους δείχνει την πιο πιθανή χρόνια που ο Ιησούς σταυρώθηκε.
  "Η ημέρα και η ημερομηνία της σταύρωσης είναι γνωστές με έναν εύλογο βαθμό ακρίβειας. Αλλά ο χρόνος ήταν θέμα προς διερεύνηση" , είπε ο γεωλόγος Τζέφερσον Ουίλιαμς στο Discovery Channel News.
  Για να αποκαλύψει την ημερομηνία της σταύρωσης οι επιστήμονες μελέτησαν την σεισμική δραστηριότητα στη Νεκρά Θάλασσα, με την εξέταση τριών πυρήνων ιζημάτων της παραλίας  του Ein Gedi Spa , που βρίσκεται δίπλα στη Νεκρά Θάλασσα 13 μίλια από την Ιερουσαλήμ.
  Οι επιστήμονες αποφάσισαν να αναζητήσουν στην ιστορία της σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή, διότι το κεφάλαιο 27 στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου αναφέρει ότι ένας σεισμός συνέπεσε με τη σταύρωση του Χριστού.
  "Και όταν ο Ιησούς φώναξε με βροντερή φωνή, έδωσε την ψυχή του. Εκείνη τη στιγμή ο ναός σχίστηκε στα δύο, από πάνω προς τα κάτω. Η γη τινάχτηκε, και τα βράχια  έσπασαν και οι τάφοι άνοιξαν," σύμφωνα με το Ευαγγέλιο.
  Μετά την ανάλυση της σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή μαζί με αστρονομικά δεδομένα, οι επιστήμονες συνυπολογίζοντας πληροφορίες από τα τέσσερα Ευαγγέλια, καθόρισαν  ότι η καλύτερη ημερομηνία της σταύρωσης θα μπορούσε να είναι η Παρασκευή, 3 Απριλίου, 33.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Discovery Channel News

Πίνακας -Η σταύρωση, από τον Vouet, Γένοβα 1622 

Τα ηφαίστεια του Αιγαίου βρίσκονται πάνω στην Ευρασιατική τεκτονική πλάκα και οφείλουν την παρουσία τους στο γεγονός ότι η αφρικανική πλάκα καθώς κινείται προς βορρά με ταχύτητα περίπου 2 εκατοστών τον χρόνο, κάμπτεται και βυθίζεται κάτω από την Ευρασιατική. Όταν φτάσει σε αρκετό βάθος λιώνει, και το μάγμα που δημιουργείται βρίσκει διέξοδο προς την επιφάνεια, στην οποία βγαίνει με τη μορφή λάβας σχηματίζοντας ηφαίστεια. Το τόξο δεν βρίσκεται ακριβώς πάνω στα όρια των δύο πλακών, αλλά πιο βόρεια επειδή χρειάζεται χώρος και χρόνος για να φτάσει η αφρικανική πλάκα σε αρκετά μεγάλο βάθος κάτω από την μικροπλάκα του Αιγαίου.
Το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου περιλαμβάνει τα ηφαίστεια που έδρασαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2,5 εκατομμυρίων ετών και σχηματίστηκε με τις γεωλογικές διαδικασίες που προκάλεσαν την καταβύθιση της χαμένης ενιαίας ξηράς της Αιγηίδας. Αποτελείται εκτός από τα  γνωστά ηφαίστεια των Λιχάδων, Σουσακίου, Πόρου-Μεθάνων, Μήλου-Αντιμήλου, Κιμώλου, Σαντορίνης, Κολούμπου, Αντιπάρου, Χριστιανών, Κω, Νισύρου και από άλλα λιγότερο γνωστά ηφαιστειακά μέρη όπως το νησάκι της Παχειάς.
Η Παχειά είναι νησίδα των Δωδεκανήσων. Βρίσκεται νοτιοδυτικά από το Μανδράκι της Νισύρου και μόλις 14 χιλιόμετρα από το ακρωτήριο Κρίκελο της Κεφάλου-Κω. Η έκταση της είναι 1,47 τ.χλμ. και είναι ακατοίκητη. Διοικητικά, όμως ανήκει στον δήμο Νισύρου.
Η Παχειά όσο και η γειτονική νησίδα Πυργούσα δημιουργήθηκαν πριν από 2 εκατομμύρια χρόνια, και  θεωρούνται παλαιότερα ηφαιστειακά κέντρα από εκείνα της Νισύρου και του Γυαλιού.
Πριν περίπου 3,4 εκατομμύρια χρόνια η ηφαιστειακή δραστηριότητα της περιοχής μας είχε μεταφερθεί στην Δυτική Κω. Η πρώτη περίοδος ηφαιστειακής δράσης της Κεφάλου διαρκεί έως 1,6 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα .Αυτό το διάστημα γεννιούνται διάφορα μικρά νησιά μεταξύ των οποίων οι νησίδες Παχειά και Πυργούσα, και μια σειρά από άλλα που σήμερα έχουν χαθεί κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας .
Στο υψηλότερο σημείο της Παχειάς, παρατηρούνται αποθέσεις ιγκνιμβρίτη της Κω  που προήλθαν από την τρομερή έκρηξη του ηφαιστείου της Αβύσσου που συνέβη πριν από 161.000 χρόνια. Πιο πάνω από αυτό το στρώμα υπάρχει πυροκλαστική σειρά του σχηματισμού της Παν. Κυράς Νισύρου που προέρχεται από τις εκρήξεις που εκδηλώθηκαν πριν από 60 -50 χιλιάδες χρόνια στην Νίσυρο . Η παρουσία αποθέσεων του ιγκνιμβρίτη στο χερσαίο τμήμα της Παχειάς, μας λέει ότι είναι παλαιότερη σε ηλικία, από την Νίσυρο.
Η Νίσυρος είναι το νεότερο από τα μεγάλα ενεργά ηφαίστεια της Ελλάδας. Τα παλαιότερα πετρώματα της έχουν ηλικία λίγο μικρότερη των 160.000 χρόνων ενώ τα νεότερα δημιουργήθηκαν πριν περίπου 20.000 χρόνια.

