Εάν έχετε επισκεφτεί την ‘Ακλαφτη, το Μαμάλι, το Τροτσούλι, την Δρακόπετρα  και την Εμπρός Θέρμη τότε πρέπει να γνωρίζετε ότι τα φυσικά τοπία του Αγ.Φωκά της Κω, εκτός από την άγρια ομορφιά τους έχουν και κάτι άλλο κοινό: τον δολερίτη ή διάβαση αν επιθυμείτε.
Τι είναι ο δολερίτης; Είναι ένα ηφαιστειακό πέτρωμα με τεφρόχρωμη απόχρωση παρόμοιας σύστασης  με  τον βασάλτη. Περιέχει κρυστάλλους που μπορεί να παρατηρήσετε  με ένα φακό στο χέρι . Αυτό δείχνει ότι ψύχεται λίγο πιο αργά από τον βασάλτη . Συνήθως βρίσκεται σε ηφαιστειακά στόμια τα οποία διοχετεύουν τον βασάλτη στην επιφάνεια. Για τον λόγο αυτό παρουσιάζονται σε φλέβες πετρωμάτων. Ο δολερίτης σαν πέτρωμα είναι πολύ σκληρός επειδή περιέχει -πυρόξενο ένα σκληρό μετάλλευμα πυριτικών αλάτων με μια σκληρότητα 5 έως 6.5 στην κλίμακα Moh, ελαφρώς λιγότερο σκληρό από το χαλαζία ( 7 στην κλίμακα). Στην Δυτική Αυστραλία ένα στρώμα 200 χλμ μακρύ από δολερίτη , συνδέεται με το μεγαλύτερο μεταλλείο  χρυσού της περιοχής μεταξύ Norseman και Kalgoolie.
Οι δολερίτες ως πετρώματα, αποτελούν μέρος των οφιολίθων οι οποίοι πήραν το όνομα τους  εξαιτίας του πράσινου χρώματος που έχουν. Τα οφιολιθικά πετρώματα που παρατηρούνται και στην διπλανή μικρασιατική ακτή θεωρούνται υπολείμματα του ανώτερου μανδύα της Γης, τα οποία ανήλθαν στην επιφάνεια στις θέσεις διάνοιξης των ωκεάνιων λιθοσφαι¬ρικών πλακών. Αυτά τα πετρώματα  περιέχουν στοιχεία και είναι μάρτυρες σημαντικών γεωλογικών γεγονότων που συνέβησαν πριν από 161-155εκατομμύρια χρόνια  (Οξφόρδιο-Ιουρασικό).Με λίγα λόγια πρόκειται για κομμάτια από χαμένους ωκεανούς που υπήρχαν τότε στην περιοχή μας και που αποσπάσθηκαν και τοποθετήθηκαν πάνω στις ηπείρους κατά την σύγκλιση των λιθοσφαιρικών πλακών.
Οι δολερίτες έχουν παγκοσμίως χρησιμοποιηθεί ως αντιολισθηρά αδρανή οδοστρωσίας, αδρανή σκυροδεμάτων υψηλής αντοχής, σκύρα σιδηρο¬τροχιών. Σε πολλές περιπτώσεις αντικαθιστούν πλέον τα ασβεστολιθικά πετρώματα που χρησιμοποιούνταν έως σήμερα. Οι κύριες χώρες εκμε¬τάλλευσης οφιολίθων είναι η Νορβηγία, η Αυστρία και οι Η.Π.Α., ενώ η εκμετάλλευσή τους στην Ελλάδα αυξάνεται τα τελευταία χρόνια.
Γεωδίφης
Φωτογραφίες-Ο δολερίτης της Κω και χάρτης με τις τοποθεσίες όπου μπορείτε να τα βρείτε

Για πολλούς  η δημιουργία των καταβοθρών δεν σχετίζεται μόνο με φυσικά φαινόμενα αλλά έχουν και άλλα αίτια. Πώς οι καταβόθρες σχηματίζονται; Σας έχω ήδη αναφέρει. Ωστόσο, παρακολουθήστε το βίντεο και δείτε πως το μυστήριο ξεδιπλώνεται πίσω σε μια από τις μεγαλύτερες καταβόθρες στην Γουιάνα, Highlands.
Οι καταβόθρες μπορεί να διαφέρουν σε μέγεθος, ξεκινώντας από λιγότερο από ένα μέτρο και φτάνοντας αρκετές εκατοντάδες μέτρα, τόσο σε διάμετρο όσο και σε βάθος. Η δημιουργία τους, μπορεί να γίνει σταδιακά ή απότομα, και βρίσκονται σε όλο τον κόσμο.
Τα νησιά του Αιγαίου είναι γεμάτα με αυτά τα σπάνια γεωλογικά φαινόμενα. Ενώ στην Γαυατεμάλα τα αίτια σχηματισμού της μεγάλης τρύπας ήταν διαφορετικά στα νησιά οι  καταβόθρες είναι ανοίγματα στο έδαφος κυρίως δίπλα στη θάλασσα, όπου μπαίνει και χάνεται το θαλασσινό νερό. Τα νερά διασχίζουν υπόγεια περάσματα  και καταλήγουν μακρυά σε όρμους. Το σπάνιο αυτό φυσικό φαινόμενο εξαρτάται από την δύναμη της ροής των νερών. Από τις πιο διάσημες καταβόθρες του ελλαδικού χώρου θεωρούνται εκείνες της Κεφαλονιάς.

