Γεωδίφης
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΓΑΙΑ
  • ΚΩΙΑ
  • NEA
  • ΘΕΜΑΤΑ
  • ΦΛΥΑΡΙΕΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ένα σύμβολο ομορφιάς κοσμεί τις πλαγιές του Δίκαιου

25/8/2012

 
Στην φύση υπάρχουν περίπου 9.000 διαφορετικές ποικιλίες πετρωμάτων. Φυσικά, θα ήταν αδύνατο για κάποιον να γνωρίζει κάθε πέτρα. Ωστόσο, υπάρχει ένα πέτρωμα που ξεχωρίζει εξαιτίας της περίοπτης θέσης του στις κρημνώδεις πλαγιές της ΝΔ πλευράς της οροσειράς του Δίκαιου καθώς και στην ιδιότητα του να ανακλά το φως.
  Το μάρμαρο δηλαδή ο «λαμπερός λίθος» που οφείλει το όνομα στην διαφάνεια του, το πέτρωμα  του οποίου η παράδοση και η τέχνη χάνεται στα βάθη των αιώνων και συνδέεται με την μοναδική αρχαιοελληνική μνημειακή γλυπτική συναντάται και στο νησί της Κω.
  Κατά τον Ιάκωβο Ζαρράφτη κοντά στον χείμαρρο της Λαγκαδάς του Βούζη και νότια της Αγίας Ποκούς υπήρχε «τετράωρο» λατομείο μαρμάρων και από το οποίο γινόταν εξόρυξη και εκμετάλλευση της ορυκτής ύλης. Απο μάρμαρο της περιοχής δημιουργήθηκαν οι περισσότεροι αρχαιολογικοί θησαυροί του νησιού. Όμως, η εμφάνιση των μαρμάρινων βράχων στην οροσειρά του Δίκαιου δεν είναι μοναδική σύμφωνα πάντα με τον Κώο φυσιοδίφη. Στα Κώια του αναφέρει για την ύπαρξη εμφανίσεων,  χρωματιστών μαρμάρων  στον Άγιο Κωνσταντίνο και την Παναγιά Τσουκαλαριά, «παρδαλών» μαρμάρων νότια του Ερημίτη και μάρμαρο «όνυχος» στον Λινοπότη. Ο όνυχας είναι κρυπτοκρυσταλλική μορφή του χαλαζία με εντυπωσιακούς χρωματισμούς. Στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζει διαφάνεια και σε συνδυασμό με το φως χρησιμοποιείται σε εντυπωσιακές και καλαίσθητες κατασκευές και διακοσμήσεις.
  Πριν τον πόλεμο μια αμερικάνικη εταιρεία ενδιαφέρθηκε για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Έκαναν ένα μικρό μόλο για φόρτωση που όμως καταστράφηκε από την έντονη θαλασσοταραχή και τα μεγάλα κύματα που έδωσε ένας από τους νότιους άνεμους της περιοχής. Από τότε κανείς δεν επιχείρησε να εκμεταλλευτεί τα μάρμαρα της Κω.
  Τα μάρμαρα της Κω κατά θέσεις εμφανίζονται λευκά ,τεφρά, ροδόλευκα , ζαχαρώδη ενώ συχνά είναι οξειδωμένα. Η ηλικία τους εκτιμάται ότι είναι 440-300 εκ.ετών. Πρόκειται για  μεταμορφωμένα πετρώματα χωρίς φολίδωση και σχιστότητα. Έχουν σκληρότητά 3-4, και ειδικό βάρος που ποικίλλει από 1,8 - 2,85 περίπου. Μοιάζουν με  το χαλαζίτη, όμως το μάρμαρο είναι σε θέση τόσο να χαραχτεί από μια μεταλλική λεπίδα όσο και να αφρίζει σε επαφή με αραιό υδροχλωρικό οξύ.
  Προκύπτουν από την μεταμόρφωση ιζηματογενών ανθρακικών πετρωμάτων και  αποτελούνται  ως επί το πλείστον από ασβεστίτη. Όσο πιο καθαρό ασβεστίτη περιέχει τόσο πιο λευκός είναι. Όταν όμως περιέχει ορυκτές προσμίξεις  τότε αυτά δίνουν διάφορα χρώματα. Το καθαρό λευκό μάρμαρο είναι το αποτέλεσμα της μεταμόρφωσης από ένα πολύ καθαρό (φτωχό σε πυρίτιο) ασβεστόλιθο ή δολομίτη. Οι χαρακτηριστικές ποικιλίες χρωματιστών μαρμάρων όπως αυτές του Αγίου Κωνσταντίνου συνήθως οφείλονται σε διάφορες ακαθαρσίες ορυκτών όπως άργιλος , λάσπη , άμμος , οξείδια του σιδήρου, ή πυριτόλιθος που ήταν αρχικά παρόν ως κόκκοι ή στρώματα στο ασβεστόλιθο.
  Πως δημιουργήθηκε; Μέσα από μια σειρά από εσωτερικές δυνάμεις της γης που κορυφώθηκαν με την δημιουργία της υπερηπείρου Πανγαίας. Πριν από εκατομμύρια χρόνια, αρχικά σχηματίστηκαν ύφαλοι στην θάλασσα από ασβεστόλιθο, οι όποιοι εκτέθηκαν  σε υψηλή θερμοκρασία και πίεση επί μακρό χρονικό διάστημα και μεταμορφώθηκαν σε μάρμαρο κατά τη διάρκεια της σύγκλισης των πλακών .Κατόπιν αναδύθηκαν από την θάλασσα με την βοήθεια των τεκτονικών δυνάμεων για να φτάσουν τα σημερινά υψόμετρα της κορυφής της Αγίας Ποκούς.
  Οι πιέσεις και θερμοκρασίες που είναι απαραίτητες, για την παραγωγή του γενικά εξάλειψαν τους όποιους οργανισμούς υπήρχαν στον αρχικό βράχο. Για τον λόγο αυτό μην προσπαθήσετε να ψάξετε για απολιθώματα σε περιοχές που εμφανίζονται τα μάρμαρα , θα χάσετε τον χρόνο σας. Λόγω των γεωλογικών δυνάμεων, η υφή του ασβεστολίθου έχει αλλάξει. Η θερμότητα , η  πίεση και οι τεκτονικές διαδικασίες μεταμόρφωσαν το αρχικό πέτρωμα από το οποίο προέρχονται. Η πρωτογενής ιζηματογενή υφή και δομή του αρχικού ανθρακικού πετρώματος(πρωτόλιθου) έχει τροποποιηθεί ή καταστραφεί.
  Το μάρμαρο μπορεί να είναι αρκετά ανθεκτικό σε ξηρά κλίματα όμως έχει και αδύνατα σημεία. Όπως ο ασβεστόλιθος, το μάρμαρο τείνει να διαλύεται σε όξινα υγρά. Όλα τα άλατα ανθρακικών οξέων, μόλις δεχτούν την επίθεση των οξέων, παράγουν διαλυτά οξέα και διοξείδιο του άνθρακα. Συνεπώς, η όξινη βροχή αποτελεί τον μεγαλύτερο εχθρό των μαρμάρων μαζί με την ατμοσφαιρική μόλυνση.

