Blog Archives

Γνωρίστε το κεφαλόποδο, Ναυτίλο.

30/7/2010

Ορισμένοι από σας ήδη θα τα έχετε πιάσει στα χέρια σας σαν απολιθώματα. Πρόκειται για είδη πια που δεν υπάρχουν στις θάλασσες μας. Οι ναυτίλοι ήταν πολύ πιο εκτεταμένοι και ποικίλοι πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια .
Οι ναυτίλοι είναι μαλάκια, κεφαλόποδα της οικογένειας των ναυτιλιδών. Η οικογένεια των ναυτιλιδών περιελάμβανε πολυάριθμα γένη που σήμερα έχουν εκλείψει, πλην ενός του ναυτίλου. Απολιθώματα αυτών βρίσκονται εντός των γήινων στρωμάτων κυρίως των ιζηματογενών πετρωμάτων και έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Γεωλογία, Αρχαιολογία και την Παλαιοντολογία. Τα μαλάκια αυτά παρουσιάζουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον και για την Ζωολογία .Αποτελούν τα τελευταία λείψανα της μεγάλης τάξης των τετραβράγχιων κεφαλόποδων που έχει εκλείψει. Οι ναυτίλοι απαντώνται σήμερα σε μόνο 3 ή 4 είδη που ζουν στον Ινδικό και Ειρηνικό ωκεανό, κυρίως στη Νέα Καληδονία. Σήμερα ο Ναυτίλος, συνεχίζεται κυρίως με τον στενό συγγενή του, Αλλοναύτιλο(Allonautilus).
Είναι ευμεγέθη μαλάκια που φέρουν 4 βράγχια, με πολλά πλοκάμια χωρίς βεντούζες .Το όστρακό τους (που μοιάζει με του σαλιγκαριού) είναι σπειροειδές που διαιρείται εσωτερικά με εγκάρσια διαφράγματα σε πολλούς θαλάμους, που συνδέονται μεταξύ τους με σιφώνιο. Το ζώο παραμένει στους δύο πρώτους θαλάμους ενώ τους υπόλοιπους μπορεί να γεμίσει με νερό ή αέρα και έτσι να μετακινείται γρήγορα καθ΄ ύψος. Στο βυθό κινείται με τα πλοκάμια του. Από τα όστρακα των ναυτίλων κατασκευάζονται στη Νέα Καληδονία μικρά κομψοτεχνήματα. Οι ναυτίλοι βρίσκονται μόνο στον Ινδο-Ειρηνικό, από 30° Ν στο γεωγραφικό πλάτος 30° S και 90° στο γεωγραφικό μήκος 185° W και κατοικούν στις βαθιές κλίσεις των κοραλλιογενών υφάλων.
Τα αρχεία της Γης δείχνουν ότι ναυτίλοι δεν έχουν εξελιχθεί πολύ κατά τα τελευταία 500 εκατομμύρια χρόνια. Πολλοί ναυτίλοι ήταν αρχικά - χωρίς κέλυφος. Είχαν αναπτυχθεί κυρίως στην Κάμβρια περίοδο και έγιναν σημαντικοί θαλάσσιοι θηρευτές στο Ορδοβίσιο(500-450 εκ.χρόνια πριν). Ορισμένα είδη μεγάλωσαν περισσότερο από 2,5 μέτρα σε μέγεθος. Τα άλλα κεφαλοπόδα τα Coleoidea, απέκλιναν από την οικογένεια των ναυτιλιδών εδώ και πολύ καιρό και ο ναυτίλος έχει παραμείνει σχετικά αμετάβλητος από τότε.
Δείτε βίντεο με τον εντυπωσιακό ναυτίλο του Ινδικού ωκεανού
Πηγή- Βικιπαίδεια

Ο τελευταίος μεγάλος Έλληνας εξερευνητής.

29/7/2010

Θα μπορούσε κάποιος να τον χαρακτηρίσει σαν έναν σύγχρονο Ηρόδοτο. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους εξερευνητές του 19ου αιώνα. Ποιός ήταν; Γεννήθηκε στην Βυτίνα Αρκαδίας το 1838 και ονομαζόταν Παναγιώτης Ποταγός. Ήταν γιατρός και είναι ίσως ο μοναδικός Έλληνας εξερευνητής των νεωτέρων χρόνων. Ο Ποταγός πραγματοποίησε μεγάλα εξερευνητικά ταξίδια στην κεντρική Ασία και στην κεντρική Αφρική. Χωρίς καμιά υποστήριξη από κανένα, και προσπάθησε να συναγωνιστεί τους διάσημους εξερευνητές της Ευρώπης.
Είναι πολύ πιθανόν η αγάπη του για τη γεωγραφία και τις περιηγήσεις να γεννήθηκε μέσα από τα βιβλία που διάβαζε μικρός .Το βασικότερο όμως κίνητρο, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ήταν η ανάγκη φυγής από την ελληνική πολιτική πραγματικότητα ,με αποκορύφωμα την σκληρή αντιπαλότητά του λίγα χρόνια αργότερα με την κυβέρνηση του Χαριλάου Τρικούπη. Μεγάλη όμως ήταν και η απέχθεια του Ποταγού για τον τρόπο λειτουργίας των πολιτικών φατριών και το χαμηλό πολιτικό- κοινωνικό αλλά και ηθικό επίπεδο του λαού και ιδιαίτερα εκείνο των συγγενών και των συντοπιτών του στην Αρκαδία.
Ο Ποταγός ξεκίνησε το πρώτο του ταξίδι από τη Συρία και, αφού πέρασε από το Ιράκ, την Περσία και το Αφγανιστάν, διέσχισε τους ορεινούς όγκους του Ινδικού Καύκασου και του Παμίρ και συνέχισε στην Έρημο Γκόμπι, στη Βόρεια Κίνα, στη Μογγολία, για να καταλήξει στην Ανατολική Σιβηρία. Από εκεί επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη και στη συνέχεια μέσω Οδησσού έφθασε στην Κωνσταντινούπολη. H πολύ δύσκολη διάβαση του Παμίρ ήταν πολύ σημαντική γιατί του επέτρεψε να καταρρίψει πολλές ανυπόστατες αναφορές του Μάρκο Πόλο γι' αυτές τις περιοχές, που συνέχιζαν μέχρι εκείνη την εποχή να θεωρούνται αξιόπιστες.
Στο δεύτερό του ταξίδι ξεκίνησε από το Σουέζ και αφού περιηγήθηκε στις βορειοδυτικές περιοχές της Ινδίας, της Νότιας Περσίας και το Αφγανιστάν, επέστρεψε στο Κάιρο. Στο Αφγανιστάν είχε φιλοξενηθεί στις αυλές των εμίρηδων της Εράτ, της Καμπούλ,της Φεϊζαμπάντ. Έγραφε μάλιστα αργότερα ότι στην Εράτ χρησιμοποιούνται ακόμα κάποιες ελληνικές λέξεις και το στάδιον ως μέτρο αποστάσεων. Οι εμίρηδες στην Καμπούλ και τη Φεϊζαμπάντ κατείχαν πολλές μεταφράσεις των αρχαίων και ακολουθούσαν το αστρονομικό σύστημα του Πτολεμαίου. Διάβαζαν τα «Φυσικά» του Αριστοτέλη, ακολουθούσαν την ιατρική του Ιπποκράτη και του Γαληνού, ενώ ο Πλάτωνας είχε σχεδόν θεοποιηθεί.
Το 1877, στη διάρκεια του τρίτου του ταξιδιού που τον οδήγησε στο Κονγκό, ανακάλυψε τον ποταμό Μπόμου .Ο βασιλιάς του Βελγίου Λεοπόλδος B' ζήτησε από τον Παταγό να υπογράψει στη «Χρυσή Βίβλο των Εξερευνητών». Εκείνος έγραψε δύο λέξεις: «Εις Έλλην». Τιμήθηκε από τη Γαλλική κυβέρνηση, τη Γεωγραφική Εταιρία της Γαλλίας και το βασιλιά του Βελγίου Λεοπόλδο το Β', πρόεδρο τότε της Παγκόσμιας Γεωγραφικής Εταιρίας. Αργότερα η βελγική κυβέρνηση έδωσε το όνομά του σε μια λεωφόρο της πόλης Ισίρο του Βελγικού Κονγκό. Ο ποταμός εξερευνήθηκε ολοκληρωτικά, 35 χρόνια μετά το πέρασμα του Ποταγού, τη διετία 1910-1911 από μια γαλλική αποστολή.
Ακολουθώντας πολλές φορές τα βήματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η ελληνική υπηκοότητα του λειτουργούσε ως διαβατήριο. Φτάνοντας σε περιοχές που αντιμετώπιζαν με εχθρότητα τις δυτικές εξερευνητικές αποστολές προσέφερε απλόχερα τις υπηρεσίες του κυρίως σαν γιατρός και οι τοπικοί άρχοντες εκτιμούσαν την προσωπικότητά του και του παρείχαν συνοδεία για να προχωρήσει. Σε ορισμένες περιπτώσεις τού έδιναν και συστατικές επιστολές για να τις επιδώσει σε άλλους φύλαρχους που θα συναντούσε στην πορεία της εξερεύνησης του. Κάποιες φορές προσπάθησε να μετριάσει τις κατάφωρες κοινωνικές ανισότητες που είχαν δημιουργηθεί εξαιτίας των αποικιοκρατικών καθεστώτων.
Κατόρθωσε να δημοσιεύσει μόνο τον πρώτο τόμο των «Περιηγήσεων» του ,ένα βιβλίο 700 σελίδων σε μία ελληνική (1883) και αργότερα σε μία γαλλική έκδοση. Το έργο του είναι μοναδικό, τόσο για την γεωγραφική του πλευρά όσο και για την εθνολογική του, που αφορά ιδιαίτερα τις ελληνιστικές επιβιώσεις στο Αφγανιστάν, αλλά παραμένει εντούτοις σχεδόν άγνωστο στην εποχή μας.Το χειρόγραφο του δευτέρου τόμου των «Περιηγήσεων» δεν δημοσιεύτηκε ποτέ και δυστυχώς χάθηκε, καθώς το καταστρέψανε οι ίδιοι οι κληρονόμοι του Ποταγού.
Οι εξερευνήσεις του κάποια στιγμή άρχισαν να ενοχλούν τις κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας και για τον λόγο αυτό επιχείρησαν να υπονομεύσουν το έργο του. Ωστόσο ο Ποταγός είχε κερδίσει την εκτίμηση των Γάλλων διότι όταν ήταν νεαρός γιατρός στο Παρίσι είχε γιατρεύσει από τη χολέρα πλήθος κόσμου όταν άλλοι, Γάλλοι, γιατροί έφευγαν από τα νοσοκομεία φοβούμενοι για τη ζωή τους. Γύρισε στην Κέρκυρα και πέθανε φτωχός το 1903 , «γιατί αυτό που πάντα τον ενδιέφερε ήταν η αγάπη για την πατρίδα του και κυρίως η προσφορά προς τον άνθρωπο».