Γεωδίφης

Ο γεωτουρισμός είναι μια μορφή εναλλακτικού  τουρισμού .Είναι μια δραστηριότητα τοπικής κλίμακας που σχετίζεται με τους φυσικούς πόρους, την ύπαιθρο  και το ανθρώπινο δυναμικό. Θα μπορούσα  να πω  ότι είναι μια μορφή περιβαλλοντικού τουρισμού και  μπορεί ακόμα να συμβάλλει υπό ορισμένες προϋποθέσεις στην περαιτέρω οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη  της περιοχής μας. Ωστόσο ,για να αποτελέσει ο γεωτουρισμός ένα ελκυστικό τουριστικό προϊόν θα πρέπει να μην περιορισθεί μόνο σε θεματικές διαδρομές του τύπου μονοπάτια, αλλά να εμπλουτισθεί με καινοτόμα προϊόντα ως ένα ολοκληρωμένο πακέτο μέσα από ένα συντονισμό εργασιών, δραστηριοτήτων και διεπιστημονικών προσεγγίσεων. Ζούμε σε μια τουριστική περιοχή η οποία ακόμη δεν έχει αντιληφτεί την δυναμική αυτού του προϊόντος. Για αυτό τον λόγο σήμερα θα σας παρουσιάσω μια πανέξυπνη ιδέα που χρησιμοποιούν στην Ιαπωνία εδώ και πολλά χρόνια.
Οι θερμές πηγές της  Takegawara Onsen του Beppu  της Ιαπωνίας ιδρύθηκαν  το 1879 και είναι ξακουστές σε όλο τον κόσμο  για τα περίφημα αμμόλουτρα . Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το πραγματικό αξιοθέατο  της περιοχής είναι το αμμόλουτρο .Πρόκειται για ένα χώρο με άμμο όπου ξαπλώνετε, και ένας συνοδός σας  θάβει προσεκτικά σε χοντρή άμμο για δέκα έως δεκαπέντε λεπτά . Οι θεραπευτικές ιδιότητες της καυτής άμμου, και ιδιαίτερα της μαύρης άμμου, χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, αλλά πουθενά στο βαθμό που  γίνεται στο  ιαπωνικό παράκτιο θέρετρο του Beppu .Αυτό το λουτρό άμμου είναι πολύ ασυνήθιστο σε πολύ κόσμο. Οι συνοδοί σας θάβουν  στην άμμο άνετα, ενώ ένας ήχος της θάλασσας σας χαλαρώνει. Μετά από την άμμο, μπορείτε να πάρετε ένα λουτρό στις θερμές πηγές, να πλυθείτε από την άμμο και να αναζωογονηθείτε όπως… ένα μωρό! Μπορείτε να δείτε ένα βίντεο σχετικά. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα
http://www.japan-in-motion.com/jim/item/mov_243/

Γεωδίφης

O Τουταγχαμών (1341 π.Χ.-1323 π.Χ.) ήταν ένας Αιγύπτιος φαραώ της 18ης δυναστείας, κατά την περίοδο της αιγυπτιακής ιστορίας γνωστής ως Νέο Βασίλειο. Το 1922 όταν  ο  Howard Carter ανακάλυψε σχεδόν ανέπαφο τον τάφο του Τουταγχαμώνα το γεγονός  συντάραξε  όλο τον κόσμο. Αυτό πυροδότησε ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον του κοινού για την αρχαία Αίγυπτο, και από τότε η μάσκα του Τουταγχαμώνα εξακολουθεί να είναι ένα πολύ δημοφιλές σύμβολο. Εκθέματα και αντικείμενα από τον τάφο του έχουν περιοδεύσει τον κόσμο. Τον Φεβρουάριο του 2010, τα αποτελέσματα των εξετάσεων DNA επιβεβαίωσαν ότι Τουταγχαμών ήταν γιος του Akhenaten .
Ο Τουταγχαμών εννέα ετών έγινε φαραώ και βασίλευσε για περίπου δέκα χρόνια. Από ιστορική άποψη, η σημασία της βασιλείας του Τουταγχαμώνα απορρέει από την εισαγωγή θρησκευτικών καινοτομιών οι οποίες ήταν αντίθετες από εκείνες που έφερε ο  προκάτοχος και πατέρας του, Akhenaten. Ο τάφος του στην Κοιλάδα των Βασιλέων ανακαλύφθηκε από τον Carter σχεδόν εντελώς άθικτος – και θεωρήθηκε ο πιο πλήρης αρχαίος αιγυπτιακός βασιλικός τάφος που είχε ποτέ βρεθεί. Όμως Τουταγχαμών αν και  ξεκίνησε την  βασιλεία του σε τόσο νεαρή ηλικία, ήταν ένας από τα λίγους βασιλιάδες που λατρευόταν ως θεός και τιμήθηκε με μια λατρεία ακόμη και μετά από  τον θάνατο του. Ναοί της λατρείας του χτίστηκαν μακριά τόσο στο Kawa όσο και στο Faras στη Νουβία.
Εδώ και αρκετά χρόνια οι επιστήμονες έψαχναν να βρουν αν πέθανε από κάποιο δηλητήριο ή από κάποια ασθένεια. Τον Φεβρουάριο του 2010, οι εξετάσεις του DNA επιβεβαίωσαν ότι ο βασιλιάς πέθανε από μαλάρια .Δείτε περισσότερα στο σχετικό βίντεο
Γεωδίφης με πληροφορίες από τον National Geographic