Γεωδίφης

Πηγές
1.Κώια-ιάκωβος Ζαρράφτης
2.Η Κως μια φορά και έναν καιρό-Π.Σβουρένος
3.Βικιπαίδεια
4.Γεωλογικός χάρτης Κω


Την τελευταία  χιλιετία 45.000 αρκετά μεγάλοι σεισμοί συγκλόνισαν την Ευρώπη 

21/8/2012

 
Picture
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, στο Μαντείο των Δελφών οι ιέρειες εισέπνεαν αέρια που προκαλούσαν οι ατμοί. Τώρα, οι σύγχρονοι γεωλόγοι λένε ότι οι ατμοί ήταν αέρια υδρογονανθράκων που απελευθερώνονταν κατά μήκος των σεισμικών ρηγμάτων που διασχίζουν το χώρο του ναού των Δελφών.
  Στην Ιταλία, ένα σεισμός μεγέθους 6.7R το 1638 έθεσε τις μόνιμες διαλέκτους της περιοχής της Καλαβρίας, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Annali di Geofisica το 1995. Για παράδειγμα, η πόλη του Savelli, που ιδρύθηκε μετά το σεισμό, απομονώθηκε γλωσσικά από τους γείτονές της, επειδή είχε καταυλισθεί από πρόσφυγες από χωριά προς τα δυτικά.
  Περίπου 45.000 αρκετά μεγάλοι σεισμοί συγκλόνισαν την ήπειρο τα τελευταία 1.000 χρόνια, σύμφωνα με ένα πρόσφατα ενημερωμένο σεισμικό κατάλογο της Ευρώπης και της Μεσογείου. Συνδυάζοντας αυτή την ιστορική πληροφορία με τις σύγχρονες γεωλογικές έρευνες είναι το πρώτο βήμα για την πρόβλεψη των μελλοντικών σεισμικών κινδύνων της Ευρώπης, λένε οι ερευνητές.
  "Κάποιος πρέπει να συγκεντρώσει τις πληροφορίες από πολύ παλιά, και από την πολύ σύγχρονη εποχή", δήλωσε ο Gottfried Grünthal, του Κέντρου Ερευνών Γεωεπιστημών στο Πότσνταμ της Γερμανίας.
  Η εκτίμηση σεισμικού κινδύνου απαιτεί "καλή γνώση σχετικά με το σεισμολογικό παρελθόν . Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επεκτείνουμε τις γνώσεις μας για τη σεισμικότητα κάθε περιοχής, όπως για πολύ καιρό στο παρελθόν, όσο το δυνατόν, "δήλωσε ο Grünthal.
  Ο νέος κατάλογος αποκαλύπτει ότι οι περισσότεροι από τους σεισμούς της Ευρώπης συγκεντρώνονται κατά μήκος των ορίων των λιθοσφαιρικών πλακών στη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των σημερινών χωρών της Ιταλίας, την Ελλάδας και της Τουρκίας, μαζί με τις περιοχές στην νότια Ισπανία, τα Βαλκάνια και τον Καύκασο.
  Όμως, ο σεισμικός κίνδυνος βρίσκεται επίσης σε πιο βόρειες περιοχές, όπως κατά μήκος των ρηγμάτων της οροσειράς των Άλπεων . Ένας από τους μεγαλύτερους και πιο καταστροφικούς σεισμούς της Ευρώπης της περασμένης χιλιετίας έγινε στην Ελβετία. Ο σεισμός της Βασιλείας, που έπληξε στις 18 Οκτώβρη 1356, με μέγεθος 6,6R, κατέστρεψε την πόλη και ανέτρεψε τα κτίρια στη Γερμανία και τη Γαλλία.Οι επιστήμονες εντόπισαν το υπεύθυνο ρήγμα το 2001, και κατέληξαν στο συμπέρασμα  ότι ο  επόμενος σεισμός θα μπορούσε να συμβεί σε περίπου 1.500 έως 2.500 χρόνια.
  Η δημιουργία του καταλόγου που προτείνουν ο Grünthal και ο συνάδελφός του Wahlström Rutger  απαιτεί την συνεργασία  ιστορικών και σεισμολόγων. Στην κεντρική Ευρώπη, συνεργάστηκαν με ιστορικούς στο Πανεπιστήμιο του Πότσνταμ για την εκτίμηση του μεγέθους των προηγούμενων σεισμών στη Γερμανία. Για άλλες περιοχές,ο  Grünthal στηρίχθηκε σε σεισμικούς καταλόγους των χωρών - 80 στο σύνολο. Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης περισσότερες από 100 μελέτες ενώ κάνουν δικές τους αναλύσεις για τους βασικούς ιστορικούς σεισμούς.
  Το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας τους αφορά την προσαρμογή των σεισμικών αρχείων στην σύγχρονη «κλίμακα» , ώστε να εξασφαλιστεί ότι ένας σεισμός του 17ου αιώνα, στην Γερμανία θα μπορούσε να συγκριθεί με ένα σεισμό του 16ου αιώνα στην Ιταλία. Η κλίμακα μεγέθους παρέχει εκτιμήσεις της συνολικής ενέργειας που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια σεισμών, και αντικατέστησε την κλίμακα Ρίχτερ στις αρχές του 1980.
  Το μέγεθος είναι επίσης ένα σημαντικό μέρος στην εξίσωση που προβλέπει την κίνηση του εδάφους, ή την ανακίνηση, στο οποίο οι μηχανικοί και οι αρχιτέκτονες θα στηριχθούν για να σχεδιάσουν σεισμικά ασφαλείς γέφυρες και κτίρια.
  Με τα αρχεία της κάθε χώρας ενημερωμένα, οι ερευνητές σε όλο τον κόσμο μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν τον κατάλογο για την εκτίμηση του μελλοντικού σεισμικού κινδύνου. "Έχοντας ένα τυποποιημένο σεισμικό κατάλογο είναι το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη μιας αξιολόγησης της σεισμικής επικινδυνότητας," δήλωσε ο Grünthal.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Journal of Seismology.