Γεωδίφης με πληροφορίες απο Βικιπαίδεια,και τα Νέα

Πως μια κοινωνία προετοιμάζεται για να αντιμετωπίσει τα τσουνάμι;

28/7/2010

Περνάμε τον περισσότερο χρόνο της ζωής μας κοντά στην θάλασσα. Πολλοί από μας δεν γνωρίζουν τους κινδύνους που κρύβουν οι μαγικοί κόσμοι των θαλασσών. Ωστόσο όλοι πια γνωρίζουμε ότι το τσουνάμι είναι ένα θαλάσσιο φαινόμενο κατά το οποίο μετατοπίζονται μεγάλες μάζες νερού σε μια θάλασσα ή μια λίμνη, ως αποτέλεσμα ενός σεισμού, μιας κατολίσθησης ή ηφαιστειακής έκρηξης. Η μετατόπιση του νερού έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία μικρών ή μεγάλων κυμάτων, που όταν φτάσουν σε ακτές έχουν εξαιρετικά καταστρεπτικά αποτελέσματα.
Η έκδοση έκτακτου δελτίου για επερχόμενο τσουνάμι είναι σχετικά απλή υπόθεση, σε άλλες χώρες. Στην χώρα μας υπάρχει σοβαρή υστέρηση σε θέματα προστασίας από τσουνάμι .Χώρες όπως η Ιαπωνία και μετά τον σεισμό του 2004 και χώρες γύρω από την περιοχή του Ινδικού Ωκεανού έχουν δημιουργήσει και χρησιμοποιούν δίκτυα παρακολούθησης αυτών των φαινομένων.
Τα τσουνάμι είναι μια σταθερή απειλή για τις ακτές όλου του κόσμου. Με το παραπάνω βίντεο, το οποίο πρόσφατα έδωσε στην δημοσιότητα το USGS (Γεωλογικό Ινστιτούτο Αμερικής) μπορείτε να δείτε πως γίνεται η προετοιμασία για τσουνάμι σε περιοχές θεωρητικά λιγότερo επικίνδυνες από τις δικές μας. Αν και τα τσουνάμι είναι σπάνια κατά μήκος της ακτής Καλιφόρνιας, οι υπεύθυνοι πολιτικής προστασίας κρίνουν ότι είναι απαραίτητο να προετοιμαστεί κανείς για τους πιθανούς κινδύνους τσουνάμι και προσπαθούν με συγκεκριμένα προγράμματα να ελαχιστοποιήσουν την απώλεια ζωής.Τα προγράμματα ευαισθητοποίησης και συνειδητοποίησης του κινδύνου είναι σημαντικά, δεδομένου ότι προσπαθούν να δημιουργήσουν μια ενημερωμένη κοινωνία στηριζόμενη στην παροχή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Οι πληροφορίες και η γνώση είναι το κλειδί στην επίτευξη του στόχου.
Αυτό το βίντεο για την προετοιμασία από τσουνάμι κατά μήκος της ακτής της κεντρικής Καλιφόρνιας δίνει την δυνατότητα σε κάποιον να μπορεί να αντιμετωπίσει ένα τοπικό τσουνάμι δηλαδή που δημιουργήθηκε πολύ κοντά στον χώρο διαμονής, από ένα απόμακρο γεγονός που έχει την εστία του σε μια απομακρυσμένη περιοχή. Προσφέρει τις οδηγίες και τις σωστές απαντήσεις σε θέματα τσουνάμι καθώς και την προπαρασκευή/ποετοιμασία από τα τοπικά όργανα έκτακτης ανάγκης. Ελπίζω οι άνθρωποι που έχουν αναλάβει την προστασία της περιοχής μας από τέτοια φαινόμενα κάποτε να ευαισθητοποιηθούν και να μπορέσουν να κάνουν ανάλογες προσπάθειες.

Τι είναι το μεταλλικό φυσικό νερό;