 Πριν από λίγο καιρό οι αρχές του Παρισιού έκαναν τα αποκαλυπτήρια τεχνητής πηγής, από την οποία αναβλύζει ανθρακούχο νερό. Ο απώτερος στόχος των Γάλλων ήταν η σταδιακή απεξάρτηση των Γάλλων από το εμφιαλωμένο νερό. Ήταν η πρώτη του είδους στη Γαλλία και  θα ξεδιψά τους περαστικούς με παγωμένο νερό, στο οποίο πρώτα θα διοχετεύεται διοξείδιο του άνθρακα.
Η ανταπόκριση των κατοίκων στο νοτιο-ανατολικό Παρίσι, ήταν ενθουσιώδης. Από το πρωί, ο κόσμος συνέρρεε στον Κήπο του Ρεϊγί για να δροσιστεί στη δημόσια πηγή, με κάποιους μάλιστα να συγκρίνουν το νερό με το διάσημο ανά τον κόσμο Perrier. Η Γαλλία είναι όγδοη στον κατάλογο των χωρών με τη μεγαλύτερη κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού, καθώς ο μέσος Γάλλος υπολογίζεται πως πίνει πάνω από 100 λίτρα το χρόνο. Η συνήθειά τους αυτή ωστόσο έχει, σύμφωνα με ειδικούς, σοβαρές συνέπειες για το περιβάλλον. Μόνο το 2009, η χώρα παρήγαγε 262 χιλιάδες τόνους πλαστικών απορριμάτων!
Η πηγή που θα είναι προσβάσιμη κατά τις ώρες λειτουργίας του Κήπου του Ρεϊγί, θεωρείται τρόπον τινά ένα πείραμα, που θα καταδείξει κατά πόσο οι Γάλλοι είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν συνήθειες. Κατά την πρόεδρο της εταιρίας ύδρευσης της γαλλικής πρωτεύουσας, ο κόσμος «θα κατανάλωνε περισσότερο νερό βρύσης εάν ήταν ανθρακούχο». Ήδη πάντως υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις: πέρυσι οι πωλήσεις μηχανημάτων ενανθράκωσης για οικιακή χρήση εκτοξεύθηκαν.
Ο δήμος του Παρισιού, εάν το πείραμα κριθεί επιτυχές ενδέχεται να εγκαταστήσει παρόμοιες πηγές σε άλλα σημεία της πρωτεύουσας. Κοστίζουν 75.000 ευρώ η καθεμία, είναι συνδεδεμένες με το δίκτυο υδροδότησης και παρέχουν νερό για όλα τα γούστα: ανθρακούχο ή μη, παγωμένο ή σε θερμοκρασία δωματίου. Οι Γάλλοι ακολουθούν έτσι το παράδειγμα των Ιταλών που, χάρη σε 215 τέτοιες πηγές, αγοράζουν 2.300 πλαστικά μπουκάλια λιγότερα την ημέρα.
Γεωδίφης με πληροφορίες από  INDEPENDENT 

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη αμερικανών ερευνητών ο Μωυσής δεν θα μπορούσε να χωρίσει την Ερυθρά Θάλασσα, με το ραβδί του  με τον τρόπο που περιγράφεται στη Βίβλο και το Κοράνι. Ένας ισχυρός άνεμος από την Ανατολή θα μπορούσε να ωθήσει πίσω τα νερά από την Ερυθρά Θάλασσα. Προσομοιώσεις υπολογιστών μιας  επιστημονικής  ομάδας του Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κολοράντο, έδειξαν για το πώς οι άνεμοι επηρεάζουν το νερό , και πως ο άνεμος θα μπορούσε να ωθήσει το νερό πίσω σε ένα σημείο μιας κλίσης ποταμού για να συγχωνευτεί με μια παράκτια λιμνοθάλασσα ."  Οι προσομοιώσεις ταιριάζουν αρκετά με εκείνα που ανέφερε η περίφημη Έξοδος, " δήλωσε ο Carl Drews του NCAR , ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης." Ο χωρισμός των υδάτων μπορεί να γίνει κατανοητός μέσα από δυναμική των ρευστών. Ο άνεμος μετακινεί το νερό κατά τρόπο που , σύμφωνα με νόμους της φυσικής, δημιουργεί ένα ασφαλές πέρασμα με το νερό σε δύο πλευρές και στη συνέχεια απότομα επιτρέπει στο νερό να κινηθεί από πίσω "
Θρησκευτικά κείμενα παρουσιάζουν μικρές διαφορές στην ιστορία, αλλά όλα περιγράφουν τον Μωυσή να οδηγεί τους Ισραηλίτες από την Αίγυπτο πριν από τον στρατό του Φαραώ , κοντά 3.000 χρόνια πριν . Η Ερυθρά Θάλασσα άφησε τον Μωυσή και τους οπαδούς του να περάσουν με ασφάλεια , στη συνέχεια όμως συνετρίβη πίσω πνίγοντας τους διώκτες. Ο Drews και οι συνεργάτες του μελετούν πως στον  Ειρηνικό Ωκεανό  οι τυφώνες μπορούν να οδηγήσουν κατά την διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων τους ισχυρούς ανέμους σε βαθιά νερά.
Η ομάδα του εντόπισαν μια περιοχή νότια της Μεσογείου από την οποία  πιθανόν  να έγινε η θρυλική διέλευση , καθώς η σύσταση του εδάφους που θα υπήρχε τότε ίσως να οδήγησε την θάλασσα να χωριστεί. Το μοντέλο απαιτεί σχηματισμό σχήματος U του ποταμού Νείλου και μια ρηχή λιμνοθάλασσα κατά μήκος της ακτογραμμής . Αυτό δείχνει ότι ένας άνεμος 63 μιλίων ανά ώρα , φυσώντας σταθερά για 12 ώρες , θα μπορούσε να έχει μεταφέρει τα νερά σε 6 μέτρα βάθος ."Αυτή η γέφυρα εδάφους ήταν 3-4 χιλιόμετρα σε μήκος και 5 χλμ. σε πλάτος , και παρέμεινε σύμφωνα με τους ερευνητές ανοιχτή για 4 ώρες, " έγραψαν στο περιοδικό Science PLoS ONE .
"Οι άνθρωποι ήταν πάντα γοητευμένοι από την ιστορία του Μωυσή και της Εξόδου, και πολλοί αναρωτιούνται αν προέρχεται από ιστορικά γεγονότα, " Drews είπε. "Αυτό που η μελέτη δείχνει είναι  ότι η περιγραφή του χωρισμού των υδάτων και η διάβαση των οπαδών του Μωυσή μπορεί  πράγματι να έχει συμβεί με βάση τους φυσικούς νόμους. "
Γεωδίφης με πληροφορίες από το Science PLoS ONE
Φωτογραφίες από την μελέτη