Γεωδίφης

Πηγές
 1.Βικιπαίδεια  
 2. nisyros.igme.gr

Ήταν Μάιος του 1959,όταν ένας κάτοικος του χωριού Πετράλωνα -Χαλκιδικής, ο Φίλιππος Χατζαρίδης στην προσπάθειά του να βρει νερό, εντόπισε τυχαία ένα σπήλαιο στο λόφο Κατσίκα. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1960- στον ίδιο λόφο - ανακαλύφθηκε από τον συντοπίτη του Χρήστο Σαρηγιαννίδη μέσα στο ασβεστολιθικό σπήλαιο και κολλημένο σε ένα σταλαγμίτη ένα απολιθωμένο κρανίο ανθρώπου. Μια ανακάλυψη που έγινε σημαντικός σταθμός στην αλυσίδα της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους και έκανε πολλούς επιστήμονες να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους σχετικά τους πρώτους κατοίκους της Ευρώπης. 
  Το σπήλαιο των Πετραλώνων θεωρείται η κατοικία του πρώτου Έλληνα αφού εκεί  βρέθηκε το αρχαιότερο ανθρώπινο κρανίο που έχει εντοπισθεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα. Υπάρχουν επίσης κατάλοιπα ανθρώπινης δραστηριότητας και αρχαιολογικά ευρήματα του Μέσου Πλειστόκαινου. Το σπήλαιο σχηματίστηκε πριν από 1.000.000 χρόνια περίπου, μέσα στους ασβεστόλιθους του Άνω Ιουρασικού. Καλύπτει έκταση περίπου 10.000 τετραγωνικών μέτρων, με μεγάλες αίθουσες κατάκοσμες από σταλαγμιτικούς σχηματισμούς. Το σπάνιο αυτό μνημείο της φύσης έχει συνολικό μήκος διαδρόμων που υπολογίζεται σε 1.800 μέτρα, από τα οποία 250 έχουν διευθετηθεί τουριστικά. Η αρχική είσοδος είναι σήμερα σφραγισμένη, καθώς βρίσκεται σε απρόσιτο σημείο, στην κορυφή του βράχου. Η είσοδος του σπηλαίου διανοίχτηκε μέσα σε επιχώσεις, οι οποίες λόγω διάβρωσης της πλαγιάς τού βουνού είχαν επικαλύψει την παλαιά φυσική είσοδο του σπηλαίου.
  Οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές του σπηλαίου ξεκίνησαν το 1965 από τον ιδρυτή της Ανθρωπολογικής Εταιρείας καθηγητή ανθρωπολόγο κ. Άρη Πουλιανό. Οι έρευνες απέδειξαν ότι το κεφάλι του «πρώτου Ελληνα» -ενός άνδρα που πέθανε σε ηλικία 32 ετών- και από το οποίο λείπει μόνο η κάτω γνάθος είναι 700.000 ετών περίπου, και θεωρείται ο αρχαιότερος Ευρωπαίος. Η ανακάλυψη του κρανίου των Πετραλώνων, ανατρέπει τα δεδομένα περί αφρικανικής καταγωγής του ανθρώπου και περί της εξόδου του από την Αφρική και της έλευσής του στην Ευρώπη πριν από 200 - 300.000 χρόνια. Απορρίπτεται έτσι ότι ο Αυστραλοπίθηκος μπορούσε να είναι η προγονική μορφή του ανθρώπου. Ο Αρχάνθρωπος που ανακαλύφθηκε έχει ύψος 1,5 μέτρο, σκελετό όρθιο, όγκο εγκεφάλου 1220 κ. εκ. και είναι ορθογναθικός, δηλαδή λευκός, ενώ ο Αυστραλοπίθηκος είναι 1,2 μ. ύψος , είναι ημιόρθιος και έχει όγκο εγκεφάλου 600 - 800 κ. εκ.
  Στην ίδια σπηλιά βρέθηκαν απολιθωμένα ίχνη της παλαιότερης φωτιάς που άναψε ποτέ ανθρώπινο χέρι και τα οποία χρονολογούνται στα 1.000.000 χρόνια περίπου. Οι Αρχάνθρωποι των Πετραλώνων έζησαν στο σπήλαιο περίπου 1 εκατομμύριο χρόνια. Πρωτομπήκαν όταν άρχισε να αλλάζει το κλίμα της γης και να γίνεται ψυχρότερο, στην αρχή της Πλειστοκαίνου, πριν από 1.700.000 χρόνια. Το σπήλαιο τους πρόσφερε τη δυνατότητα να προφυλάσσονται από το κρύο, καθώς έχει σταθερή θερμοκρασία 17ο C. Επίσης βρέθηκαν οστά από διάφορα ζώα όπως από αρκούδες, ύαινες, ρινόκερους, λιοντάρια, ελάφια, πάνθηρες, όπως επίσης 25 είδη πουλιών, 16 είδη τρωκτικών και 17 είδη νυχτερίδων.
    Σχετικά με την χρονολόγηση του κρανίου ,αρχικά είχε υπολογισθεί  ότι ήταν 70.000 χρόνων, μια ημερομηνία που αντιστοιχεί στα πιο πρόσφατα υπολείμματα Νεάντερταλ. Σύγχρονες χρονολογήσεις απέδωσαν το χρονικό βάθος των 700.000 χρόνων. Η πιο πρόσφατη, βασισμένη σε τεχνικές αντήχησης ηλεκτρονίου σε συνδυασμό με ραδιοχρονολόγηση και στρωματογραφικά δεδομένα, αποδίδει το ελάχιστο χρονικό βάθος των 200,000 χρόνων. Ωστόσο, η μορφολογία του κρανίου υποδεικνύει με μεγαλύτερη ακρίβεια στο χρονικό βάθος των 300.000 ή 400.000 χρόνων. Ορισμένοι πιστεύουν πως το κρανίο αντιπροσωπεύει μια ενδιάμεση κατάσταση ανάμεσα στον Homo neanderthalensis και τον πιο αρχέγονο πρόγονό του. Στην πραγματικότητα μοιράζεται αρκετά χαρακτηριστικά και με άλλα απολιθώματα Νεάντερταλ, αλλά υπάρχουν επίσης και χαρακτηριστικά πολύ πρωτόγονα. Αρχικά, το εύρημα ταξινομήθηκε ως Homo neandertalensis, αλλά αργότερα επαναπροσδιορίστηκε ως Homo erectus. Σήμερα, όμως, οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι ανήκει στον Homo heidelbergensis.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Βικιπαίδεια
2.Πουλιανός Άρης - Το σπήλαιο του αρχανθρώπου των Πετραλώνων, 1982
3. Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος
4.Φωτογραφίες-Showcaves.gr
5.Αρχεία ΕΡΤ