Φωτογραφία –Ο σεισμός  που έπληξε την Βασιλεία το 1356 / Πηγή: twoday.net

Το σκαλί του «Αράπη»

19/8/2012

 
Του «Αράπη- το σκαλ-λί» όπως το λένε οι ντόπιοι  είναι μια πολύ στενή διάβαση στο χείλος του γκρεμού στη νότια πλευρά της οροσειράς του Δίκαιου. Κατά την λαϊκή παράδοση κάποτε προσπάθησε να την περάσει ένας αράπης ο οποίος όμως τσακίστηκε και από τότε η τοποθεσία πήρε αυτό το όνομα.Σε αυτό το μέρος γράφτηκε ίσως η πιο μελανή σελίδα στη νεότερη ιστορία της μεταλλευτικής δραστηριότητας του νησιού της Κω.
Πάνω στον γκρεμό, σε μια πλαγιά στα Φιλοκρέμια, 200 μέτρα από την θάλασσα υπάρχει ένα πρόχειρο μεταλλείο που λειτουργούσε με πρωτόγονο τρόπο πριν από 51 χρόνια. Το μεταλλείο του Φρατζή όπως ονομαζόταν δούλεψε για 3 χρόνια  και έβγαζε ένα ορυκτό ασπριδερό με ασημί χρώμα πολύ βαρύ σαν το σίδηρο, τον βαρύτη.
Τι είναι ο βαρύτης; Είναι ορυκτό βαρύ, αδρανές και ευσταθές. Περιέχει 58,8% μεταλλικό βάριο , τήκεται στους 1580° C  και έχει ειδικό βάρος 4,5. Αυτή η  τιμή είναι εξαιρετικά μεγάλη για ετερόχρωμο ορυκτό και σε αυτή οφείλει την ονομασία του.Συναντάται κυρίως σε μεταλλοφόρες φλέβες που προέρχονται από υδροθερμικές διαδικασίες μέσης ή χαμηλής θερμοκρασίας .Συχνά συνδέεται με άλλα σημαντικά ορυκτά ενώ συνοδεύεται και από θειούχες ενώσεις. Απο τον βαρύτη συχνά βγαίνει καθαρό ασήμι. Οι ιδιότητες του το καθιστούν χρήσιμο σε διάφορες βιομηχανικές και τεχνικές εφαρμογές κυρίως στην παρασκευή πολφών εκπλύσεως γεωτρήσεων και γεωτρήσεων (φρεάτων) αντλήσεως πετρελαίου. Η προσθήκη του βαρύτη αυξάνει το ειδικό βάρος των πολφών αυτών. Επίσης χρησιμοποιείται στην υαλουργία, στην βιομηχανία ελαστικών, την χαρτοβιομηχανία και την χημική βιομηχανία.
Ο βαρύτης της Κω συναντάται  κοντά σε  εξαλλοιωμένα ηφαιστειακά πετρώματα με παρουσία υδροξειδίων του σιδήρου και θειούχων ενώσεων που περιβάλλονται από μεταμορφωμένα πετρώματα. Το ρήγμα του Αράπη που ξεκινά από το ρέμα του Χαβάρου και διασχίζει παράλληλα την ακτή και χάνεται σε υψόμετρα 400 μέτρων παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην διαμόρφωση του άγριου τοπίου όσο και στις υδροθερμικές διαδικασίες που παρατηρούνται στην περιοχή.   
Κοντά στο ρέμα του Έξυνα, το 1961, ο Φραζής Σταυρίδης και ο Δημήτρης Μπρούζος έστησαν την μικρή επιχείρηση τους. Στο μεταλλείο το σπάσιμο του πετρώματος γινόταν με δυναμίτες. Μετά το έργο αναλάμβαναν οι εργάτες που έσκαβαν, στοίβαζαν τον βαρύτη σε πάγκους  και το έριχναν κάτω από τον γκρεμό στην ακτή .Κατόπιν κατέβαιναν στην παραλία το φόρτωναν σε μια βάρκα και το ξαναφόρτωναν στους γερανούς των καραβιών που περίμεναν για να το μεταφέρουν σε πετρελαιοπαραγωγικές χώρες  της Ανατολής.
Στις 7 Σεπτεμβρίου του 1964 , παραμονή της Παναγιάς, μια επιπόλαιη κίνηση του  Μπρούζου που απέβλεπε στο να κυλήσει τον βαρύτη  ευκολότερα προς τον γκρεμό χωρίς όμως να λάβει τα απαραίτητα μέτρα  είχε ως αποτέλεσμα  ο σωρός από το ορυκτό που ήταν πρόχειρα στοιβαγμένος να παρασύρει στον γκρεμό εκτός από τον ίδιο, τους Γιάννη και Στέργιο Καλιμιαναρή και τον Κώστα Τρουμούση . Από την καταραμένη στιγμή επέζησε μόνο ο Στεφανής Στάκκος ο οποίος την στιγμή της τραγωδίας είχε πάει να φέρει νερό και από μακριά άκουσε τον θόρυβο. Αντιλήφθηκε τι έγινε και ήταν αυτός που ειδοποίησε για την συμφορά. Από τότε έκλεισε το μεταλλείο του Αράπη και δεν ξαναλειτούργησε.