27/7/2010

Είναι καλοκαίρι και πολλοί καταναλώνουν εμφιαλωμένο νερό. Ωστόσο υπάρχει θεσμικό πλαίσιο για την εκμετάλλευση και κυκλοφορία του εμφιαλωμένου νερού το οποίο πολλοί δεν γνωρίζουν. Τι είναι το μεταλλικό φυσικό νερό; Σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα 433/83 περί «Όρων εκμεταλλεύσεως και κυκλοφορίας στο εμπόριο των φυσικών μεταλλικών νερών» και την οδηγία 2009/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ε.Ε., ως φυσικό μεταλλικό νερό, νοείται ένα νερό που έχει υπόγεια προέλευση και που υπόκειται σε εκμετάλλευση από μία ή περισσότερες φυσικές εξόδους μίας πηγής ή από τεχνητές εξόδους μετά από γεώτρηση ή άλλα τεχνικά έργα και που είναι μικροβιολογικά κατάλληλα.
Πως διακρίνεται το φυσικό μεταλλικό νερό από το γενικά πόσιμο νερό; Από τη φυσιολογική του σύσταση, που χαρακτηρίζεται από την περιεκτικότητά του σε ανόργανα άλατα, ιχνοστοιχεία ή άλλα συστατικά και σε ορισμένες περιπτώσεις από ορισμένα αποτελέσματα στον ανθρώπινο οργανισμό.   Aπό την αρχική του φυσική κατάσταση που έχει διατηρηθεί άθικτη λόγω της υπόγειας προελεύσεως του νερού το οποίο είναι προστατευμένο από κάθε κίνδυνο ρύπανσης.Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένα από τα κριτήρια χαρακτηρισμού των μεταλλικών νερών:
Χαμηλή περιεκτικότητα σε άλατα. Η περιεκτικότητα σε ανόργανα άλατα υπολογισμένη ως σταθερό υπόλειμμα δεν είναι ανώτερη από 500 mg/l.
Πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε ανόργανα άλατα. Η περιεκτικότητα σε ανόργανα άλατα υπολογισμένη ως σταθερό υπόλειμμα δεν είναι ανώτερη από 50 mg/l.
Πλούσιο σε ανόργανα άλατα. Η περιεκτικότητα σε ανόργανα άλατα υπολογισμένη ως σταθερό υπόλειμμα είναι ανώτερη των 1500 mg/l. - Οξυανθρακικό HCO3>600 mg/l. Θειικό SO4-->200 mg/l Χλωριούχο.Cl->20. mg/l.    Ασβεστούχο.Ca++>150 mg/l. Μαγνησιούχο Mg++>50 mg/l.    Φθοριούχο.F->1 mg/l. Σιδηρούχο Fe++>1 mg/l. Υπόξινο CO2>250 mg/l.   Νατριούχο Na+>250 mg/l. Κατάλληλο για δίαιτα πτωχή σε νάτριο..Na+<20 mg/l
Τα χαρακτηριστικά του νερού πρέπει να είναι, ικανά να προσδίδουν στο φυσικό μεταλλικό νερό τις ευνοϊκές για την υγεία ιδιότητές του, ενώ πρέπει να έχουν εκτιμηθεί σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία: από γεωλογικής και υδρολογικής άποψης και    από φυσικής, χημικής, φυσικοχημικής μικροβιολογικής άποψης και φαρμακολογικής, φυσιολογικής κλινικής άποψης αν είναι ανάγκη.
Ένα φυσικό μεταλλικό νερό όπως παρουσιάζεται στην έξοδο δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο άλλης κατεργασίας εκτός από: όταν γίνει   διαχωρισμός των ασταθών στοιχείων όπως οι ενώσεις σιδήρου, θείου, με διήθηση ή καθίζηση αφού προηγουμένως προηγηθεί οξυγόνωση. Διαχωρισμός των ενώσεων σιδήρου, μαγγανίου, θείου καθώς και αρσενικού δια κατεργασίας εμπλουτισμού με όζον.   Ένα φυσικό μεταλλικό νερό όπως παρουσιάζεται στην έξοδο δεν μπορεί να υποστεί προσθήκες άλλες από τον εμπλουτισμό ή τον επανεμπλουτισμό με διοξείδιο του άνθρακα υπό συνθήκες που προβλέπονται από τη νομοθεσία. Απαγορεύεται κάθε επεξεργασία απολύμανσης του νερού με οποιοδήποτε μέθοδο και αν γίνεται.
Τι προσέχουμε στα εμφιαλωμένα νερά που κυκλοφορούν στο εμπόριο;Tον χαρακτηριστικό τίτλο του φυσικού μεταλλικού νερού και το νερό πηγής. Τα εμφιαλωμένα με τίτλο επιτραπέζιο νερό. Το εμφιαλωμένο φυσικό μεταλλικό νερό και νερό πηγής διαφέρει από το επιτραπέζιο εμφιαλωμένο νερό τόσο ως προς τη φυσική του σύσταση όσο και από τον τρόπο αδειοδότησης για τη διάθεσή του στο εμπόριο.
Η εκμετάλλευση και κυκλοφορία στο εμπόριο των φυσικών μεταλλικών νερών αναγνωρίζεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας, η οποία εκδίδεται μετά την γνωμάτευση της αρμόδιας Επιτροπής η οποία έχει ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας στην οποία συμμετέχει και γεωλόγος του Ι.Γ.Μ.Ε. προτεινόμενος από την υπηρεσία του (Προεδρικό διάταγμα 433/83).Τα εμφιαλωμένα μεταλλικά νερά σήμερα αποτελούν ένα σημαντικό αντικείμενο της Διεύθυνσης Γεωθερμίας και Θερμομεταλλικών Υδάτων (ΔΙ.ΓΕ.ΘΜ.Υ.) με βάση τον Κανονισμό Οργανωτικής Διάρθρωσης (ΦΕΚ Β’ 466/2000).
Στο πλαίσιο της διαδικασίας αναγνώρισης των φυσικών μεταλλικών νερών η ΔΙ ΓΕ.ΘΜ.Υ. αναλαμβάνει σημαντικά έργα υπέρ τρίτων με την εκπόνηση των απαιτούμενων από την νομοθεσία υδρογεωλογικών μελετών. Επίσης συμμετέχει ενεργά με τη διάθεση Γεωλόγου στην Επιτροπή Αναγνώρισης του Υπουργείου Υγείας. Ακόμη στα πλαίσια των κοινοτικών προγραμμάτων εκπονεί έρευνες για εντοπισμό και νέων υδροφορέων μεταλλικών νερών με ολοκληρωμένες υδρογεωλογικές, υδροχημικές και γεωφυσικές μελέτες. Το Ι.Γ.Μ.Ε είναι από τους λίγους φορείς του Δημοσίου που διαθέτει διαπιστευμένο εργαστήριο που εκτελεί πλήρεις χημικές αναλύσεις για την αναγνώριση των φυσικών μεταλλικών νερών.
Πηγή-ΙΓΜΕ

Όταν τα ηφαίστεια θυμώνουν!

26/7/2010

Δείτε το παραπάνω βίντεο του National Geographic.Αυτό είναι ένα βίντεο κλιπ που τραβήχτηκε στο ηφαίστειο Unzen στην Ιαπωνία, κατά την διάρκεια της έκρηξης του 1991. Τον Ιούνιο του 1991, ένα ζευγάρι από παθιασμένους ηφαιστειολόγους, η Katia και ο Maurice Krafft έκαναν γυρίσματα από τις εκρήξεις στο Όρος Unzen. Οι Krafft ήταν ηφαιστειολόγοι και ήταν γνωστοί και πρωτοπόροι σε μαγνητοσκόπησεις, φωτογράφισεις και ηχογράφησεις ηφαιστείων, ενώ συχνά διέσχιζαν με τα πόδια τις ροές από λάβα. Ο Maurice ήταν διάσημος για αυτό που δήλωσε κάποτε συμπτωματικά μια ημέρα πριν από τον χαμό του "Ποτέ δεν φοβάμαι γιατί έχω δει τόσες πολλές εκρήξεις σε 23 χρόνια που ακόμη και αν πεθάνω αύριο, δεν με νοιάζει». Πέθαναν μαζί, όταν τους «αγκάλιασαν» οι πυροκλαστικές ροές του όρους Unzen, στην Ιαπωνία, στις 3 Ιουνίου του 1991. Οι Krafft δέχθηκαν την ορμή των πυροκλαστικών ροών καθώς βιντεοσκοπούσαν. Από την κορυφογραμμή του Unzen ξεχύθηκαν τα ηφαιστειακά υλικά που στέκονταν ακριβώς από πάνω τους. Μαζί τους σκοτώθηκαν ακαριαία, 41 δημοσιογράφοι που κάλυπταν επίσης τις εκρήξεις.
Ομως, τι είναι η πυροκλαστική ροή; Είναι υλικό που σχηματίζεται από τις ηφαιστειακές εκρήξεις και εξέρχεται βίαια από τον ηφαιστειακό κώνο. Συνήθως παρουσιάζεται ως πυροκλαστικό ρεύμα δηλαδή ένα ρευστοποιημένο μίγμα από στερεά υλικά και από θερμά αέρια που κατέρχεται την πλαγιά ενός ηφαιστειακού οικοδομήματος. Αυτά τα τρομακτικά νέφη είναι φοβερά καυτά, με πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Είναι βαρύτερα από τον αέρα, περιέχουν τοξικά αέρια και κινούνται με ταχύτητες που συχνά ξεπερνούν τα 100 χιλιόμετρα την ώρα. Είναι τα πιο καταστροφικά από όλα τα ηφαιστειακά φαινόμενα.
Η εξαιρετική ταχύτητα αυτών των ροών οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν κυρίως ιδιότητες όμοιες με αυτές ενός υγρού, παρά με αυτές μίας κινούμενης μάζας απο στερεά υλικά. Έτσι, μπορεί να ταξιδεύσουν σε μεγάλες αποστάσεις. Τέτοια υλικά ένωσαν και το ανατολικό τμήμα του νησιού με το δυτικό τμήμα του (Κέφαλος)κατά το τρομερό συμβάν που έγινε πριν από 161.000 χρόνια και για το οποίο ήδη σας έχω μιλήσει. Η πυροκλαστική ροή του υποθαλάσσιου ηφαιστείου της Αβύσσου διάνυσε μια τεράστια απόσταση εκ των οποίων τουλάχιστον τα 20 χιλιόμετρα ήταν πάνω από το νερό. Άλλο παράδειγμα είναι τα πυροκλαστικά υλικά της έκρηξης του ηφαιστείου Κρακατάου στην Ινδονησία το 1883, τα οποία διάνυσαν απόσταση 40 χιλιόμετρα πάνω από τη θάλασσα του πορθμού Σούντα, ενώ διατήρησαν τη θερμότητά τους ώστε να κάψουν και τις παράκτιες περιοχές.
Η κινητικότητα των πυροκλαστικών ροών οφείλεται στην έλλειψη εσωτερικής τριβής μεταξύ των σωματιδίων. Υπάρχουν δύο τύποι πυροκλαστικών ροών: τα πυρακτωμένα νέφη που περιέχουν συμπαγή κομμάτια λάβας που προέρχονται από την κατάρρευση θόλου λάβας και τα ρεύματα κίσσηρης τα οποία περιέχουν κομμάτια ελαφριάς ελαφρόπετρας που προέρχονται από την κατάρρευση μιας εκρηκτικής στήλης. Οι αποθέσεις που προκύπτουν από τα ρεύματα κίσσηρης ονομάζονται ιγκνιμβρίτες. Από αυτό το υλικό «κτίστηκε» και το οροπέδιο της Αντιμάχειας.
Αυτά τα υλικά δεν αφήνουν τίποτα και καταστρέφουν σχεδόν τα πάντα στο πέρασμά τους. Μεταφέροντας οτιδήποτε βρουν, διασχίζουν το έδαφος με ψηλές ταχύτητες ενώ οι μεγάλες θερμοκρασίες των (200⁰-700⁰ Κελσίου), κατακαίνε τα πάντα. Οι πυροκλαστικές ροές που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη από 5-10 χιλιόμετρα καταστρέφουν σπίτια, δέντρα και αγροτικές καλλιέργειες. Ωστόσο ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα δημιουργούν τα δηλητηριώδη αέρια που εξέρχονται από τον κώνο. Αυτά δηλητηριάζουν και δημιουργούν εγκαύματα σε οποιοδήποτε οργανισμό. Καμιά φορά αναρωτιέμαι πως πρέπει να αισθάνθηκαν οι νεαντερτάλιοι και τα ζώα της Κω και των γύρω περιοχών όταν κάποια ημέρα έτσι ξαφνικά είδαν αυτά τα υλικά να εξέρχονται απο την θάλασσα και να τους ακολουθούν…..