“Τον περισσότερο καιρό της ζωής μου τον έχω περάσει κάτω από τη γη, όταν πεθάνω δεν θα νιώσω καμιά ιδιαίτερη εντύπωση”

Με αυτό τον τρόπο παρουσίασε την σχέση της με τα σπήλαια η  Άννα σύντροφος και συνεργάτης του Γιάννη Πετρόχειλου. Μαζί εξερεύνησαν τα περισσότερα σπήλαια της Ελλάδας. Μαζί περπατήσανε στις πιο απόκρημνες πλαγιές της Ελλάδας και της Ευρώπης. Μαζί δουλέψανε για τη χαρτογράφηση, καταγραφή και ανάδειξη των ελληνικών σπηλαίων.
  Σύμφωνα με την  Σπηλαιολογική Ομοσπονδία η ιστορία των σπηλαιολογικών ερευνών στην Ελλάδα ξεκινά  με τις έρευνες του Γερμανού Φέντλερ στην Κύθνο και του Γάλλου Μαρτέλ στην Τρίπολη το 1841. Οι πρώτες σπηλαιολογικές έρευνες στην Ελλάδα έγιναν με ιδιωτική πρωτοβουλία κατά το 1891 από τον τότε νομομηχανικό Αρκαδίας Ν. Σιδερίδη. Επαναλήφθηκαν το 1928 από τον Αυστριακό σπηλαιολόγο Α. Μάρκοβιτς με την χορηγεία του Εμμ. Μπενάκη. Ωστόσο ,κορύφωση αυτής της αρχικής δραστηριότητας υπήρξε η ίδρυση της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας (ΕΣΕ) το 1951 με πρωτοστατούντες τον Γιάννη και την Άννα Πετροχείλου. Ποιοι ήταν οι σπηλαιολόγοι Γιάννης και Άννα Πετροχείλου;
  Ήταν ένα από τα πιο όμορφα ζευγάρια που έμεινε στην ιστορία γράφοντας φωτεινές σελίδες για την Ελληνική Σπηλαιολογία. Συνέβαλαν καταλυτικά στην ανάπτυξη της σπηλαιολογίας στην Ελλάδα και έβαλαν τις βάσεις για την ίδρυση της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας της οποίας υπήρξαν ιδρυτικά μέλη.  Όλα ξεκίνησαν όταν  παντρεύτηκαν το 1930, και σε λίγο θα κατακτούσαν τον κόσμο της σπηλαιολογίας. Την ίδια εποχή η σπηλαιολογία στην Ελλάδα δεν είχε αναπτυχθεί επιστημονικά όπως σε άλλες χώρες.
  Ο Γιάννης Πετρόχειλος γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1900. Σπούδασε φυσικομαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γνώρισε την Σμυρνιά Άννα Μινάρδου όταν ασχολήθηκε με την ορειβασία. Ο δυναμισμός και το θάρρος της Άννας τον συνεπήρε. Η Άννα Μινάρδου ήταν η πρώτη Ελληνίδα που ανέβηκε την κορυφή Μύτικα (2917μ.) του Ολύμπου μαζί με την Αμαλία Καλιαμπέτσου.  Ο Γιάννης Πετρόχειλος κέρδισε υποτροφία από το Υπουργείο Παιδείας και έφυγε να σπουδάσει γεωλογία, γεωγραφία, ανθρωπολογία στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης του Παρισίου. Μαζί του πήγε και η Άννα η οποία παρακολούθησε σαν ακροάτρια όλο τον ακαδημαϊκό κύκλο σπουδών. Επέστρεψαν στα Κύθηρα και τότε το ζευγάρι αφιερώθηκε καθολικά στη σπηλαιολογία, κουβαλώντας γνώσεις και εμπειρίες από την παραμονή του στην Ευρώπη.
  Το 1935 εκδόθηκε ο «Χάρτης των Κυθήρων» του Γιάννη Πετροχείλου. Ο Γιάννης Πετρόχειλος έγραψε αμέσως μετά το βιβλίο «Γεωτεκτονική». Το 1956 ολοκλήρωσε τις εργασίες του για την έκδοση του «Γεωλογικού Χάρτη Κυθήρων», ο οποίος εκδόθηκε το 1966 μετά το θάνατό του από το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών. Συνέβαλαν καθοριστικά στη μόνιμη αντιπροσώπευση της χώρας μας στη Διεθνή Σπηλαιολογική Επιτροπή το 1949, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις των άλλων κρατών μελών. Η παρουσίαση της σπηλαιολογικής έρευνας από τον Γιάννη Πετρόχειλο, μετά από τέσσερα χρόνια, το 1953 στο Παρίσι απέσπασε τα καλύτερα σχόλια ως προς την πρόοδο και απόδοση της χώρας μας.
  Ο Γιάννης Πετρόχειλος πέθανε στις 11 Φεβρουαρίου του 1960 . Η Άννα Πετροχείλου εξερεύνησε πάνω από χίλια σπήλαια σε όλη την Ελλάδα. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το μεγάλο της έργο και τιμήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2001, από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος, την υψηλότερη τιμή που μπορεί να δώσει σε πολίτη η Ελληνική Δημοκρατία. Πέθανε στις 13 Φεβρουαρίου του 2001 σε ηλικία 96 ετών.