Γεωδίφης

Πηγές
 1.Γεωλογικός χάρτης Κω-ΙΓΜΕ
2.Η Κως μια φορά και έναν καιρό-Π.Σβουρένος
3.Βικιπαίδεια

Τα μυστηριώδη σεισμικά σημάδια 

17/8/2012

 
Picture
Τα σεισμικά σύννεφα κάποιοι ισχυρίζονται ότι είναι σημάδια επικείμενου σεισμού  Έχουν περιγραφεί στην αρχαιότητα: Στο κεφάλαιο 32 του έργου του Brihat Samhita, ο ινδός λόγιος Varahamihira (505-587), αναφέρει μια σειρά από προειδοποιητικά σημάδια σεισμών, συμπεριλαμβανομένων των προσωρινών σύννεφων που συμβαίνουν μια εβδομάδα πριν από το σεισμό. Στη σύγχρονη εποχή, λίγοι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι έχουν παρατηρήσει σύννεφα που σχετίζονται με ένα σεισμικό γεγονός, μερικές φορές περισσότερο από 50 ημέρες πριν από το σεισμό. Ορισμένοι μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι είχαν προβλέψει με ακρίβεια σεισμικά γεγονότα παρατηρώντας τα σύννεφα. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί έχουν πολύ μικρή υποστήριξη στην επιστημονική κοινότητα.
  Στον πρόσφατο σεισμό της Λ’ Άκουιλα στην Ιταλία παρατηρήθηκαν κοκκινωπά σύννεφα, παράξενα νέφη και άλλα ασυνήθιστα φαινόμενα...
  Τι ήταν τα μυστηριώδη φωτεινά σημάδια της γης πριν και κατά τη διάρκεια των πιο ισχυρών σεισμικών δονήσεων; Είναι δύσκολο να πει κανείς, γιατί αυτά τα «σεισμικά σημάδια» είναι μακρινά, διαρκούν για λίγες στιγμές και δεν αναφέρονται στις επιστημονικές καταγραφές. Υπάρχουν και άλλα μη κανονικά φαινόμενα, όπως για παράδειγμα ιριδίζοντα σύννεφα που συχνά συνοδεύουν τους πιο έντονους σεισμούς.
  Τα φαινόμενα αυτά δεν είναι αποδεκτά από τους επιστήμονες, ενώ η φράση «σεισμικά φώτα» δεν αποτελεί επίσημο όρο. Ωστόσο υπάρχουν αναρίθμητες μαρτυρίες.
  Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, περιγράφοντας ένα σεισμό που συνέβη κοντά στη Μόντενα το 89 π.Χ., μίλησε για φλόγες και καπνό που «εκσφενδονίζονταν στον ουρανό». Το 1600, κοντά στην Αρεκίπα (Περού), εμφανίστηκαν πολλές φωτεινές σφαίρες μετά από μια ηφαιστειακή έκρηξη την οποία ακολούθησε και ένας σεισμός. Ακόμη και ο Γερμανός φιλόσοφος Εμμάνουελ Καντ αναφέρθηκε σε πολυάριθμες μαρτυρίες για παράξενα φαινόμενα, όπως τρελαμένες πυξίδες, εκτυφλωτικά φώτα ή χρώματα στην ατμόσφαιρα πριν από σεισμούς. Ο Καντ καταλήγει πως τα αίτια των σεισμών φαίνεται να επεκτείνουν την επίδρασή τους και στην ατμόσφαιρα.
  Ο Φρίντμαν Φρόιντ ανέπτυξε πρόσφατα μια άλλη θεωρία. «Όταν τα πετρώματα υφίστανται πίεση, ενεργοποιούν φορείς ηλεκτρικών φορτίων (οπές, δηλαδή θετικά φορτία εξαιτίας της απουσίας ηλεκτρονίων)», λέει ο Φρόιντ. «Στις συνθήκες αυτές, τα πετρώματα, που κανονικά είναι κακοί αγωγοί (μονωτές), γίνονται καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. Τα ηλεκτρικά αυτά πεδία έλκουν ηλεκτρόνια από τα μόρια του αέρα, φορτίζοντάς τα με ηλεκτρισμό και παράγοντας φωτεινές λάμψεις γνωστές και ως στέμμα».
  Μια άλλη πρόσφατη υπόθεση είναι πως κάποιες αστραπές και λάμψεις στον ουρανό παράγονται από διαρροές ραδόνιου, ένα ραδιενεργό αέριο που απελευθερώνεται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από ένα σεισμό. Η ακτινοβολία που παράγεται από το ραδόνιο φορτίζει ηλεκτρικά τον αέρα πλησίον του επίκεντρου, δημιουργώντας ένα φαινόμενο παρόμοιο με λάμπα από νέον.
  Παρά τις μαρτυρίες, η προέλευση αυτών των μυστηριωδών σύννεφων δεν είναι ακόμη γνωστή. Η πιο εύλογη υπόθεση είναι πως τα διαφορετικά φαινόμενα έχουν διαφορετική προέλευση. Οι φλόγες, για παράδειγμα, ενδέχεται να προκαλούνται από εύφλεκτα αέρια που εκλύονται από το έδαφος που παραμορφώνεται από το σεισμό. Πράγματι, η εμφάνισή τους συχνά συνοδεύεται από καπνό και οσμή θείου και βιτουμένιου.
  Οι φωτεινές σφαίρες, αντίθετα, ενδέχεται να αποτελούν ιδιαίτερα γεωφυσικά φαινόμενα, ή ίσως ακόμη και «απλές» σφαιρικές λάμψεις. Οι λάμψεις και τα φωτεινά νέφη, ίσως ακόμη και κάποιες σφαίρες, εν τέλει, είναι πιθανόν ηλεκτρικής φύσης και ενδέχεται να προέρχονται από το υπέδαφος, όπου κατά τη διάρκεια του σεισμού τα πετρώματα υφίστανται τεράστιες πιέσεις.