Πηγή βίντεο-National Geographic

Δείτε ακόμη ένα βίντεο από αυτά τα τρομερά πυροκλαστικά ρεύματα(Ινδονησία,Μεράπη)

Κατάδυση, έξω από την Κνίδο.

25/7/2010

Τα κείμενα που σας παρουσιάζω παρακάτω, είναι αποσπάσματα και προέρχονται από το blog των ερευνητών του ωκεανογραφικού σκάφους Ναυτίλου το οποίο βρίσκεται έξω από την Κνίδο. Ο Mike Brennan και τα άλλα μέλη της ομάδας καταπιάνονται με τα μελτέμια του Αιγαίου και μας κάνουν μια ανάλυση για αυτά. Ας τους παρακολουθήσουμε:
«Τα μελτέμια είναι άνεμοι, εποχιακοί που εμφανίζονται στο Αιγαίο από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα του Σεπτεμβρίου. Αυτοί οι άνεμοι είναι συχνά ισχυρότεροι αργά στην ημέρα και πεθαίνουν προς τη νύχτα, αλλά μπορούν να διαρκέσουν για αρκετές ημέρες. Δημιουργούνται εξαιτίας ενός συστήματος με υψηλή πίεση το οποίο δημιουργεί τους ανέμους που περιστρέφονται δεξιόστροφα πάνω από την Ουγγαρία και τα Βαλκάνια, και ενός συστήματος χαμηλής πίεσης με τους ανέμους που περιστρέφονται αντίθετα προς τη φορά των δεικτών του ρολογιού πάνω από την Τουρκία. Αυτό οδηγεί στους βορεινούς ανέμους να ρέουν προς το Αιγαίο και φέρνει την ευπρόσδεκτη ανακούφιση από τη θερινή υψηλή θερμοκρασία.
Τα μελτέμια μόλις φτάσαμε στην Κνίδο εμφανίστηκαν, φυσώντας πάνω από 30 κόμβους, έτσι περιμέναμε μακριά έως ότου πέσουν. Είχαμε κάποιους στόχους από τις τελευταίες sonar έρευνες. Ο πρώτος ήταν κάτι πετρώματα , ενδεχομένως από ένα αέριο που διαρρέει. Ενώ ο δεύτερος ήταν μια περιοχή ναυαγίου που αποτελείται κυρίως από κεραμικά. Υπάρχουν μερικά ολόκληρα χειροποίητα αντικείμενα στα συντρίμμια και γύρω από την περιφέρεια.Μερικά αντικείμενα εμφανίζονται να αποτελούνται από πέτρα και μέταλλο και θα ερευνηθούν περαιτέρω χρησιμοποιώντας εργαστηριακές τεχνικές .»

Μπορείτε να δείτε φωτογραφίες από τις έρευνες του Ναυτίλου.
http://www.nautiluslive.org/photos

Που βρίσκονται τα «Πρασονήσια» της Κεφάλου;

24/7/2010

Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης στα "Κώια" του αναφέρει ότι υπάρχουν στην Κέφαλο «παρά τον ισθμόν του νότιου κόλπου της Κεφάλου Κω νησίδιον Καστρί και εις τα προς Β. της Κεφάλου νησίδια Πρασονήσια». Αν κάποιος επισκεφτεί σήμερα το δυτικό τμήμα του νησιού θα παρατηρήσει ότι στην Κέφαλο εκτός από τη νησίδα Καστρί απέναντι από τον Αγ. Στέφανο, δεν υπάρχει κανένα άλλο νησί. Ανατρέχοντας σε χάρτη του 1884 των Rayet και Dubois, παρατηρείται ότι και εκεί χρησιμοποιείται το τοπωνύμιο Πρασονήσι (Praso Nisi) ενώ μάλιστα έχει αποτυπωθεί ευδιάκριτα η θέση του. Η ύπαρξη ενός νησιού δεν μπορούμε να την αμφισβητήσουμε αφού η πληροφορία προέρχεται από τουλάχιστον δύο διαφορετικές και σχετικά πρόσφατες πηγές. Ωστόσο ο Κώος ερευνητής μιλά για νησίδια και όχι για νησίδα. Μήπως έκανε λάθος ο Ζαρράφτης όταν αναφερόταν στα Πρασονήσια ή μήπως κάπως έτσι είχαν τα πράγματα;
Για να δώσουμε κάποια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα πρέπει να εξετάσουμε προσεχτικά την γεωμορφολογία της περιοχής. Το γραφικό φυσικό λιμανάκι του Λιμιώνα απέχει περίπου 4 χιλιόμετρα από την Κέφαλο και 33 χιλιόμετρα περίπου από την πόλη της Κω. Αν προσπαθούσαμε να κατανοήσουμε πως δημιουργήθηκε το μαγευτικό τοπίο από βράχια της περιοχής τότε ίσως αυτό να μας έδινε τις κατάλληλες απαντήσεις. Το φυσικό τοπίο του Λιμιώνα είναι αποτέλεσμα δράσης πολύπλοκων γεωλογικών δυνάμεων. Η τοποθεσία είναι ένα όμορφο παράδειγμα των παράκτιων διαδικασιών και της τοπικής γεωμορφολογίας που βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και χρόνια. Το παιχνίδι του κύματος με την ακτογραμμή επιτρέπει σε αυτό τον όρμο να διατηρηθεί. Κάποιο είδος σπασίματος στην ανθεκτική ακτή έχει επιτρέψει στα κύματα να ανασκάψουν αυτόν τον πανέμορφο δυτικό κολπίσκο τον οποίο οι ντόπιοι ονομάζουν και «Κακό Λιμιώνα», επειδή οι ύφαλοι του δεν επιτρέπουν τον ελλιμενισμό των πλοίων. Ενώ ο «Καλός Λιμιώνας» θεωρείται ο ανατολικός όρμος εκεί όπου ελλιμενίζονται σήμερα τα πλοιάρια και τα καΐκια. Οι βασικότεροι παράγοντες που παρεμβαίνουν στην διαμόρφωση του τοπίου της περιοχής είναι η διάθλαση των κυμάτων, η διασπορά της ενέργειας των κυμάτων και τώρα τελευταία οι άνθρωποι. Ο συνδιασμός αυτών των δυνάμεων επιτρέπει στην παραλία να αναπτυχθεί.
Τα βράχια της περιοχής είναι ασβεστολιθικοί σχηματισμοί. Οι τεφρόλευκοι ασβεστόλιθοι έχουν ηλικία τουλάχιστον 100 εκ. ετών (ανώτερο Κρητιδικό) και σε ορισμένα σημεία περιέχουν απολιθωμένα φύκη και γαστερόποδα από την θάλασσα που δημιουργήθηκαν. Σχηματίστηκαν σε θαλάσσιο περιβάλλον και όλα αυτά τα χρόνια βρίσκονται εκεί εκτεθειμένοι στη δράση των κυμάτων.
Αν επιχειρούσαμε να αναπαραστήσουμε την περιοχή αφαιρώντας οτιδήποτε έχει προέλθει από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και από τις πρόσφατες προσχώσεις των χείμαρρων ίσως να βοηθούσε το έργο μας. Απομακρύνοντας τους τεχνητούς μώλους όσο και τα φερτά υλικά από το πλούσιο υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής θα παρατηρούσαμε ότι το τοπίο θα προσέγγιζε σε γενικές γραμμές εκείνο των Rayet και Dubois. Επιπλέον είναι πολύ πιθανόν να υπήρχε στην περιοχή και δεύτερη νησίδα στον Καλό Λιμιώνα.
Οι ασβεστόλιθοι του Λιμιώνα προέρχονται από την χαμένη ζώνη του Γαβρόβου. Ένα υποθαλάσσιο ύψωμα το οποίο κυριαρχούσε τότε στον ελλαδικό χώρο. Από το ίδιο υλικό σχηματίστηκε και το μικρό νησάκι Σαφονίδι που βρίσκεται μεταξύ Λιμιώνα και Καλύμνου. Σε λιγότερο από 115 χρόνια η περιοχή άλλαξε τόσο ωστόσο θα συνεχίσει να μεταβάλλεται και στο μέλλον. Πρέπει να γνωρίζετε ότι πριν από 4800 χρόνια η στάθμη της θάλασσας στην περιοχή ήταν περίπου -10 μέτρα. Κάθε φορά που θα επισκέπτεστε τον Λιμιώνα να θυμάστε ότι φυσικές δυνάμεις εργάστηκαν για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια για να μας δώσουν το τοπίο που απολαμβάνουμε και μας μαγεύει ιδιαίτερα όταν σουρουπώνει.