Το 1836, ο Κάρολος Δαρβίνος έφτασε στο νησί Ascensionisland ή της Αναλήψεως του Νότιου Ατλαντικού ωκεανού προς το τέλος της πεντάχρονης αποστολής του για να εξερευνήσει τον άγνωστο και παράξενο κόσμου του. Πρόκειται για ένα μικρό νησί το οποίο γειτονεύει με το νησί της Αγίας Ελένης- το νησί όπου εξορίστηκε ο Ναπολέων. Βρίσκεται ακριβώς πάνω στη μεσοατλαντική ράχη, μία σειρά από υποθαλάσσια ηφαίστεια. Γι΄ αυτό και το δικό της ηφαίστειο είναι ενεργό. Πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια, εκρήξεις και λάβα σχημάτισαν το νησί. Όταν έφτασε ο  Δαρβίνος -πριν από 200 χρόνια, το νησί ήταν ένα γυμνό ηφαιστειακό νησί.  Αντικρίζοντας το κατέστρωσε ένα μοναδικό σχέδιο: να δημιουργήσει μία πράσινη όαση πάνω στο μαύρο ηφαιστειακό έδαφος. Το έργο άρχισε τελικά το 1850. Σε συνεργασία με επιστήμονες στο Λονδίνο, το ναυτικό μετέφερε χιλιάδες δέντρα που φυτεύθηκαν στο νησί για να αιχμαλωτίζουν τη βροχή, να παράγουν περισσότερη υγρασία και να δημιουργήσουν λασπώδη και εύφορα εδάφη. Κάθε χρόνο, τα πλοία μετέφεραν φυτά από όλο τον κόσμο. Είκοσι χρόνια αργότερα, τα βουνά είχαν γεμίσει δάση. Σήμερα οι κορυφογραμμές της καλύπτονται από πλούσια τροπικά δάση. Ο Δαρβίνος δημιούργησε μέσα σε μόλις λίγα χρόνια, ένα πλούσιο τεχνητό οικοσύστημα.
Το ίδιο έκαναν και οι Αμερικανοί επιστήμονες το 1982 στο ηφαίστειο στης Αγίας Ελένης. Μετά από μια τρομαχτική έκρηξη η χλωρίδα και η πανίδα του όρους της Αγίας Ελένης καταστράφηκε ολοσχερώς. Τότε οι επιστήμονες προέτρεψαν την αμερικανική κυβέρνηση να κλείσει τον καμένο χώρο. Έτσι και έγινε, ο χώρος «σφραγίστηκε» και οι τοπικές αρχές απαγόρευσαν κάθε είδους ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή. Μετά από λίγο καιρό ο καμένος τόπος άρχισε να δημιουργείται από το μηδέν. Νέοι οργανισμοί και φυτά άρχισαν να γεννιούνται και να αναπτύσσονται.
Το τι συνέβη στο νησί Ascensionόσο και στο όρος της Αγίας Ελένης είναι δύο παραδείγματα που έχουν να κάνουν με την δυναμική ισορροπία της Γης. Στην πρώτη περίπτωση η φύση αντέδρασε με την βοήθεια του ανθρώπου ενώ στην δεύτερη αντέδρασε από μόνη της. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι επανορθωτικές δυνάμεις της γήινης φύσης μπορούν να  επανασυνθέτουν οτιδήποτε έχει καταστραφεί εφόσον δεν παρεμβαίνεις στην ισορροπία των δυνάμεων που καταστρέφουν με εκείνες που δημιουργούν. Η φύση από μόνη της έχει την δυνατότητα να αποκαθιστά μια καταστροφή χωρίς «πολυδάπανες» παρεμβάσεις μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Γης, που την κάνει να διαφέρει από τους άλλους γνωστούς πλανήτες είναι η δυνατότητα της να δημιουργεί από το μηδέν ένα πλήρες φυσικό οικοσύστημα.
Οι τοπικές κοινωνίες αλλά και τα αρμόδια υπουργεία που ασχολούνται με το περιβάλλον θα μπορούσαν κατά τον σχεδιασμό και την διαχείριση έργων που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος  να  χειριστούν τα προβλήματα του εδάφους και να ενσωματώσουν  στα σχέδια τους λύσεις με τις μεθόδους που μας υπαγορεύει ο μοναδικός πλανήτης μας, ακολουθώντας είτε τον δρόμο που μας έδειξε ο Δαρβίνος είτε του πειράματος του όρους της Αγίας Ελένης.