Γεωδίφης

Πηγή- focusmag.gr/Βικιπαίδεια

Ο καταστρεπτικός σεισμός της Αντιμάχειας του 1926

15/8/2012

 
Picture
Το 1926 ήταν μια χρονιά με έντονη σεισμική δραστηριότητα για το νησί της Κω . Εκτός από τον μεγάλο σεισμό του Αρχάγγελου(Ρόδου) της 26ης Ιούνη –ένα συμβάν το οποίο έχω ήδη παρουσιάσει- που κατέστρεψε περίπου 3000 σπίτια κατά μήκος των ανατολικών ακτών της Ρόδου και από τον οποίο σωριάστηκαν πολλά σπίτια στην Κω ένα ακόμη σεισμικό γεγονός συνέβη στις 8 Φεβρουαρίου του ιδίου έτους.
  Η ώρα ήταν περίπου 20.15 όταν ένας χερσαίος σεισμός μικρομεσαίου μεγέθους έσεισε βίαια το νησί. Το επίκεντρο της σεισμικής δόνησης των 5,4R αυτή την φορά ήταν η περιοχή του Κιαχίτη της κοινότητας Αντιμάχειας. Μια περιοχή που βρίσκεται μόλις 600 μέτρα από το αεροδρόμιο της Κω. Πολλές  πληροφορίες για το σεισμό δεν υπάρχουν ωστόσο στον κατάλογο των σεισμών του Τμήματος Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών καταγράφεται ως επιφανειακός αφού σημειώνεται με εστιακό βάθος 7 χιλιομέτρων.
  Ο σεισμός σκότωσε 2 άτομα και τραυμάτισε  περίπου 200 .Προκάλεσε σοβαρές ζημιές στα σπίτια του χωριού και είχε ως αποτέλεσμα να μετοικήσουν αρκετές οικογένειες της Αντιμάχειας -εξαιτίας των επαναλαμβανόμενων δονήσεων-σε παραλιακή τοποθεσία και να ιδρύσουν τον σημερινό οικισμό που σήμερα ονομάζεται Μαστιχάρι.
  Οι περισσότερες εκκλησίες κατέρρευσαν και τότε η Ιταλική Διοίκηση της Κω με στρατό ανέσυρε τους τραυματίες  από τα συντρίμμια και παρείχε τις πρώτες βοήθειες .Σημαντική ήταν η βοήθεια των Καλυμνίων που άμεσα έσπευσαν με καΐκια να μεταφέρουν τρόφιμα  στους σεισμόπληκτους.
  Ο σεισμός ήταν καταστρεπτικός κυρίως στο κεντρικό τμήμα του νησιού. Ήταν το αποτέλεσμα της στιγμιαίας απελευθέρωσης ενέργειας που ήταν αποθηκευμένη για χρόνια στη γη της Αντιμάχειας  λόγω της κίνησης  και θραύσης των πετρωμάτων.  Οι συνέπειες αυτού του σεισμού πιθανόν να οφείλονται στο  ενεργό σεισμικό ρήγμα  που περνάει από το οροπέδιο της Αντιμάχειας. Πρόκειται για ένα ρήγμα μήκους περίπου 3,5 χιλιομέτρων που πιθανόν να ξεκινά από τον Δάμακα διασχίζει βόρεια το κάστρο της Αντιμάχειας και χάνεται στην περιοχή Τσουκαλοχώματα και ίσως να φτάνει κοντά στην περιοχή του Κιαχίτη(επίκεντρο).
  Ο σχετικά μικρός σεισμός και χαμηλού βάθους του 1926 είναι πιθανό να προκάλεσε ανύψωση 20-25 εκατοστών του τέμαχους του ρήγματος που βρίσκεται προς την Καρδάμαινα .Μπορεί να μην άφησε ανεξίτηλα σημάδια στο φυσικό τοπίο της Αντιμάχειας  ωστόσο άφησε την μελανή σφραγίδα του στην ιστορία των φονικών σεισμών του νησιού.