Χάρτες: του 1884 των Rayet και Dubois και πρόσφατος της περιοχής

Γιατί το «Ναυτίλος» κάνει έρευνες στο Αιγαίο;

23/7/2010

Διάβαζα πριν από κάποιο καιρό κάποια δημοσιεύματα σχετικά με το ταξίδι του ωκεανογραφικού σκάφους Ναυτίλου στην περιοχή μας και θα ήθελα να σας παρουσιάσω τόσο τους λόγους για τους οποίους γίνεται όσο και τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα του Ναυτίλου στο Αιγαίο.
Σε λίγο καιρό πρόκειται να αρχίσει μια πολύ σημαντική ωκεανογραφική έρευνα λίγο έξω από το νησί μας. Πιο συγκεκριμένα σε συνεργασία με το National Geographic,το ωκεανογραφικό σκάφος “Ναυτίλος” θα ερευνήσει τον υποθαλάσσιο χώρο ανατολικά του ηφαιστειακού συγκροτήματος της Σαντορίνης από την 29 Ιουλίου-12 Αυγούστου 2010 και από τις 3 Οκτωβρίου-8 Οκτωβρίου 2010 στον υποθαλάσσιο χώρο της Νισύρου.Το ταξίδι του “Ναυτίλου” ξεκίνησε στις 12 Ιουνίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 20 Οκτωβρίου ερευνώντας περιοχές της Μαύρης Θάλασσας, της θάλασσας του Μαρμαρά, του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Τα ιδρύματα που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, που παρουσιάζει βιολογικό και γεωλογικό ενδιαφέρον είναι τα :Institute for Exploration (IFE), Ocean Exploration Trust (OET), University of Rhode Island (URI) , Center for Ocean Exploration and Archaeological Oceanography (COEAO, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ι.Γ.Μ.Ε. Στο πρόγραμμα εκτός από ξένους ερευνητές συμμετέχουν και Ελληνες .Το “Ναυτίλος” διαθέτει τηλεκατευθυνόμενα υποβρύχια ρομπότ τα οποία θα εξερευνήσουν το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου(Σαντορίνη), τα ανατολικά πρανή του ηφαιστείου της Σαντορίνης, τις υποθαλάσσιες κατολισθήσεις νότια της Νισύρου και τον υποθαλάσσιο χώρο της συστάδας ηφαιστειακών νησίδων (Στρογγύλη, Παχεία, Περγούσα). Επίσης, το πλοίο διαθέτει ένα υψηλού εύρους ζώνης δορυφορικό σύστημα το οποίο κατά τη διάρκεια του ωκεανογραφικού πλού θα διευκολύνει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και έρευνα .
Τα τελευταία νέα του Ναυτίλου έρχονται από μια νέα περιοχή ναυαγίου, στην Μαρμαρίδα όπου βρέθηκαν αμφορείς και άλλα χειροποίητα αντικείμενα που ήταν κυρίως άθικτα. Το άλλο ενδιαφέρον πράγμα για αυτήν την περιοχή είναι ότι υπήρξε ένας μεγάλος αριθμός από σκορπιούς και γαρίδες. Με την βοήθεια του σόναρ ανιχνεύτηκε ένας ηφαιστειακός σχηματισμός που εκτιμήθηκε ότι ήταν ένα ηφαίστειο λάσπης. Ωστόσο είδαν και ένα πολύ μικρό αέριο μεθανίου να διαρρέει στην περιοχή.Σε τακτά χρονικά διαστήματα θα προσπαθώ να σας ενημερώνω σχετικά με τις έρευνες.

Φωτογραφίες από την έρευνα μπορείτε να δείτε

http://www.nautiluslive.org/photos

Μάθετε πώς να φιλτράρετε τον χρυσό

22/7/2010

Πόσο γρήγορα αλλάζει η βορειοανατολική ακτή της Κω;