Γεωδίφης

1.Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία
2.Βικιπαίδεια
3.visitkythera.gr
4. mani.org.gr

Μια ομάδα ερευνητών  από το INGV(Ιταλικό κέντρο έρευνας)  ανακοίνωσε τα αποτελέσματα  μελέτης που  δημοσιεύονται στο περιοδικό International Journal of Geophysical Research – σύμφωνα με τα οποία ανακάλυψαν μια νέα μικροπλάκα- που δημιουργήθηκε από την Αφρικανική λιθοσφαιρική πλάκα- η οποία βρίσκεται στο έδαφος της Σικελίας και είναι υπεύθυνη για τους μεγάλους σεισμούς που έπληξαν το νησί τα τελευταία χρόνια.
  Η έρευνα είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς μελέτης, η οποία  οδήγησε τους ερευνητές να καθορίσουν τα όρια και τις κινήσεις της  Σικελικής μικροπλάκας από τα δεδομένα που συλλέχτηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων 18 ετών από το δίκτυο GPS της Σικελίας , της Καλαβρίας και των γύρω νησιών , ενώ η ανάλυση των σεισμών έγινε στην ίδια περιοχή.
  Βαφτισμένη από τους γεωφυσικούς ως «μπλοκ Σικελίας», η μικροπλάκα είναι κλειδωμένη σε μια μέγγενη μεταξύ Ευρασίας και της μεγάλης Αφρικανικής πλάκας, και περιλαμβάνει τη Σικελία και τις γύρω θάλασσες .Είναι μέρος της αφρικανικής πλάκας, όμως έχει τη δική της μοναδική δυναμική και θεωρείται  πιο περίπλοκη  από ότι η σύγκλιση μεταξύ των πλακών της Αφρικής και της Ευρασίας.
  Τα όρια του μπλοκ της μικροπλάκας  απομακρύνονται από τα νησιά  Egadi, βορειοδυτικά της Σικελίας, έρχονται σε επαφή με την  Ustica ,συνδέονται  με τα Aeolian νησιά και  μεταφέρονται  στη συνέχεια ανατολικά .
  Από δυναμική άποψη, οι κινήσεις του μπλοκ της Σικελίας διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή  και διαφοροποιούνται ενώ  είναι η πηγή των τεκτονικών δομών που εκφράζονται με ρήγματα , πτυχώσεις,  συσσωρεύσεις  τάσεων και  δημιουργίας σεισμών.
  "Κατά μήκος των συνόρων του μπλοκ της Σικελίας το τεκτονικό καθεστώς είναι κυρίως  συμπιεστικό- είπε  ο ερευνητής Mimmo Palano - με το σχηματισμό ρηγμάτων  να είναι υπεύθυνο για συχνούς σεισμούς , γενικά μέτριου μεγέθους. Από την πλευρά της Μεσσήνης και του Ιονίου η εικόνα επιδεινώνεται σημαντικά. Συνολικά, το μπλοκ της Σικελίας υπόκειται σε συνολική κίνηση προς την βόρεια-δυτική πλευρά, με αποτέλεσμα και τα τρία μαζί όρια της να  ανακύπτουν σε περιοχές επιρρεπείς σε σεισμικό κίνδυνο . Αλλά οι πιο ισχυροί σεισμοί συμβαίνουν σε όλη την περιοχή κατά μήκος της ανατολικής Σικελίας "

Γεωδίφης με πληροφορίες από την Corriere della Sera

Εικόνα- Μπλοκ της Σικελίας(Siculo-Ibleo)

Το ημερολόγιο έλεγε  20 Απριλίου 1894 όταν ξαφνικά ένας ισχυρός σεισμός 6,8 - 6,6R  με επίκεντρο Μαλεσίνα-Μαρτίνο χτυπά τον βόρειο Ευβοϊκό κόλπο. Κανένας προσεισμός δεν προηγήθηκε πριν από το τρομερό συμβάν. Πριν τον σεισμό κάποιος αγρότης ανέφερε ότι άκουγε παράξενους θορύβους  στο κτήμα του στην περιοχή Θεολόγου σαν κανονιοβολισμούς να έρχονται μέσα από τον κόλπο. Πολλές φορές παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα πριν  την εκδήλωση μεγάλων σεισμικών δονήσεων από μετακινήσεις που συντελούνται στο φλοιό της γης.
  Μετά το σεισμικό γεγονός  της 20ης Απριλίου ακολούθησε ένας ακόμη πιο ισχυρός μεγέθους  7R στις 27Απριλίου με επίκεντρο τη περιοχή Αταλάντης και προς Άγιο Κωνσταντίνο. Αμέσως μετά τον κύριο σεισμό ο καθηγητής σεισμολογίας  Κ. Μητσόπουλος έφτασε στην περιοχή  και ανέφερε ότι οι σεισμοί αυτοί έγιναν αισθητοί σε ολόκληρη την Ελλάδα (Αθήνα ,Θεσσαλονίκη, Μυτιλήνη έως και Κρήτη). Το συνολικό αποτέλεσμα των δύο σεισμών ήταν να σκοτωθούν 255 κάτοικοι , να καταστραφεί σχεδόν ολόκληρη η περιοχή και να ερημώσουν οι ανατολικές κοινότητες της Λοκρίδας.
  Ο κύριος σεισμός έδωσε ουσιαστικά το τελειωτικό χτύπημα στην περιοχή .Ερείπια του σεισμού είναι ακόμη και σήμερα ορατά σε παραλία στο Κυπαρίσσι. Η σημαντικότερη γεωλογική συνέπεια των σεισμών του 1894 ήταν η δημιουργία του “μεγάλου χάσματος της Λοκρίδας” που αρχικά υπολογίσθηκε στα 60 χλμ ενώ σήμερα ύστερα από εκτεταμένες γεωσεισμικές έρευνες φαίνεται ότι η μεγάλη αυτή διάρρηξη δεν ξεπερνά τα 35 χλμ.
  Οι σεισμοί προήλθαν από το ρήγμα της Αταλάντης, ένα κανονικό γεωλογικό ρήγμα, Α-Δ έως ΑΝΑ - ΔΒΔ, μήκους περίπου 35 χιλιομέτρων στην περιοχή της Φθιώτιδας. Το ρήγμα αυτό είναι τμήμα μιας ευρύτερης ρηξιγενούς ζώνης και υποδιαιρείται σε πέντε, τουλάχιστον, επιμέρους τμήματα. Η σεισμική δυναμικότητα του ρήγματος  όταν ενεργοποιηθεί στο συνολικό του μήκος (34 χλμ), είναι της τάξης των σεισμών του 1894 (Μs=6.7-7.0), ωστόσο τα επιμέρους τμήματά του όταν ενεργοποιούνται ανεξάρτητα εκτιμάται ότι παράγουν σεισμούς μεταξύ Μ 5.5-6.6, ειδικότερα μόνο το τμήμα της Αταλάντης μπορεί να συνδέεται με σεισμούς της τάξης του Μ 6.0. Εξαιτίας του σεισμού παρατηρήθηκαν μετατοπίσεις  της τάξης 1-1,5 μέτρου κατά μήκος του ρήγματος της Αταλάντης και καθίζηση της πεδινής περιοχής κατά περίπου μισό μέτρο. Το φαινόμενο συνοδεύτηκε και από κατολισθήσεις , μεταβολές στα νερά  και από τσουνάμι  στο χωρίο Κυπαρίσσι ύψους 3 μέτρων το οποίο έφτασε μέσα στην ξηρά περίπου 1 χιλιόμετρο.
  Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες(Θ. Γκάνας) και ύστερα από προσομοίωση, αποδεικνύεται ότι τον Απρίλιο του 1894 έγιναν δύο σεισμοί πάνω στο ίδιο ρήγμα της Αταλάντης, δηλαδή ότι το ρήγμα έσπασε σε δύο κομμάτια. Ο πρώτος σεισμός έγινε στις 20 Απριλίου 1894 με μέγεθος 6,4 Ρίχτερ και έσπασε το κομμάτι από τη Λάρυμνα μέχρι το χωριό Προσκυνάς. Η συνδυασμένη μεταφορά τάσεων από τους 2 σεισμούς της Αταλάντης φόρτισε γειτονικά ρήγματα σε μια διεύθυνση βορειοδυτική-νοτιοανατολική και αντίστοιχα αποφόρτισε ρήγματα στη διεύθυνση βορειοανατολική νοτιοδυτική. Η φόρτιση είχε αποτέλεσμα την έκλυση μικρότερων σεισμών, όπως το 1902 (5,8 Χαλκίδα), 1916 (5,8 Βόρειος Ευβοϊκός), το 1925 (5,0 Ψαχνά) και το 1928 (5,1 Θερμοπύλες). Αντίθετα, η αποφόρτιση των ρηγμάτων στην εγκάρσια διεύθυνση είχε αποτέλεσμα τη δημιουργία σεισμικής ησυχίας στις περιοχές της Β. Εύβοιας και Κ. Βοιωτίας. Η ησυχία τελείωσε στη μεν Εύβοια το 1931 στη δε Βοιωτία το 1974 (σεισμική ακολουθία Ορχομενού). Επιπλέον το φαινόμενο οδήγησε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει αλληλεξάρτηση της σεισμικότητας μεταξύ Ευβοϊκού και Κορινθιακού Κόλπου η οποία όμως  δεν έχει ληφθεί υπόψη στο αντισεισμικό σχεδιασμό της χώρας, ο οποίος βασίζεται σε μια στατιστική ανάλυση της σεισμικότητας και με μοντέλα που θεωρούν το κάθε σεισμικό γεγονός ανεξάρτητο από το προηγούμενο ή από το επόμενο. Σύμφωνα πάντα με τα νέα δεδομένα προκύπτει ότι ο μεν πρώτος είχε μέγεθος 6,4, ενώ ο δεύτερος 6,6 (με σφάλμα 0,2 Ρίχτερ).