Γεωδίφης

Πηγές
1.Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
2.Τα Κωακά-Πνευματικός Όμιλος Κώων Φιλητάς
3.Κατάλογος  Σεισμών - Τμήμα Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών
4.Γεωλογικός χάρτης Κω

Η «βραχώδης άκρα» της Χαλκήπετρας 

12/8/2012

 
Ο ανθυπολοχαγός Στέφανος Καζούλλης, τον Φεβρουάριο 1943, ήταν ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που ήρθε στο νησί της Κω για οργανωμένη αντιστασιακή δράση. Σύμφωνα με τον ιστορικό Βασίλη Χατζηβασιλείου ο Κώος αντιστασιακός Διαμαντής Γιαννιός εκείνη την εποχή δούλευε στα ιαματικά λουτρά της Εμπρός Θέρμης  φτιάχνοντας ξύλινες καμπίνες που θα λειτουργούσαν το καλοκαίρι. Η συνάντηση τους έγινε κοντά στην σπηλιά της Χαλκήπετρας.
Η επιλογή της τοποθεσίας δεν ήταν τυχαία καθώς πρόκειται για ένα εντυπωσιακό βράχο που ξεχωρίζει στα βουνά της Κω .Σε αυτή την βραχώδη τοποθεσία θα μπουν οι βάσεις για τον αντιστασιακό αγώνα ενάντια στους Ιταλούς κατακτητές.
Όμως, η επιβλητική μορφή του βράχου εντυπωσίασε πρωτύτερα και τον Ιάκωβο Ζαρράφτη. Στα «Κώια» του την ονόμασε Χαλκήπετρα ενώ την βραχώδη του άκρα την παρομοίασε με τις άλλες που υπάρχουν τριγύρω. Επιπλέον, αναφέρει ότι στον συγκεκριμένο βράχο στήνουν καρτέρι οι κυνηγοί αφού εκρέει νερό από το οποίο ξεδιψάνε οι πέρδικες.
Το λευκόφαιο βραχώδες ύψωμα της Χαλκήπετρας βρίσκεται 1,76 χιλιόμετρα περίπου από την ιαματική πηγή της Εμπρός Θέρμης, έχει ύψος 161 μέτρων. Αποτελείται από τεφρόλευκο ασβεστόλιθο έντονα τεκτονισμένο ηλικίας 161-65 εκ.χρόνων(Ανώτερο Ιουρασικό-Παλαιόκενο).
Η ύπαρξη της «βραχώδους άκρας» δεν οφείλεται σε ηφαιστειακή δράση.Πρόκειται για ένα μικρό υπόλειμμα μιας ευρύτερης γεωδομής(τεκτονικό κάλυμμα) που  αποχωρίστηκε από την πρωταρχική θέση και τοποθετήθηκε, πάνω στον παλαιότερο ηφαιστειοϊζηματογενή σχηματισμό της νοτιοανατολικής Κω. Το τεκτονικό κάλυμμα δημιουργήθηκε από τη δράση ανάστροφων ρηγμάτων. Η μετακίνηση αυτή, μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να φθάσει σε μεγάλες αποστάσεις ( μέχρι και 100 χιλιόμετρα).
Γεωλογικά θεωρείται ένα «τεκτονικό ράκος» που ανορθώθηκε ως λόφος από σκληρά πετρώματα στο μέσο του τοπίου με σχετικά ομαλές μορφές. Αποκόπηκε από τον κύριο όγκο του βασικού σώματος του καλύμματος, και λόγω μεγαλύτερης ταχύτητας μετακίνησης, εμφανίζεται ως ένα εντελώς ανεξάρτητο και απομονωμένο σώμα μικρότερων διαστάσεων. Τέτοια τεκτονικά ράκη βρίσκονται πολλές φορές απομακρυσμένα λόγω διαβρώσεως από το συνεχές κύριο μέτωπο της μετακίνησης και ορίζουν ένα ακραίο όριο της επωθήσεως.
Η ευρύτερη περιοχή της Χαλκήπετρας λόγω της τριβής που αναπτύσσεται μεταξύ του καλύμματος και του αυτόχθονου συστήματος, χαρακτηρίζεται από την παρουσία πετρωμάτων ( μυλωνίτες & λατυποπαγή) και μικροπτυχώσεων που μαρτυρούν τον τρόπο με τον οποίο σχηματίστηκε . Επιπλέον, στην περιοχή παρατηρούνται ανομοιογενή και διαφορετικών φάσεων πετρώματα, το ένα πάνω στο άλλο, σχηματίζοντας μια ακόμη πολύπλοκη δομή στο τεκτονικό βιβλίο της Κω.