20/7/2010

Αν προσέξετε προσεκτικά την παραπάνω φωτογραφία μπορείτε να διαπιστώσετε πως μεγάλα κομμάτια ξηράς της Κω, τα οποία υπήρχαν, πριν από κάποιες δεκαετίες έχουν πλέον εξαφανιστεί. Τα τελευταία χρόνια η διάβρωση των ακτών κυρίως στην περιοχή της Λάμπης είναι εντυπωσιακή και γίνεται πολύ γρηγορότερα εξαιτίας ανθρώπινων παρεμβάσεων.
Η παλιά φωτογραφία δείχνει με ξεκάθαρο τρόπο πως δούλευε η φύση στην περιοχή των Κρητικών-Κω το 1925. Τότε που δεν υπήρχε η αστική δόμηση ο χείμαρρος του Μπαρμπαγιάννη και τα άλλα ρυάκια της περιοχής βοηθούσαν στην μεταφορά του φερτού υλικού προς την θάλασσα με αποτέλεσμα η ξηρά να έχει το πάνω χέρι σε αυτή την ασταμάτητη μάχη. Χρειάστηκαν 85 χρόνια για να αλλοιώσουμε το φυσικό τοπίο της περιοχής. Αυτό είναι ένα μόνο χαρακτηριστικό παράδειγμα το οποίο μπορεί να μας δείξει πόσο ευαίσθητο είναι κάθε παράκτιο οικοσύστημα. Μέσα σε λίγα χρόνια μπορούν να εξαφανιστούν μεγάλες εκτάσεις αν δεν λάβει κανείς υπόψη του τις λεπτές ισορροπίες που επικρατούν σε ένα παράκτιο περιβάλλον.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι το πρόβλημα της διάβρωσης των ακτών εντοπίζεται κυρίως στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού εκεί όπου η κλίση είναι ήπια και οι ακτές αμμώδεις. Εκεί, κυρίως λόγω των δικών μας παρεμβάσεων και της μεγάλης αστικής επιβάρυνσης έχει διαπιστωθεί ότι τα τελευταία χρόνια η διάβρωση των ακτών γίνεται πολύ έντονη. Αργά αργά η θάλασσα καταπίνει την ξηρά παίρνοντας πηγάδια, χωράφια, παλιά πολυβολεία...και ορισμένες φορές και παλιούς πύργους. Τα τελευταία χρόνια στην Λάμπη η υπερδόμηση ήταν τεράστιας έκτασης, και αυτή έχει συντελέσει στην επιτάχυνση του φαινομένου της διάβρωσης. Έχουμε κλείσει παλιά ρέματα και χείμαρρους, με αποτέλεσμα να έχει σταματήσει η φυσική ροή των προσχώσεων προς τις ακτές. Η θάλασσα προελαύνει ενώ η ξηρά άτακτα οπισθοδρομεί.
Η γεωλογική μεταβολή, που υφίσταται η Κως στην Λάμπη είναι διαφορετική από εκείνη του νοτιοανατολικού τμήματος όπου το νησί ανυψώνεται κατά κάποια χιλιοστά. Μια διαδικασία που γίνεται εύκολα αντιληπτή παρατηρώντας τα βράχια της εκεί περιοχής, όπου είναι ορατή ακόμη η παλιά στάθμη της θάλασσας. Όμως, οι μεταβολές αυτές γίνονται πάρα πολύ αργά. Το βορειοανατολικό τμήμα μπορεί να βυθίζεται σιγά-σιγά όμως εκεί, η παράκτια διάβρωση θα πρέπει να αποδοθεί κυρίως σε παρεμβάσεις που εμείς κάναμε κυρίως τα τελευταία 30 χρόνια και οι οποίες ήταν τόσο μεγάλες που βοήθησαν να επιταχυνθεί το φαινόμενο της διάβρωσης. Οι μεγάλες και βαριές κατασκευές συνέβαλλαν «άθελα» τους σε αυτό το φαινόμενο.
Οι πρώτες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις έκλεισαν τους χειμάρρους και τα ρέματα. Έτσι τα χειμμάρια συστήματα σταμάτησαν να προσφέρουν πολύτιμα υλικά(άμμο, χαλίκι κά) στην παράκτια ζώνη. Η καταστροφή των αμμοθινών, η απομάκρυνση μεγάλων ποσοτήτων άμμου για οικοδομική χρήση, η δόμηση πολύ κοντά στην παραλία και τόσες άλλες γνωστές παρεμβάσεις σε όλους μας, ανέτρεψαν μια λεπτή ισορροπία.
Οι γεωλογικές μεταβολές και κινήσεις που σχετίζονται με την κλίση του εδάφους και των ακτών είναι ένα φαινόμενο που εξελίσσεται τόσο αργά ώστε δεν γίνεται συνήθως αντιληπτό στην σύντομη ζωή μας. Η παράκτια διάβρωση, όμως, έχει σχέση με τις δραστηριότητες μας.Η αμμοληψία από τις ακτές, η αλλαγή της κοίτης των ρεμάτων, οι διάφορες παράκτιες κατασκευές και οι παρεμβάσεις στην ζώνη του αιγιαλού, όπου αυτές γίνονται χωρίς την παρέμβαση ή τη γνώμη ειδικών, οδηγούν μαθηματικά στον «θάνατο» των παραλιών. Όλες αυτές οι παρεμβάσεις μας συντελούν στη διάβρωση του παράκτιου περιβάλλοντος. Σε λίγα χρόνια σημερινές φωτογραφίες με άμμο από την παραλία του Νομικού θα θεωρούνται «εξωπραγματικές» από τις μελλοντικές γενιές του νησιού μας.

Πως το τσουνάμι της Αμοργού έγινε αισθητό στην Κάλυμνο&την Αστυπάλαια;

19/7/2010

Πριν λίγες ημέρες με πλησίασε κάποιος φίλος μου Γερμανός, ο οποίος έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην Κω μαζί με την σύζυγο του. ‘Έμεινε έκπληκτος όταν σε μια συζήτηση έμαθε για το τσουνάμι του Αιγαίου ή τσουνάμι της Αμοργού όπως συνηθίζω να το αποκαλώ. Για το σχετικό θέμα έχω ήδη μιλήσει ωστόσο σήμερα θα παρουσιάσω πως το γεγονός έγινε αισθητό στο πανέμορφο νησί της Καλύμνου.
Το ημερολόγιο έλεγε 9 Ιουλίου 1956 όταν κοντά στην Αμοργό εκδηλώνεται ένας ισχυρότατος σεισμός μεγέθους 7,5R. Ο σεισμός συνοδεύεται και από υποθαλάσσια κατολίσθηση με αποτέλεσμα να εκδηλωθεί σε πολύ λίγο χρόνο ένα τσουνάμι. Απο το τρομερό γεγονός του 1956 υπάρχουν μαρτυρίες από έναν μηχανικό του ∆ήµου της Καλύµνου. Σύμφωνα με τις περιγραφές του μόλις σε 13 λεπτά µετά το σεισµό άρχισε να υποχωρεί η θάλασσα, η οποία σε ορισµένες περιοχές έφθασε τα 200 μέτρα από την ακτογραμμή. Μετά από 5 λεπτά έφθασε στο Καντούκι το πρώτο κύµα κινούµενο µε αστραπιαία ταχύτητα από Α προς ∆ και στην συνέχεια ακολούθησαν τα άλλα δύο που κατέκλυσαν το πεδινό µέρος της νήσου σε βάθος 200 µέτρα. Το κύµα έφθασε σε ύψος 3,60 µέτρα. Σε µερικά σηµεία η στάθµη της θάλασσας κατήλθε κατά 2,5µ περίπου και σε άλλα ανήλθε κατά 5,5µ περίπου.Στον οικισµό Ποθαία η θάλασσα αρχικά υποχώρησε και εν συνεχεία επανήλθε µε υπερυψωµένη στάθµη και κατέκλυσε τα κτήρια κυρίως της παραλίας προξενώντας σοβαρές ζηµιές. Σηµειώθηκαν τρεις διαδοχικές υποχωρήσεις της θάλασσας, εκ των οποίων η τρίτη ήταν µεγαλύτερη. Κατά την υποχώρηση τα νερά της θάλασσας παρέσυραν ζώα, δένδρα,σκεύη και κουφώµατα σπιτιών σε απόσταση 1000–1500µ. Σε µερικά σηµεία παρατηρήθηκε πρόσχωση της παραλίας, στα περισσότερα όµως απογύµνωση του εδάφους. Η ορµή των νερών ήταν τόσο µεγάλη, ώστε τεχνητοί ογκόλιθοι προοριζόµενοι για την επισκευή του λιµένος ευρισκόµενοι 100µ. περίπου εντός της ξηράς, υπέστησαν σοβαρές ζηµιές. Περισσότερα από 30 αλιευτικά σκάφη και ένα µεγάλο ιστιοφόρο παρασύρθηκαν. Τρία άτοµα πνίγηκαν και µια µεγάλη έκταση καλλιεργίσιµης γής αχρηστεύθηκε από την κατάκλυση της θάλασσας.
Στην Αστυπάλαια (Λειβάδι) η στάθµη της θάλασσας µε τη λήξη του σεισµού κατήλθε περί τα 5µέτρα και τα νερά απεσύρθησαν αρχικά σε απόσταση 100µ. Και ακολούθως επροχώρησαν σε βάθος 400µ. από την ακτή και µέχρι ύψος 4µ. Βυθίστηκαν 12 αλιευτικά σκάφη, κατεκλύσθησαν καλλιεργήσιµες εκτάσεις,παρασύρθηκαν περιουσίες και τραυµατίστηκαν δύο άτοµα.
Ο καταστροφικός σεισµός εκτός από την Κάλυμνο και την Αστυπάλαια έγινε ιδιαίτερα αισθητός στη Σαντορίνη,την Ανάφη την Ίο, την Πάρο, τη Νάξο, τη Λέρο, την Πάτµο και τους Λειψούς. Στο νησί της Κω έγινε αισθητό το τσουνάμι ιδιαίτερα στις παραλίες μεταξύ του Μαστιχαρίου-Κεφάλου. Απο αυτό το τρομερό γεγονός, συνολικά 529 οικίες καταστράφηκαν, 1482 υπέστησαν σηµαντικές βλάβες και 1750 ελαφρές βλάβες, ενώ 53 άτοµα σκοτώθηκαν και 100 τραυµατίστηκαν. Πρέπει να σηµειωθεί ότι πολλές βλάβες που σηµειώθηκαν στα πυκνοκατοικηµένα χωριά Ηµεροβίγλι, Φηρά και Οία οφείλονται στον τρόπο οικοδόµησης των οικιών και στην ύπαρξη στοών, τόξων κλπ, κακής ποιότητας κατασκευής µε µεγάλα ανοίγµατα και χωρίς στηρίξεις θεµελίωσης σε περιοχές µε απότοµο ανάγλυφο. Σε ότι αφορά ,το σεισµικό θαλάσσιο κύµα έφτασε σε ύψος τα 25 µέτρα στην Αµοργό,20µέτρα στην Αστυπάλαια, 10 µέτρα στη Φολέγανδρο, 5µέτρα στους Λειψούς ενώ έγινε αισθητό µέχρι και τη Χίο και Ρόδο (0,15-0,20µέτρα).