Γεωδίφης

Πηγές

1.Γεωλογία των σεισμών-Σ.Παυλίδης
2.Οι σεισμοί της Ελλάδας –Β&Κ Παπαζάχου
3.Σεισμοτεκτονικός χάρτης Ελλάδας-ΙΓΜΕ
4.Βικιπαίδεια
5.Ελευθεροτυπία -Θανάσης Γκάνας, γεωλόγος Γεωδυναμικού Ινστιτούτου

Μετά από 4ωρη ποδηλασία -περπάτημα υπό το φως της πανσέληνου φτάσαμε στην Κέφαλο στις 5 το πρωί και συνεχίσαμε προς όρος Ζηνί ,όρος Λαθρα ,Θυμιανό, Αγ. Ιωάννη. Πρώτη στάση κάναμε στην Άσπρη Πέτρα από όπου απολαύσαμε την ανατολή μέσα από την φυσική αψίδα που δημιούργησε ο χρόνος και τις απόκρημνες νοτιοδυτικές παραλίες -ακτές της Κρίκελου. Μετά ακολουθώντας έναν πολύ απότομο κατηφορικό και κακής βατότητας χωματόδρομο από το προαύλιο του Αγίου Ιωάννη φτάσαμε στο ακρότατο δυτικό σημείο της Κω όπου μας περίμενε μια έκπληξη. Το πανέμορφο Κάβο Παράδεισος μια παραλία μαγεία. Η συνέχεια εξ’ ισου συναρπαστική. Ποδηλατώντας ή περπατώντας στις περιοχές Χάρακα, Ρίχτη στα δυτικά του Θυμιανού βρεθήκαμε σε σημεία απερίγραπτου φυσικού κάλλους τα οποία σε συνδυασμό με την ζωντάνια της άνοιξης μας αναζωογόνησαν ψυχικά και σωματικά. Συνδυασμός κέδρων, πεύκων, λουλουδιών, ηφαιστειακών σχηματισμών κελαδίσματα πουλιών, διαπεραστικών μυρωδιών σε μια απόλυτη φυσικη γαλήνη που ευχόμαστε να παραμείνει για πάντα έτσι μακριά από την ''Ανάπτυξη'' και την αλόγιστη ''κατανάλωση'' του φυσικού θησαυρού που κρύβει ακόμα αυτό το νησί