Γεωδίφης

Σήμερα τα ενεργά ηφαίστεια της Ελλάδας είναι διατεταγμένα σε ένα τόξο που ονομάζουμε ελληνικό ηφαιστειακό τόξο και το οποίο επεκτείνεται από Δ προς Α του Αιγαίου. Το τόξο αποτελείται από τα ηφαίστεια που βρίσκονται στα Μέθανα, Μήλο, Σαντορίνη, Γυαλί, Νίσυρο και υποθαλάσσιο χώρο Κω. Η ηλικία των είναι  3-2 εκατομμυρίων χρόνων. Από αυτά μόνο εκείνα της Σαντορίνης, Νισύρου  και των  Μεθάνων  είναι ενεργά ηφαίστεια. Όλα αυτά δημιουργήθηκαν από την βύθιση της  πλάκας της Αφρικής, νότια της Κρήτης, κάτω από την περιοχή του Αιγαίου. Η διαδικασία αυτή συμβαίνει τα τελευταία 15 εκατομμύρια χρόνια, σε βάθη που κυμαίνονται μεταξύ 120 και 140 χιλιομέτρων. Στα βάθη αυτά, η παρουσία της βυθισμένης λιθόσφαιρας μέσα στο μανδύα της γης δημιουργεί ιδανικές συνθήκες, που επιτρέπουν το λιώσιμο πετρώματος και τη γένεση του μάγματος. Όλη αυτή η γεωλογική διεργασία είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το ηφαιστειακό τόξο του νοτίου Αιγαίου με την παρουσία ηφαιστείων που βρίσκονται κατανεμημένα κατά μήκος μιας ζώνης μήκους 450 χιλιομέτρων.
Όμως αυτά  δεν είναι τα μοναδικά ηφαίστεια στη χώρα μας. Η Ελλάδα όπως και η μικρασιατική περιοχή είναι γεμάτη από σβησμένα ηφαίστεια, που έδρασαν πριν από εκατομμύρια χρόνια. Σχεδόν όλο το βορειοανατολικό Αιγαίο αποτελεί ένα προϊστορικό μουσείο απο χαμένα ηφαίστεια. Όσο ανεβαίνουμε προς βορρά στη χώρα μας τόσο αρχαιότερα είναι τα ηφαίστεια που συναντάμε. Στη διάρκεια του γεωλογικού χρόνου, βλέπετε τίποτα δε μένει σταθερό και αμετάβλητο. Έτσι έγινε και με την ηφαιστειότητα αφού και αυτή μετανάστευσε όλο και νοτιότερα.
Πριν  από 11-5 εκατομμύρια χρόνια (Ανώτερο Μειόκαινο), η ηφαιστειακή δραστηριότητα εμφανιζόταν βορειότερα, στο χώρο του κεντρικού Αιγαίου, την νότια Εύβοια, τη Σάμο, την Πάτμο , το ανατολικό τμήμα της Κω και την Αλικαρνασσό. Τότε η εκτεταμένη ηφαιστειακή δράση προκάλεσε την απόθεση πολλών σχηματισμών και τη δημιουργία ηφαιστειακών πετρωμάτων. Ωστόσο ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα που έγιναν εκείνη την περίοδο  ήταν οι εκρήξεις  του ηφαιστειακού κέντρου της Αλικαρνασσού.
Η πιο μεγάλη έκρηξη στη Αλικαρνασσό συνέβη πριν από περίπου 11 εκατομμύρια χρόνια  και δημιούργησε τη μεγάλη καλδέρα στην περιοχή. Τα ηφαιστειακά πετρώματα της χερσονήσου Bodrum όπως ονομάζεται σήμερα, στη ΝΔ Τουρκία και ΝΕ του Ελληνικού Τόξου, καταλαμβάνουν έκταση 138 km2. Στην δυτική πλευρά της χερσονήσου παρουσιάζονται πετρώματα από μονζονίτη τα οποία προέρχονται από εκείνη την τρομερή έκρηξη. Επιπλέον η περιοχή  εκπροσωπείται από ανδεσιτικές ροές λάβας, θόλους λάβας και πυροκλαστικά υλικά. Η ακολουθία από ιγκνιμβρίτη της περιοχής σχετίζεται με την κατάρρευση του πολύπλοκου συστήματος της καλδέρας. Η δομή της καλδέρας της Αλικαρνασσού ερευνήθηκε χρησιμοποιώντας SPOT εικόνες, ψηφιακά μοντέλα εδάφους (DEM) και αεροφωτογραφίες, σε συνδυασμό με τα δεδομένα πεδίου. Η καλντέρα είναι επιμήκης και ημι-ελλειπτική  ΒΑ-ΝΔ, με διαστάσεις 18,7 Χ 7,7 χιλιόμετρα. Η τοπογραφική περιοχή της καλδέρας καλύπτει περίπου 98 km2 ενώ η κατάρρευση της ζώνης υπολογίζεται στα 58 km2. Η καλντέρα θεωρείται ως  μικρό-μεσαία σε σύγκριση με άλλες. Ωστόσο ήταν ένα τρομερό γεγονός που συνέβαλλε και αυτό με την σειρά του στην δημιουργία του φυσικού τοπίου που σήμερα εμείς τόσο θαυμάζουμε.