*Με την ευκαιρία, κάνω έκκληση, άν κάποιος γνωρίζει περισσότερα ή έχει στην κατοχή του οπτικοαυκουστικό υλικό από το συγκεκριμένο γεγονός ή από οτιδήποτε άλλο που αφορά το γεωπεριβάλλον και θα ήθελε να το δημοσιεύσει θα μπορούσε να έλθει σε επικοινωνία στην ηλεκτρονική διεύθυνση geodifhs@gmail.com
Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων.

Φωτογραφία–Πως το τσουνάμι του 1956 έπληξε την Κάλυμνο
Χάρτης από Shebalin(1974)- Σχετικά με το πως ο σεισμός έπληξε το νοτιοανατολικό Αιγαίο.Οι διακεκκομένες γραμμές είναι οι ισόσειστες καμπύλες και συνδέουν περιοχές που είχαν ίδιες βλάβες ή άλλες επιπτώσεις από το ίδιο σεισμό.
Πηγές-Γαλανόπουλος,Αμβράσης και Ι.Α.Αντωνόπουλος

Για όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα σας παραπέμπω στην μελέτη " The 1956 earthquake and tsunami in Amorgos, Greece" των Emile A. Okal, Costas E. Synolakis, Burak Uslu, Nikos Kalligeris and Evangelos Voukouvalas, περισσότερα

Ο μυστηριώδης κολιές του βασιλιά Τουταγχαμώνα

18/7/2010

Ο τάφος του βασιλιά Τουταγχαμώνα ήταν ο τελευταίος από τους 69 συνολικά τάφους που ανακαλύφθηκαν και ο μόνος που δεν είχε συληθεί στην Κοιλάδα των Βασιλέων.Η ανακάλυψη του τάφου έγινε το 1922 από τον Βρετανό αρχαιολόγο Κάρτερ. Παρόλο που ο Τουταγχαμών δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστός όταν βασίλευε, τα πολύτιμα αντικείμενα που βρέθηκαν μέσα στο φέρετρο του και στους γύρω χώρους, τον κατέταξαν στην κορυφή του ενδιαφέροντος! Το σώμα του ήταν τυλιγμένο με πανιά, ενώ το κεφάλι του καλυπτόταν από μια εντυπωσιακή ολόχρυση μάσκα. Στην αίθουσα του τάφου υπήρχε το χρυσό εσωτερικό φέρετρο του βασιλιά που αποτελείτο από μασίφ χρυσό ενώ γύρω υπήρχαν αναπαραστάσεις του βασιλιά με τις θεότητες.
Ο βασιλιάς Τουταγχαμών, ήταν ένας φαραώ της Αιγύπτου που μπορεί να πέθανε σε νεαρή ηλικία, ωστόσο οτιδήποτε γράφεται γι'αυτόν γοητεύει τους ανθρώπους όλων των ηλικιών και από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Τώρα όμως τελευταία εκτός από τους αρχαιολόγους και ιστορικούς,η ιστορία του αρχίζει να ενδιαφέρει και τους γεωλόγους. Οι γεωεπιστήμονες έχουν έναν λόγο για να δείχνουν ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον!
Πρόσφατες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από έναν Ιταλό μεταλλειολόγο και έναν Αιγύπτιο γεωλόγο έδειξαν ότι ένα μέρος από το πανέμορφο κολιέ του, περιέχει ένα κομμάτι γυαλί που είναι πολύ μεγαλύτερο σε ηλικία από τον αιγυπτιακό πολιτισμό. Αυτή η διαπίστωση έφερε αμηχανία στους επιστήμονες και αποφάσισαν να αναζητήσουν μια απάντηση ως προς τον τόπο από τον οποίο αυτό το γυαλί θα μπορούσε να έχει προέλθει. Η πρώτη υπόθεση κατέληξε στο γεγονός ότι προήλθε από την έκρηξη ενός μετεωρίτη στην ατμόσφαιρα σε μια απομακρυσμένη περιοχή της ερήμου Σαχάρα, ( παρόμοια με την Έκρηξη της Τουνγκούσκα στη Σιβηρία κατά τη διάρκεια του 1908).Βασίζεται στην υπόθεση και σε παρατηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η πρώτη ατομική βόμβα εξερράγη πάνω από το δάπεδο της ερήμου στο Νέο Μεξικό.Τότε ένα λεπτό στρώμα της άμμου που περιβάλλει την περιοχή μετατράπηκε σε γυαλί από την έκρηξη.
Βέβαια είναι ακόμη νωρίς για να μάθουμε από πού προέρχεται το γυαλί του βασιλιά Τουταγχαμώνα. Οι έρευνες συνεχίζονται ωστόσο εκείνο που είναι βέβαιο ότι τα αινίγματα του βασιλιά Τουταγχαμώνα θα εξακολουθούν να μας απασχολούν για πολύ καιρό ακόμη.