Ζήκας Ιάκωβος

Ορυκτό είναι κάθε χημικό στοιχείο ή ανόργανη ένωση φυσικής προέλευσης, που βρίσκεται στο έδαφος ή στο υπέδαφος ή, υπό μορφή διαλύματος, στο νερό, αποτελώντας συστατικό των πετρωμάτων, από τα οποία αποτελείται ο στερεός φλοιός της Γης.Ορισμένα ορυκτά, όπως για παράδειγμα το διαμάντι, το θείο και ο χρυσός είναι καθαρά χημικά στοιχεία. Τα περισσότερα, όμως, αποτελούνται από κάποια ανόργανη ένωση. Ο Βωξίτης, για παράδειγμα, είναι πέτρωμα που αποτελείται από τα ορυκτά βαιμίτη, γιββσίτη και διάσπορο, των οποίων το κύριο (αλλά όχι το μοναδικό) συστατικό είναι το οξείδιο του αργιλίου (Al2O3), ενώ ο γαληνίτης είναι θειούχος μόλυβδος (PbS). Τέτοιου είδους ορυκτά βρίσκονται στα πετρώματα, αποτελώντας τα συστατικά τους ενώ άλλα, όπως το χλωριούχο νάτριο (αλάτι) αφθονούν τόσο στη θάλασσα όσο και σε ποταμούς ή λίμνες. Ωστόσο, σπάνια ένα ορυκτό βρίσκεται αυτούσιο στην Φύση. Τα περισσότερα ορυκτά περιέχουν και προσμίξεις άλλων ορυκτών.
  Η πεταλούδα είναι έντομο και ανήκει στο φύλο των αρθρόποδων και την τάξη των εντόμων. Η μεταμόρφωσή τους από την στιγμή της γέννησης, σε μορφή κάμπιας (προνύμφες), είναι τεράστια. Έχουν σκωληκόμορφο σώμα και μασητικό στοματικό τύπο, ενώ συχνά διαθέτουν μεταξοειδείς αδένες και με τα λεπτά στρώματα μεταξιού που παράγουν, δημιουργούν ένα κουκούλι, στο οποίο εισέρχονται και μετατρέπονται σε χρυσαλίδες. Όταν βγαίνουν από το κουκούλι, έχουν πλέον τη μορφή ενήλικης πεταλούδας. Οι πεταλούδες είναι φυτοφάγες και συχνά το μεγαλύτερο τμήμα τους παρουσιάζει περιπτώσεις σεξουαλικού διμορφισμού.
  Δείτε τι σχέση μπορούν να έχουν τα ορυκτά με τις πεταλούδες στην παρακάτω εξαιρετική παρουσίαση που μας έστειλε η  Ελευθερία ΠΟΓΙΑΤΖΗ, Τεχνικός Γεωλόγος από το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών

Γεωδίφης με πληροφορίες από την Βικιπαίδεια

Για  να δείτε την παρουσίαση πρέπει να έχετε προεγκαταστήσει στον υπολογιστή σας το πρόγραμμα Powerpoint της Microsoft ή μπορείτε να το δείτε σε μορφή .pdf

Το Κούμπουρνο (Kum Burnu στα τούρκικα σημαίνει αμμώδες έδαφος) ή Σκανδάριο ή Αμμουδιά είναι ένα από τα σημαντικότερα ακρωτήρια της Κω. Βρίσκεται στην ΒΑ πλευρά της πόλης .Εκτείνεται προς Βορρά και απέχει 4758 μέτρα από το ακρωτήριο της Αλικαρνασσού(Τερμέριο της γειτονικής Μικρασίας). Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης στα Κώια του γράφει ότι απέχει λιγότερο από τα 400 στάδια(περίπου 7,4 χιλιόμετρα) που αναφέρει ο Στράβωνας από την μικρασιατική ήπειρο, διότι φαίνεται «όλον έν προεκτεταμένον  δια νέας θρέψεως εξ’ αποβρασμάτων κατ’ έτος της Α. παραλίας»
Παρατηρώντας (δορυφορικές λήψεις από Google Earth)σήμερα το ακρωτήριο με την αμμώδη παραλία μπορεί κανείς να διακρίνει έναν επιμήκη παράκτιο γεωμορφολογικό χαρακτηριστικό σχηματισμό. Μια γεωμορφή που δημιουργήθηκε από την απόθεση άμμου ή χαλικιών.  
Πρόκειται για έναν  χαμένο  σήμερα γλωσσοειδή βραχίονα του οποίου το ένα άκρο ήταν συνδεδεμένο με την ξηρά ενώ το άλλο εκτεινόταν μέσα στην θάλασσα(αεροφωτογραφία).Τέτοιες γεωμορφές συνήθως παρατηρούνται εκεί όπου εκβάλλουν ποταμοί ή στην είσοδο κόλπων σε περιοχές με χαμηλό τοπογραφικό ανάγλυφο  και εκτείνονται σε μικρό ύψος πάνω από την θαλάσσια στάθμη.
Πιο συγκεκριμένα ο «απολιθωμένος» βραχίονας ήταν ένας γραμμικός αφού το απομακρυσμένο τμήμα του παρουσιάζεται σε ευθύγραμμη μορφή. Είχε μήκος περίπου 1563 μέτρα και κάποια στιγμή πρέπει να εξελίχθηκε σε ένα ακρωτήριο με χαλαρά υλικά  πλάτους  τουλάχιστον 753 μέτρων .
Οι γλωσσοειδείς βραχίονες χρειάζονται εκατοντάδες χρόνια για να δημιουργηθούν και συνήθως παρουσιάζουν διαφορετικά στάδια εξέλιξης. Για να διατηρηθούν αυτά τα οικοσυστήματα πρέπει να τροφοδοτούνται συνεχώς με ίζημα. Όσο ο βραχίονας ανταποκρίνεται στις μεταβολές της απομάκρυνσης ή μεταφοράς άμμου κρατιέται ζωντανός. Όταν η τροφοδοσία ιζήματος σταματήσει να λειτουργεί τότε χάνεται για πάντα.
Συνήθως το κοντινό άκρο στην ξηρά είναι αυτό που πρώτα προσβάλλεται από την κυματική ενέργεια και μετά από εκεί ξεκινά η αποσταθεροποίηση του όταν παρουσιαστεί μια απότομη αλλαγή στην διεύθυνση της ακτής. Οι βραχίονες αναπτύσσονται σε περιβάλλοντα απόθεσης  όπου επικρατεί η διεργασία του κυματισμού.  Με την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης τέτοιου είδους γεωμορφές χάνονται και ίσως γίνουν απολιθωμένες όπως αυτή του Κούμπουρνου. Είναι από τα πρώτα περιβάλλοντα που νιώθουν τις μεταβολές της κλιματικής αλλαγής .
Από παλιά οι άνθρωποι είχαν επιλέξει τέτοιους χώρους για κατοικία. Πιθανόν οι προϊστορικοί κάτοικοι του νησιού, να κατοικούσαν εδώ για να εκμεταλλεύονται  τους θαλάσσιους πόρους. Εξάλλου εκεί υπήρχε πύργος-φάρος τον 16ο αιώνα , τον οποίο παρουσίασα σε προηγούμενο άρθρο μου.
Βραχίονες ευθύγραμμοι ή καμπυλωτοί υπάρχουν σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Ο μεγαλύτερος γλωσσοειδής βραχίονας στον κόσμο είναι η Arabat Spit στην Αζοφική Θάλασσα.Είναι περίπου 110 χιλιόμετρα μακρύς.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Β.Χατζηβασιλείου-Ιστορία της Νήσου Κω
2.Βικιπαίδεια,
​3.Ι.Ζαρράφτης-Κώια 