Γεωδίφης

Πηγές
1.Ιστορία της νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
2. Κώια-Ιάκωβος Ζαρράφτης
3. Γεωλογικός χάρτης Κω-ΙΓΜΕ
4.Ρήγματα και διακλάσεις -Τμήμα Γεωλογίας ΑΠΘ

Που οφείλεται η ανάβλυση της πηγής της Εμπρός Θέρμης;

7/8/2012

 
Νότια της πόλης Κω μέσα από ένα απόκρημνο βράχο αναβλύζει μια πηγή καυτού νερού με θερμοκρασία 44,9-45,1 βαθμούς Κελσίου(μέτρηση του 2011).  Τα τελευταία χρόνια η περιοχή είναι ιδιαίτερα προσφιλής και επισκέψιμη τόσο από τους ντόπιους όσο και από τους τουρίστες. Ωστόσο, μαρτυρίες για την χρήση της θερμής πηγής της Εμπρός Θέρμης κατά τους ιστορικούς χρόνους δεν υπάρχουν. Ο Ιάκωβος Ζαρράφτης στα Κώια του απλώς την αναφέρει ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι λειτουργούσαν στην αρχαιότητα σαν ιαματικά λουτρά.
  Βέβαια, το μέρος ανέκαθεν ήταν πολύ δύσβατο και δύσκολο να το πλησιάσει κανείς. Η προσέγγιση της περιοχής γινόταν είτε με γαϊδάρους περνώντας από τον Αη Κωνσταντίνο είτε δια μέσου θαλάσσης με βάρκες ή καΐκια. Οι εγκαταστάσεις του ξενώνα έγιναν γύρω στο 1955 και από τότε έχουν γίνει γνωστές στο ευρύτερο κοινό. Όμως από πού μπορεί να προέρχεται το νερό της θερμοπηγής;
  Οι θερμές πηγές είναι φυσικές έξοδοι ζεστού νερού κάτω από ευνοϊκές γεωλογικές συνθήκες με θερμοκρασία που προσεγγίζει το σημείο ζέσεως του νερού. Σε λίγες περιπτώσεις έχουν εντυπωσιακή παροχή συνήθως βγάζουν πολύ λίγο νερό, επειδή εγκλωβίζεται στο υπέδαφος.   
  Με βάση την τεκτονική και γεωλογία της περιοχής, η ανάβλυση της μπορεί να αποδοθεί στη διασταύρωση δύο ρηγμάτων: (α) ενός μεγάλου υποθαλάσσιου ρήγματος και (β) και ενός χερσαίου ρήγματος, το οποίο διέρχεται από τον χώρο της πηγής και τέμνει τους λεπτοπλακώδεις ασβεστόλιθους. Το υποθαλάσσιο θεωρείται το κύριο ρήγμα τροφοδοσίας της θερμής πηγής, μέσω του οποίου πραγματοποιείται η άνοδος των γεωθερμικών ρευστών από μεγαλύτερα βάθη, ενώ η τομή του με το χερσαίο ρήγμα διευκολύνει την ανάβλυση του θερμού νερού της πηγής μέσα από τους κατακερματισμένους και καρστικούς ασβεστόλιθους, σε απόσταση λίγων μέτρων από την ακτογραμμή.
  Το γεγονός ότι η χημική σύσταση του θερμού νερού είναι πολύ κοντά στη σύσταση του θαλασσινού νερού δείχνει την πολύ στενή σχέση του νερού της θερμής πηγής με το θαλασσινό νερό. Πιθανότατα το θαλασσινό νερό το οποίο κατέρχεται σε μεγάλη βάθη μέσω ρηγμάτων, θερμαίνεται και στη συνέχεια μέσω του μεγάλου, υποθαλάσσιου ρήγματος ανέρχεται προς την επιφάνεια και με τη διασταύρωσή του με το χερσαίο ρήγμα δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την άνοδό του μέχρι την επιφάνεια και την ανάβλυση της πηγής. Η απουσία τριτίου στο θερμό νερό της πηγής στηρίζει την υπόθεση της σχετικά μακράς διάρκειας κυκλοφορίας του νερού.
  Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζει και η ηφαιστειοϊζηματογενής σειρά που βρίσκεται κάτω από τους ασβεστόλιθους και παρουσιάζει πολύ μικρή υδροπερατότητα, με αποτέλεσμα να θεωρείται πρακτικά αδιαπέρατη και λειτουργεί ως υδατοστεγανός σχηματισμός που αποτρέπει την ανάμιξη του θερμού νερού της πηγής με ψυχρά επιφανειακά νερά και βοηθά στην προστασία της θερμής πηγής από οποιονδήποτε επιφανειακό ρύπο ή μόλυνση που μπορεί να σημειωθεί σε κάποια απόσταση από τη θέση ανάβλυσης της πηγής.
  Οι θεραπευτικές ιδιότητες του νερού της θερμοπηγής της Εμπρός Θέρμης στηρίζονται σε λεπτές φυσικές ισορροπίες .Η πηγή δημιουργήθηκε από το εργαστήριο της φύσης μετά από μια  πρόσφατη σεισμική δόνηση (πιθανόν πριν το 1933;)και ίσως να εξαφανισθεί μετά από κάποια άλλη. Ας ελπίσουμε ότι μέχρι τότε δεν θα χαθεί από ανθρωπογενείς παράγοντες.