 Γεωδίφης με πληροφορίες από την μελέτη των I. Ulusoya,*, E. Cubukcua, E. Aydara,*, P. Labazuyb, A. Gourgaudb, P.M. Vincentb

Τα τελευταία 100 χρόνια το σοβαρότερο σεισμικό συμβάν που έγινε στην Ελλάδα ήταν ο σεισμός μεγέθους 7.2R που έγινε στις 12 Αυγούστου 1953 στη Κεφαλονιά. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τεράστιες υλικές καταστροφές κυρίως στη Κεφαλονιά, Ζάκυνθο και Ιθάκη με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 476 άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι 2412. Σε σύνολο 33.000 σπιτιών που υπήρχαν τότε στα νησιά αυτά, υπήρξαν 27.659 καταρρεύσεις, σοβαρές υλικές ζημιές σε 2.780 σπίτια και ελαφρές σε 2.394 σπίτια.
Κάθε σεισμός έχει τη δική του ταυτότητα ,ωστόσο έχει παρατηρηθεί ότι ο σεισμός εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις έχει ως επακόλουθο την ενεργοποίηση και άλλων γεωλογικών φαινομένων όπως η ρευστοποίηση εδαφών, οι καταπτώσεις βράχων, οι κατολισθήσεις και τα τσουνάμι με εξίσου σοβαρές επιπτώσεις. Η ένταση των σεισμών προκαλεί πανικό, τις ζημιές όμως τις προκαλούν άλλοι παράγοντες, τα συνοδά γεωφυσικά φαινόμενα όπως ονομάζονται και τα οποία διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή και καθορίζουν και το μέγεθος των καταστροφών. Καθορίζουν όμως, παράλληλα, και τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να γίνει η διαχείριση ενός σεισμού. Έτσι, η Λευκάδα απειλείται από κατολισθήσεις, η Καλαμάτα από τεκτονικά βυθίσματα, το Ηράκλειο και η Ρόδος  από τσουνάμι, η Λάρισα και η Καρδίτσα από ρευστοποιήσεις εδαφών.
Εδάφη μιας περιοχής που χαρακτηρίζονται από συνδυασμό λάσπης, άμμου και ρηχού υδροφόρου ορίζοντα θέλουν ιδιαίτερη προσοχή, καθώς θα μπορούσαν να παρουσιάσουν φαινόμενα ρευστοποίησης στην περίπτωση ενός ισχυρού σεισμικού επεισοδίου. Η ιδιαιτερότητα αυτών των εδαφών πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στο σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων. Ειδικές μελέτες όπως οι μικροζωνικές  ερευνούν τις τοπικές συνθήκες των εδαφών, των ρηγμάτων και σενάρια προσομοίωσης ισχυρών δονήσεων του ιστορικού παρελθόντος και μπορούν να υπολογίσουν και ποσοτικά την σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής.
Τέτοια εδάφη είναι οι χαλαρές και λεπτές άμμοι και οι ιλυώδεις άμμοι .Στα συνεκτικά εδάφη είναι δυνατόν να αναπτυχθεί υπερπίεση νερού με αποτέλεσμα την απώλεια της αντοχής του εδάφους .Τα αποτελέσματα της ρευστοποίησης είναι ιδιαίτερα καταστροφικά όπως: η μείωση της φέρουσας ικανότητας και αστοχία στη θεμελίωση έργων ( Silos Ιαπωνία 1964 ), ή καταστροφή χωμάτινων φραγμάτων ( Αλάσκα 1964 ). Σε πολλές περιπτώσεις η ρευστοποιημένη άμμος εμφανίζεται στην επιφάνεια υπό μορφή μικρών κρατήρων και το φαινόμενο είναι άμεσα εμφανές (Κεφαλονιά, Ζάκυνθος 1983 και Μυγδονία 1978 ) .Το φαινόμενο αν λάβει σημαντική έκταση είναι δυνατό να επιφέρει σημαντικές βλάβες σε κτίρια,επιχώματα, πρανή, αντιστηρίξεις, οδοστρώματα, δεξαμενές, δίκτυα ύδρευσης .
Η Λάμπη, το Τιγκάκι αλλά και κάποιο τμήμα της Καρδάμαινας κινδυνεύουν, μετά από ένα ενδεχόμενο σεισμό, να αντιμετωπίσουν καταστροφές λόγω της ρευστότητας των εδαφών. Ο σεισμικός κίνδυνος εξαρτάται από τη σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής και από τη τρωτότητα των τεχνικών κατασκευών που βρίσκονται στη περιοχή. Για τον λόγο αυτό κάποια στιγμή πρέπει να συνταχθούν χάρτες ζωνών επικινδυνότητας για το νησί της Κω.