ΠΟΔΗΛΑΤΙΚΗ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΑΚΤΗ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΟΜΕΝΟΙ ΤΟΝ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ ΚΑΙΡΟ ΞΕΚΙΝΗΣΑΜΕ ΤΟ ΠΡΩΙ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ 25/2 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟ ΜΕ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΜΕ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΤΟ ΜΙΧΟ ΤΟΥ ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΟΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΠΟΛΗ GOKOVA ΠΕΡΙΠΟΥ 100ΧΛΜ ΑΠΟ ΤΟ BOTRUM.
  TEΛIKA ΑΦΟΥ ΠΟΔΗΛΑΤΗΣΑΜΕ 8 ΩΡΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΥΠΕΡΟΧΗ ΦΥΣΗ ΓΕΜΑΤΗ ΜΕ ΠΕΥΚΟΔΑΣΗ ΛΙΒΑΔΙΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΙΚΑ ΧΩΡΙΟΥΔΑΚΙΑ ΣΕ ΠΟΛΥ ΑΡΓΟΥΣ ΡΥΘΜΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΥΜΕ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΦΤΑΣΑΜΕ ΣΤΙΣ 3 ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΡΑΜΟ [OREN ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ]ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΑΜΕ ΠΟΛΥ ΝΩΡΙΣ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ [26/2 ΚΥΡΙΑΚΗ] ΤΟ ΠΡΩΙ ΠΗΡΑΜΕ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΚΑΠΩΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΔΡΟΜΟ ΑΛΛΑ ΕΞ ΙΣΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ.
  ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΑΜΕ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ ΠΡΟΘΥΜΟΥΣ ΝΑ ΜΑΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΚΑΤΙ ΑΠΟ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ ΤΟΥΣ ΤΕΛΙΚΑ 9 ΩΡΕΣ ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΑΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟ ΚΑΤΑΚΟΠΟΙ ΑΛΛΑ ΓΕΜΑΤΟΙ ΙΚΑΝΑΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΔΙΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΟΤΙ ΣΥΝΤΟΜΑ ΘΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΟΥΜΕ ΓΙΑ ΚΑΤΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ.