Πηγή-Dave Schumaker

Το «παράδοξο του δολομίτη» της Ψερίμου

17/7/2010

Μόλις 3,20 χιλιόμετρα χωρίζουν το Τιγκάκι της Κω από το νησί της Ψερίμου. Για όσους δεν γνωρίζουν την περιοχή, η Ψέριμος των 130 κατοίκων βρίσκεται βόρεια της Κω και νοτιοανατολικά της Καλύμνου. Η επιφάνεια του νησιού είναι μόλις 15 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο από τα νησιά που ανήκουν διοικητικά στον δήμο Καλύμνου. Το νησί έχει πολλούς χαμηλούς λόφους και μικρές κοιλάδες με άφθονα ελαιόδεντρα ενώ θεωρείται ο παράδεισος για όσους απεχθάνονται τους δρόμους και τα αυτοκίνητα. Οι ακρογιαλιές του νησιού είναι πανέμορφες ενώ περιτριγυρίζονται από κρυστάλλινα, καταγάλανα και καθαρά νερά.
Κάποτε ο φίλος μου καθηγητής Γιώργος Μάρκου τότε πρόξενος του ιταλικού κράτους στην Κω επιχείρησε να δημιουργήσει στο νησί ένα περιβαλλοντικό πάρκο με 5-10 κατοικίες για VIP. Ένα πάρκο για πολύ σημαντικές διεθνείς προσωπικότητες, προσπάθησε πολύ για αυτό όμως βρήκε απέναντι του ένα υδροκέφαλο κράτος που αδυνατεί να κατανοήσει πως μπορείς να αναδείξεις και να διεθνοποιήσεις έναν μικρό και όμορφο τόπο.
Η Ψέριμος είναι ένας από τους πολλούς παράδεισους της βιοποικιλότητας του Αιγαίου. Η διαφορετική γεωλογική της ιστορία και η απομόνωση έχουν αφήσει τα ίχνη τους στην εξέλιξη των ειδών της περιοχής. Ωστόσο η πανίδα και η χλωρίδα του νησιού εδώ και τουλάχιστον 10.000 χρόνια έχει σταματήσει να «συμπεριφέρεται» ως μια ηπειρωτική-συνεχής μάζα εδάφους. Η κύρια ασχολία των κατοίκων της Ψερίμου είναι η κτηνοτροφία ενώ υπάρχουν και παλαιοχριστιανικές βασιλικές 5ου αι. μ.Χ. σε διάφορες θέσεις του νησιού.
Όμως το νησί που βρίσκεται δίπλα μας έχει την δική του φυσική ιστορία. Γεωλογικά είναι νεώτερο τόσο από το νησί της Κω όσο και της Καλύμνου. Ωστόσο η γεωιστορία και η φύση, έχουν υπάρξει ιδιαίτερα γενναιόδωρες με την περιοχή. Αποτελείται ως επι το πλείστον από τον δολομίτη, ένα χαρακτηριστικό πέτρωμα με υψηλό ποσοστό του ορυκτού δολομίτη και το οποίο είναι ανθεκτικό στην διάβρωση ενώ είναι λιγότερο διαλυτό από τον ασβεστόλιθο σε όξινα υπόγεια ύδατα. Ο δολομίτης είναι ένας ιζηματώδες ανθρακικό πέτρωμα που μοιάζει με τον ασβεστόλιθο, ενώ το ορυκτό από το οποίο αποτελείται, οφείλει το όνομά του στον Γάλλο φυσιοδίφη και γεωλόγο Ντεοντά Ντολομιέ (1750–1801), ο οποίος ήταν από τους πρώτους που το περιέγραψε.
Όμως, οι δολομίτες έχουν κάτι το «εξωπραγματικό» που δεν το συναντάς συχνά. Στις Άλπεις οι Ιταλοί την μοναδικότητά τους, την έχουν αξιοποιήσει, και τους έχουν καταστήσει σαν έναν από τους καλύτερους προορισμούς διακοπών παντός μέσου και καιρού. Οι δολομίτες των Άλπεων είναι μια ορεινή περιοχή με πολλές και ψηλές κορφές που καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο κομμάτι του βορειοανατολικού τμήματος της Ιταλίας, κάτω ακριβώς από την Αυστρία. Εκτός από την Ιταλία συναντάται και σε άλλες χώρες ενώ στην περιοχή Minas Gerais στη Βραζιλία σχετίζεται και με αυτοφυή χρυσό.
Ωστόσο το βασικότερο πέτρωμα από το οποίο αποτελείται η Ψέριμος κρύβει ένα παράδοξο και το οποίο αποκαλείται ως «πρόβλημα του δολομίτη»: Ενώ η σήμερα Γη εξακολουθεί να δημιουργεί πετρώματα όπως τους ασβεστολίθους ,ψαμμίτες και σχιστολίθους, οι δολομίτες δεν σχηματίζονται πλέον. Όταν τους συναντάμε ξέρουμε πια ότι αφορούν αποθέσεις προηγουμένων γεωλογικών περιόδων. Αυτό που βλέπουμε στην Ψέριμο είναι πέτρωμα που μέσω της διαγένεσης, μετατράπηκε σε δολομίτες και το οποίο σταμάτησε ο πλανήτης μας να σχηματίζει.
Πως μπορούμε να ξεχωρίσουμε τον ασβεστόλιθο από τον δολομίτη; Χρησιμοποιώντας λίγο υδροχλωρικό οξύ (HCl), ο ασβεστίτης του ασβεστόλιθου εμφανίζει έντονο αναβρασμό, ενώ ο δολομίτης ασθενέστατο ή καθόλου. Η ύπαρξη του ορυκτού δολομίτη συχνά συνδέεται, με μικτά θειούχα, φθορίτη, βαρύτη, χαλαζία, ορυκτά υδροθερμικής προέλευσης, σιδηρίτη, γύψο και διάφορα άλλα.
Από πού προήλθε ο ασβεστόλιθος που μας έδωσε τον δολομίτη της Ψερίμου; Στο Αιγαίο πριν από 200-100 εκ υπήρχε μια ζώνη που ονομάσαμε «Γαβρόβου– Τρίπολης» και η οποία αποτελούσε μια τεράστια υποθαλάσσια οροσειρά-ράχη ανάμεσα σε δύο θαλάσσιες αύλακες, την Ιόνια και εκείνη της Πίνδου (μέχρι 55 εκ.χρόνια πριν). Μέσα σε αυτό το θαλάσσιο περιβάλλον δημιουργούνταν οι ασβεστόλιθοι οι οποίοι με την σειρά τους θα μας έδιναν τους δολομίτες της Ψερίμου.
Που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο δολομίτης; Χρησιμοποιείται σε λιπάσματα αφού διαλυτοποιείται με βραδύ ρυθμό, ιδιαίτερα στα αλκαλικά εδάφη, χωρίς όμως να μειώνει στο παραμικρό τη θρεπτική ικανότητα και αξία του λιπάσματος. Επιπρόσθετα ο δολομίτης είναι φορέας των θρεπτικών στοιχείων ασβεστίου και μαγνησίου, ιδιαίτερα αναγκαίων στα όξινα εδάφη. Στα αλκαλικά εδάφη (π.χ. ορυζώνες) ο δολομίτης δεν αυξάνει το pΗ. Επιπλέον, ο δολομίτης χρησιμοποιείται ευρύτατα ως πυρίμαχο τούβλο για την επένδυση καμίνων, στην παρασκευή φυσικού τσιμέντου και ως δομικό υλικό, στα κτήρια ως διακοσμητική πέτρα, και σε πολλές άλλες εφαρμογές.

Εμπρός Θέρμη:ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο τοπίο της Κω.

15/7/2010

Οι θερμές πηγές είναι ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Κω. Σε τουλάχιστον τρία σημεία κατά μήκος των νότιων ακτών του νησιού αναβλύζει ζεστό νερό, σε θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 30 έως 50 βαθμούς.
Ωστόσο η πιο γνωστή πηγή είναι αυτή της Εμπρός Θέρμης του Αγίου Φωκά. Τα Λουτρά ή Μπάνια όπως συχνά τα αποκαλούμε, βρίσκονται 12 χιλιόμετρα από την πόλη της Κω, δίπλα σε ένα ταβερνάκι-πρώην Δημοτικό ξενώνα-που εδώ και κάποια χρόνια έχει σταματήσει να λειτουργεί. Πρόκειται για ιαματική υδροθειούχο θερμοπηγή πλούσια σε σιδηρούχα στοιχεία. Το νερό της είναι πλούσιο σε άλατα ασβεστίου, καλίου, νατρίου και μαγνησίου και για αυτό τον λόγο θεωρείται ότι είναι κατάλληλη για τις δερματικές, αρθριτικές και ρευματικές παθήσεις. Αποτελεί ένα θέρετρο προσέλκυσης καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η ιαματική πηγή σε συνδυασμό με το εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον, καθιστούν τον χώρο μοναδικό. Πρόσφατα η ανάλυση του νερού της πηγής έδειξε θερμοκρασία 45,3 βαθμούς Κελσίου.
Το άγριο τοπίο που αντικρίζει κανείς είναι αποτέλεσμα τεκτονικών διαταραχών και ηφαιστειακών εκρήξεων που έγιναν τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια. Η θαλάσσια μάζα της περιοχής κρύβει πολλά από τα μυστικά που σχετίζονται με την δημιουργία του φυσικού τοπίου της. Κάποια μέτρα πιο νότια βρίσκεται η λεκάνη της Κω. Τα υποθαλάσσια ρήγματα και η ηφαιστειακή δραστηριότητα κάνουν τον χώρο ιδιαίτερα ανήσυχο ενώ τα βάθη της λεκάνης φθάνουν τουλάχιστον τα 650 μέτρα και για την οποία ήδη σας έχω μιλήσει.
H περιοχή πήρε την ονομασία της από τις θερμές πηγές που αναβλύζουν εκεί επί αιώνες. Πρόκειται για ανάμειξη θαλασσινού και βρόχινου νερού με τα γεωθερμικά ρευστά του ανώτερου θερμού ορίζοντα. Αυτά, θερμά και ελαφρότερα, καταφέρνουν να φτάσουν κοντά στην επιφάνεια ακολουθώντας τα μεγάλα ρήγματα και ρωγμές της περιοχής. Καθημερινά αόρατες γεωλογικές δυνάμεις εξακολουθούν ακατάπαυστα να διαμορφώνουν και να τροποποιούν το τοπίο της. Μπορεί η περιοχή να είναι υπέροχη για τις φυσικές ομορφιές της ωστόσο ο περισσότερος κόσμος την επισκέπτεται για την πηγή της. Που οφείλεται η ύπαρξη της πηγής; Στο ενεργό σεισμικό ρήγμα που διατρέχει την περιοχή και παρουσιάζεται στην ανωτέρω φωτογραφία. Κυρίως σε αυτό το ρήγμα οφείλονται οι καταπτώσεις βράχων και τα κατολισθητικά φαινόμενα που συχνά μας απασχολούν σε αυτό το τμήμα της περιοχής.
Μπορεί ο ορίζοντας προς τη θάλασσα να είναι απέραντος και διαυγής, δίνοντας ένα μοναδικό συνδυασμό βουνού και θάλασσας ωστόσο η περιοχή εξακολουθεί να είναι ανήσυχη. Κάθε φορά που θα επισκέπτεστε αυτόν τον πανέμορφο χώρο ιδίως τις καλοκαιρινές νύχτες, να θυμάστε, ότι η προνομιούχα αυτή γωνιά,αποτελεί ένα μέρος που ποτέ δεν ησυχάζει και που κινείται και παραμορφώνεται ασταμάτητα.

Σεισμός στην Κω, 4R