Γεωδίφης

H Χώρα γοητεύει τον επισκέπτη με τις παλαιές εκκλησίες, τα λευκά παραδοσιακά σπίτια με τις μικρές πλατείες,  τα σκαλιά, τις  γλάστρες  με λουλούδια και συνδυάζει το κλασσικό κυκλαδίτικο στοιχείο με μια πλούσια ιστορική παράδοση.  Θεωρείται  από τις γραφικότερες πρωτεύουσες των Κυκλάδων. Είναι χτισμένη στο μέσον περίπου του νησιού, γύρω από τον επιβλητικό βράχο με το ενετικό κάστρο(13ου αιώνα).
 Πάνω στον πτυχωμένο φλύσχη ηλικίας 90 εκ.χρόνων( ο σχηματισμός από τον οποίο αποτελείται η περιοχή)η περιήγηση στα στενά  λιθόστρωτα δρομάκια με τα πανέμορφα αρχοντικά ή στο λόφο με τους ανεμόμυλους που αγναντεύουν το Αιγαίο, συναρπάζει. Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην περίφημη πλακόστρωτη πλατεία από σχιστόλιθο «Λόζα» κάτω από το Κάστρο, που δεσπόζει πάνω στο βράχο στη μέση του οικισμού.
Η Χώρα, με 330 κατοίκους, βρίσκεται στο κέντρο του νησιού στη ΝΑ πλευρά του όρους Προφήτης Ηλίας ανάμεσα σε μικρούς λόφους, αθέατη από τη θάλασσα για το φόβο των πειρατών, που τα αρχαία χρόνια ήταν η μάστιγα για τα νησιά. Η όμορφη Κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, αλλά και η μοναδική θέα του οικισμού κάνουν τη Χώρα έναν τόπο που θέλεις οπωσδήποτε να ξαναδείς.

Φωτογραφίες  από την πανέμορφη Χώρα της Αμοργού

Γεωδίφης

Σύμφωνα με το «Νational Geographic», τα κείμενα στους παπύρους είναι αποτέλεσμα συνεργασίας πολλών συγγραφέων από διαφορετικές κοινωνικές και θρησκευτικές ομάδες και δεν αποκλείουν να αποτελούν τον περίφημο θησαυρό του Ναού του Σολομώντα.
Εδώ και αρκετά χρόνια, οι αρχαιολόγοι έψαχναν να βρουν ποιοι έγραψαν τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας. Πρόκειται για μια σειρά από έγγραφα που περιέχουν μερικά από τα παλαιότερα κείμενα της Βίβλου. Τελευταία , η ανακάλυψη μιας αρχαίας σήραγγας  στην Παλαιστίνη και η αποκωδικοποίηση μιας φράσης σε ένα αρχαίο κύπελλο, φέρνουν τους ερευνητές κοντά στη λύση ενός από τα μεγαλύτερα μυστήρια της Βίβλου. Τα περίπου 900 χειρόγραφα σε περγαμηνές και παπύρους είναι γραμμένα σε εβραϊκή, αραμαϊκή και ελληνική γλώσσα και ανακαλύφθηκαν σε παραθαλάσσια σπήλαια της ερήμου της Ιουδαίας πριν από 60 χρόνια. Μέχρι σήμερα οι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι συγγραφείς τους ήταν μέλη της εβραϊκής θρησκευτικής κοινότητας των Εσσαίων. Βάσει των νέων ερευνών όμως, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα έγραψαν μέλη πολλών διαφορετικών ομάδων που διέφυγαν από την Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ., κατά την καταστροφή του Ναού από τους Ρωμαίους.
Η φράση «Κύριε, γύρισα» σε ένα αρχαίο κύπελλο, βοήθησε τους επιστήμονες να παρατηρήσουν ότι η κωδικοποιημένη αυτή γλώσσα εμφανίζεται σε μερικά χειρόγραφα της Βίβλου. Η γραφή ήταν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να την καταλαβαίνουν μόνο οι μυημένοι. Οι Εσσαίοι πιθανόν να ήταν ιερείς του Ναού του Σολομώντα που ήλθαν σε ρήξη  με τους βασιλιάδες και αυτοεξορίστηκαν στην έρημο, όπου και έγραψαν ορισμένα από αυτά  τα κείμενα που ίσως να φυλάσσονταν στον Ναό του Σολομώντα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα αυτά τα χειρόγραφα είναι ότι έχει απομείνει από τον θησαυρό του Ναού του Σολομώντα.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Νational Geographic