ΙΑΚΩΒΟΣ ΖΗΚΑΣ

Σύμφωνα με τον Θεόφραστο, οι Έλληνες έδωσαν το όνομα αχάτης, από τον ποταμό Αχάτη (σήμερα Drilio) της Σικελίας όπου τον εύρισκαν.
  Ο αχάτης είναι ένα ορυκτό που αποτελείται από μία ποικιλία  από διαδοχικά στρώματα χαλαζία που το καθένα έχει διαφορετικό χρώμα.  Έτσι κάνοντας μία τομή στον αχάτη, βλέπουμε τις παράλληλες καμπύλες γραμμές των στρωμάτων του. Είναι πολύ διαδεδομένο ορυκτό, και το συναντάμε σε όλα σχεδόν τα χρώματα. Συνήθως βρίσκεται σε αδιάφανη μορφή. Πως όμως  σχηματίζεται;
  Την εξήγηση θα μας δώσει ο Peter Heaney, αναπληρωτής καθηγητής Γεωεπιστημών στο Penn State, ένας από τους ειδικούς της γεωχημείας των αχατών. Ο Heaney εργάζεται για το Υπουργείο Ενέργειας στην έρευνα για τον σχεδιασμό γεωθερμικής ενέργειας. "Το ζεστό νερό που αντλείται βαθιά εντός της γης περιέχει διαλυμένο διοξείδιο του πυριτίου", εξηγεί. "Αποφράσσει μέχρι τις σωληνώσεις." Πώς μπορείτε να διακόψετε το διοξείδιο του πυριτίου από το να δημιουργούν πρόβλημα με τις σωληνώσεις σας; Είναι σαν να ζητάμε, πώς μπορείτε να διακόψετε την δημιουργία ενός αχάτη: εκεί βρίσκεται το μυστικό της δημιουργίας ενός αχάτη, πιστεύει ο Heaney, όσο και στο πόσο διοξείδιο του πυριτίου (SiO2) διαλύεται στο νερό. Ένας αχάτης ξεκινά σε μία κοιλότητα ή ένα διάκενο βράχου. Τα καλύτερα βρίσκονται στο βασάλτη, έναν νέο ηφαιστειακό βράχο.
  "Ηφαιστειογενή πετρώματα που εξέρχονται στην επιφάνεια περιέχουν πολύ νερό και διοξείδιο του άνθρακα, και παρουσιάζουν φυσαλίδες," λέει ο Heaney. "Είναι ακριβώς το ίδιο όπως το ελβετικό τυρί. Ο βράχος γεμίζει με τρύπες." Το νερό που περιέχει το πυρίτιο διηθείται μέσω του βράχου. "Τα ορυκτά στο νερό αρχίζουν την κρυσταλλοποίηση. Ένα από αυτά τα ορυκτά είναι χαλαζίας. "
  Μελέτη των αχατών με ηλεκτρονικά μικροσκοπία μετάδοσης και περίθλασης ακτίνων χ, επιβεβαίωσαν  ότι το 90 % ενός αχάτη αποτελείται από χαλαζία. "Αλλά βρήκα ότι υπάρχει ένα άλλο ορυκτό το οποίο έχει την ίδια χημική σύνθεση, SiO2 και μια διαφορετική δομή: ο μογανίτης. Είναι σαν ένα άνθρακα, που μπορεί να κρυσταλλοποιηθεί τόσο σε διαμάντι όσο και γραφίτη. Το 10% ενός αχάτη  αποτελείται από μογανίτη. Πιστεύω ότι αυτό είναι ένα σημαντικό κλειδί για την κατανόηση πώς σχηματίζονται οι αχάτες. "Όταν εξετάζετε έναν αχάτη  με ένα μικροσκόπιο φωτός, παρατηρείτε ότι αποτελείται από ινώδεις κρυστάλλους που συμπεριφέρονται όπως οι ακτίνες ρόδας ποδηλάτου.
   Συνήθως το πρώτο επίπεδο είναι το χαλκηδόνιο, που είναι ένα μείγμα  χαλαζία και μογανίτη. Στη συνέχεια, έχετε χονδρόκοκκα επίπεδα καθαρού χαλαζία, δίχως μογανίτη. "Γιατί μπορείτε να δείτε αυτά τα δύο διαφορετικά επίπεδα; Και τα δύο είναι διοξείδια του πυριτίου, όμως με διαφορετική δομή κρυστάλλων.
  "Ένα άλλο περίεργο σχετικά με τις ίνες αχάτη είναι ότι αναπτύσσονται με ένα ελικοειδή τρόπο.Ένα τρίτο μέρος από το μυστήριο είναι η κρυσταλλογραφία με την οποία οι ίνες αναπτύσσονται. Οι ίνες χαλκηδόνιου μεγαλώνουν κάθετα προς την κατεύθυνση της κανονικής ανάπτυξης."Αυτές οι επαναλαμβανόμενες αλλαγές στο κρυσταλλικό μέγεθος, τον τύπο και την κατεύθυνση, πιστεύει ο Heaney, προκαλούν το χαρακτηριστικό μοτίβο με γραμμώσεις του αχάτη, και  τα χρώματα του προέρχονται από τα ιχνοστοιχεία όπως το σίδηρο ή το μαγγάνιο.
  "Μπορείτε να δείτε κόκκους μεγέθους σε πολλές διαφορετικές κλίμακες στους αχάτες. Υπάρχει ιεραρχική επικάλυψη. Δεν γνωρίζω οποιοδήποτε απολύτως μη βιολογικό μηχανισμό που έχει αυτό το είδος επικάλυψης των φυσικών υλών. Πώς το εξηγείτε;  Πιστεύω ότι το πυρίτιο που καλύπτει τα τοιχώματα πρέπει να είναι λίγο πιο πολυμερισμένο. Το οξυγόνο χρησιμεύει ως γέφυρα μεταξύ δύο ατόμων του πυριτίου. Όταν τα πράγματα είναι πολυμερισμένα, αυτά θα κρυσταλλοποιηθούν πολύ γρήγορα. Και επειδή η κρυστάλλωση γίνεται τόσο γρήγορα, γίνονται λάθη και σχηματίζονται παράξενα ορυκτά όπως ο μογανίτης".
  "Σύντομα, όμως τα πολυμερή ξεπλύνονται, αφήνοντας μεμονωμένες μονάδες Si (OH) 4. Μπορείτε να κάνετε μία τέλεια κρυσταλλοποίηση κρύσταλλων χαλαζία, χωρίς τον μογανίτη όμως αυτή θα είναι πολύ αργή. Σε θερμοκρασία δωματίου, μπορεί να πάρει δύο χρόνια πριν, δείτε την έναρξη της διαδικασίας κρυστάλλωσης".
  "Μεταξύ των κρυσταλλικών ινών υπάρχουν κανάλια που λειτουργούν στέλνοντας νερό στο κέντρο της τρύπας του βράχου. "Εάν έχετε μια συνεχή παροχή ύδατος που να τροφοδοτεί διοξείδιο του πυριτίου στο σύστημα," ο Heaney λέει, "τότε παρουσιάζεται υψηλότερη  συγκέντρωση διοξειδίου του πυριτίου, που θα αρχίσει να πολυμερίζει και πάλι και θα αρχίσει να κρυσταλλοποιεί και πάλι ταχέως. Για το λόγο αυτό πιστεύω ότι ένα αχάτης έχει το μοτίβο με γραμμώσεις. "Αυτό δεν έχει πειραματικά αποδειχθεί, " λέει ο Heaney.
   "Θα πρέπει να δημιουργήσετε έναν αχάτη, και κανείς δεν έχει κάνει κάτι τέτοιο, αλλά πιστεύω ότι θα πρέπει να προσπαθήσουμε." Ο Heaney και ένας ρώσος μαθηματικός, ειδικός στη γεωμετρία φράκταλ, σχεδιάζουν να  προσομοιώσουν αυτό το μοτίβο κρυσταλλικής ανάπτυξης σε έναν υπολογιστή.
 "Υπάρχει μια θεωρία που δεν μου αρέσει καθόλου,"προσθέτει ο Heaney"σύμφωνα με την οποία  ένα πήγμα, με διοξείδιο του πυριτίου, ενσωματωμένο στο βράχο, και με την προσθήκη χημικών προϊόντων μπορεί να παράγει περιοδικές ζώνες σε αυτό. Μπορείτε να κάνετε ένα πήγμα διοξειδίου του πυριτίου στο εργαστήριο πολύ εύκολα. Μπορείτε ακόμη να εμφανίσετε τις ζώνες με χρώμα. Αλλά αν αφήσετε το ζελέ να ξηραθεί, τότε μας δίνει μια άμορφη ή μη-κρυσταλλική μορφή διοξειδίου του πυριτίου." Ενώ οι υψηλές θερμοκρασίες ή πιέσεις ενδέχεται να προκαλούν την κρυσταλλοποίηση στο ζελέ, όμως αυτές οι δυνάμεις δεν εισέρχονται στο παιχνίδι. "Γνωρίζουμε αχάτες κοντά στην επιφάνεια της γης, με χαμηλές πιέσεις και θερμοκρασίες," λέει ο Heaney, "και όχι μόνο σε ηφαιστειακούς βράχους, αλλά σε οστά δεινοσαύρων."Γνωρίζουμε, επίσης, ότι οι αχάτες αντέχουν πάντοτε στο περιβάλλον τους. Ο βράχος που τους περιέχει — ή τα οστά — αποσαθρώνονται  αφήνοντας ακριβώς ένα στρογγυλωπό, τραχύ κομμάτι που είναι έτοιμο για να κοπεί , να γυαλιστεί και να παρουσιαστεί σε διάφορες μορφές αχάτη .

Γεωδίφης

Πηγή -Peter Heaney, associate professor of geosciences in the College of Earth and Mineral Sciences, 309 Deike Bldg., University Park PA