Γεωδίφης

Πηγές
1.Υδρογεωλογική μελέτη Εμπρός Θέρμης Κω– ΙΓΜΕΜ (Α.Αρβανίτης, Π.Βακαλόπουλος)
2.Κώια,Ιάκωβος Ζαρράφτης
3.Η Κως μια φορά και έναν καιρό, Π.Σβουρένος

Οι μυστηριώδεις στήλες του γκρεμού Χάρακα

5/8/2012

 
Δυτικά του Ρίχτη της Κεφάλου  δεσπόζει ένας παραλιακός αδιάβατος  γκρεμός σχεδόν κατακόρυφος. Πρόκειται για τον εντυπωσιακό και επιβλητικό  γκρεμό του Χάρακα.Οι ντόπιοι  του έδωσαν αυτή την ονομασία επειδή είναι έντονα χαραγμένος-κομμένος και ξεχωρίζει από τις γειτονικές γεωδομές.
Βρίσκεται νότια του όρμου Σιλάντρι.Το ύψος του δεν ξεπερνά τα 60 μέτρα και για χρόνια στέκει εκεί ​ και ατενίζει την καταγάλανη θάλασσα που χωρίζει την Κω από την Αστυπάλαια.
Η ευρύτερη περιοχή του Χάρακα χαρακτηρίζεται από την παρουσία ηφαιστειοϊζηματογενών σχηματισμών. Ο  γκρεμός αποτελείται  από λάβα παρόμοιας σύστασης  με αυτή  του Ζηνιού .Πρόκειται για ρυολιθικής σύστασης λάβα διαφορετικής ηλικίας απο τα ρυολιθικά σώματα που δομούν το νοτιοδυτικό άκρο της Κεφάλου.
Πριν από περίπου 1,8 εκ.χρόνια ένα ακόμα ξεχωριστό γεγονός από το ηφαιστειακό βιβλίο της Κεφάλου δημιούργησε τον δόμο του Χάρακα. Μεγάλα ρεύματα αρκετά ρευστής λάβας, σε περισσότερα του ενός επεισόδια έβγαιναν από την γη, ψύχονταν και δημιουργούσαν συμπαγές πέτρωμα που όμως  άρχισε να συστέλλεται. Η συστολή αυτή οδήγησε στην ανάπτυξη πολυάριθμων διακλάσεων που έδωσαν τις χαρακτηριστικές στήλες με πολυγωνικό σχήμα που συναντάμε σήμερα στον ηφαιστειακό θόλο του.
Τα ρεύματα λάβας εξαιτίας του ιξώδους έδωσαν τις στηλοειδείς κατατμήσεις που αναπτύσσονται στη βάση της ροής και κάθετα στη επιφάνεια ψύξης. Οι λάβες της θέσης αυτής έχουν τη μορφή κολώνων και παρουσιάζονται σε μεγάλη έκταση στον Χάρακα της Κεφάλου. Το ύψος των στηλών κυμαίνεται ενώ η διατομή τους είναι πολυγωνική, συνήθως πενταγωνική ή εξαγωνική.
Συνήθως τέτοια ρεύματα λάβας παρουσιάζουν μια μεσαία σειρά και μια ανώτερη σειρά διακλάσεων που πολλές φορές είναι ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή λείπει εντελώς. Στον δόμο του Χάρακα εκ πρώτης όψεως παρουσιάζεται μόνο η κατώτερη σειρά. Στις παραπάνω φωτογραφίες μπορείτε να δείτε τις ​ «μυστηριώδεις» στήλες  που μαρτυρούν τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε το μαγικό τοπίο του Χάρακα.

Γεωδίφης 

    Κώια

    ''Η ανθρώπινη ζωή είναι σύντομη, η επιστήμη ατέλειωτη, ο χρόνος λίγος, η πείρα λαθεμένη και η απόφαση γεμάτη ευθύνες'' Ιπποκράτης (460-370 π.Χ)

    Picture
    Σελίδα αφιερωμένη στον εραστή της κωακής φύσης, Ιάκωβο Ζαρράφτη
    (1853-23/4/1933)

    Αρχεία

    April 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    August 2018
    July 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    June 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012
    August 2012
    July 2012
    June 2012
    May 2012
    April 2012
    March 2012
    February 2012
    January 2012
    December 2011
    November 2011
    October 2011
    September 2011
    August 2011
    July 2011
    June 2011
    May 2011
    April 2011
    March 2011
    February 2011
    January 2011
    December 2010
    November 2010
    October 2010
    September 2010
    August 2010
    July 2010
    June 2010
    May 2010
    April 2010
    March 2010
    February 2010

    RSS Feed

Δυναμικός-Βιβλία-Γεωπανόραμα-Χάρτες-Άρθρα-Ορυκτά-Απολιθώματα-Γλωσσάριο-Γεωπαρατηρητήριο-Παλαιογεωγραφία
Youtube-Panoramio-Noaa-Usgs-Nasa-Geowhen 
Ορισμένα από τα θέματα που εκτίθενται, προέρχονται από θεωρητικά μοντέλα και επιστημονικές μελέτες ενώ άλλα αποτελούν προσωπικές σκέψεις & απόψεις, πάντοτε θα περιέχουν κάποια αβεβαιότητα και διαφορά γνώμης. Κάποιες από τις απόψεις και αναλύσεις που εκφράζονται στον ιστοχώρο δεν αντιπροσωπεύουν εκείνες του Γεωδίφη και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες. Η λειτουργία του ιστοχώρου στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην ενημέρωση & ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα θέματα γεωπεριβάλλοντος και τις δράσεις του, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπεί στην επίτευξη κέρδους. Οι εργασίες, ταινίες, κινούμενα σχέδια, έγγραφα, βιβλία και τόσα άλλα που δημοσιεύονται σε αυτό τον χώρο, χρησιμοποιούνται μόνο για εκπαίδευση. Οι κάτοχοι μπορούν να ζητήσουν την αφαίρεση του περιεχομένου. Οι προσωπικές εργασίες και φωτογραφίες δεν υπόκεινται σε δικαιώματα και άλλα μέτρα προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο ιστοχώρος αφιερώνεται στον αναγνώστη που αναζητά απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα που σχετίζονται με τον άγνωστο κόσμο που τον περιβάλλει
Picture

   Γεωδίφης,2009