Η λάσπη στο βυθό της θάλασσας κρύβει πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη μιας περιοχής. Πολλές φορές αυτές μπορούν να σχετίζονται με υποθαλάσσια ηφαιστειακή δράση, που έγινε κατά το παρελθόν ή ακόμη με συγκρούσεις αστεροειδών στη Γη ή με κάθε άλλου είδους πληροφορία. Πριν από 15-5 εκατομμύρια χρόνια, η υποβύθιση της Αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από τη μικροπλάκα του Αιγαίου σε ένα ή περισσότερα επίπεδα είχε ως αποτέλεσμα, εκτός των άλλων, και τη δημιουργία πολλών ηφαιστείων στον τωρινό χώρο μεταξύ της Χίου, της Σάμου, της Καλύμνου, της Κω αλλά και της μικρασιατικής ακτής. Τα ηφαίστεια μπορεί να μην υπάρχουν σήμερα αλλά τότε είχαν έντονη δράση. Οι ηφαιστειακές εκρήξεις της περιόδου εκείνης μας έδωσαν πετρώματα που βρίσκονται τόσο στο χερσαίο όσο και στον υποθαλάσσιο χώρο της περιοχής μας.
Ο χώρος από τη Σάμο ως την Κω το περίφημο «πλατώ Κω-Σάμου» αποτελείται από ηφαιστειακά υλικά. Το ανατολικό μέρος της Κω συμμετείχε σε αυτή την ηφαιστειακή δραστηριότητα και απομεινάρια αυτής της δράσης παρουσιάζονται νοτιοδυτικά της οροσειράς του Δίκαιου με ένα χαρακτηριστικό πέτρωμα που ονομάζεται «μονζονίτης», που επίσης υπάρχει στη μικρασιατική ακτή. Ο μονζονίτης συχνά συγχέεται με το γρανίτη επειδή και οι δύο είναι ελαφρά χρωματισμένοι, αλλά έχει χαλαζία μικρότερο από 20%. Απο μονζονίτη της Σχιζόπετρας και του Περιστερώνα, του νότιου μέρους του Δίκαιου, οι αρχαίοι πρόγονοί μας αλλά και οι Ρωμαίοι έφτιαξαν τους μεγαλοπρεπείς και πανέμορφους κίονες των ναών, που σήμερα συναντάμε στο νησί μας. Το συγκεκριμένο ηφαιστειακό πέτρωμα δημιουργήθηκε, όταν στο Αιγαίο υπήρχε η ενιαία ξηρά της Αιγηίδας. 
 Όμως, η κληρονομιά από τις εκρήξεις εκείνης της περιόδου δεν ήταν μόνο ο μονζονίτης, αλλά και μια σειρά από μεταλλεύματα, που σήμερα συναντάμε τόσο στο νησί μας όσο και στις γύρω περιοχές. Στον υποθαλάσσιο χώρο μεταξύ της Κω και των Ιμίων υπάρχουν ποικίλα σπάνια ορυκτά. Μεταξύ αυτών πιθανόν να υπάρχει και ένα ορυκτό που ονομάζεται «όσμιο» και ανήκει στην ομάδα του λευκόχρυσου. Είναι από τα σκληρότερα μεταλλεύματα που υπάρχουν στη φύση, αυτό με τη μεγαλύτερη πυκνότητα από όλα τα γνωστά στοιχεία και το πλέον δύστηκτο μέταλλο της ομάδας του. Επίσης είναι πολύ σπάνιο αφού παρουσιάζεται σε πολύ λίγα μέρη του πλανήτη μας.
Το όσμιο, ως στοιχείο ανακαλύφθηκε από τους Βρετανούς χημικούς Σμίθσον Τένναντ και Ουΐλιαμ Γουόλαστον το 1803, όταν αναζητούσαν μεθόδους εμπλουτισμού του λευκόχρυσου. Ανακάλυψαν, έτσι, τα στοιχεία όσμιο, ιρίδιο, ρόδιο και παλλάδιο. Το όσμιο επειδή, όταν εκτίθεται στον ατμοσφαιρικό αέρα, επικαλύπτεται από ένα λεπτό στρώμα τετροξειδίου, το οποίο δίνει μια χαρακτηριστική, διαπεραστική, έντονη οσμή και γι’ αυτό το λόγο ο Τένναντ του έδωσε τη συγκεκριμένη ονομασία η οποία προέρχεται από την ελληνική λέξη οσμή.
Πρόκειται για ένα μέταλλο αργυρόλευκο με ελαφρώς γαλάζια απόχρωση και εξαιρετικά σκληρό αλλά και εύθρυπτο, ακόμη και σε υψηλές θερμοκρασίες. Θεωρείται πολύ ανθεκτικό στη διάβρωση και πολύ δύσκολα κατασκευάζεται στο εργαστήριο, διότι, όταν εκτεθεί στον αέρα σε θερμοκρασία δωματίου, σχηματίζει το τετροξείδιο του οσμίου, το οποίο είναι ιδιαίτερα τοξικό και δηλητηριώδες, προσβάλλει έντονα το αναπνευστικό σύστημα, τα μάτια, και μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να προκαλέσει τύφλωση, καθώς επίσης προκαλεί ζημιά και στο δέρμα. Λόγω της μεγάλης αδράνειάς του, απαντά συνήθως ελεύθερο στη φύση και όχι με μορφή ενώσεων.
Το όσμιο ως μέταλλο προέρχεται είτε από εξωγήινα αντικείμενα, όπως αστεροειδείς ή κομήτες είτε από βαθιές διαδικασίες στο εσωτερικό της Γης κυρίως του γήινου μανδύα. Τα άτομα οσμίου υπάρχουν σε δύο ισότοπα, ένα εκ των οποίων είναι ελαφρώς βαρύτερο από το άλλο. Το όσμιο των εξωγήινων αντικειμένων όπως των αστεροειδών είναι πολύ πλουσιότερο στην ελαφρύτερη μορφή απ’ ότι το γήινο όσμιο. Όμως οι επιστήμονες έχουν τη δυνατότητα να προσδιορίζουν πόσο από το εξωγήινο υλικό είναι παρόν σε κάθε απόθεμα του μετάλλου που εντοπίζουν. Στη βόρεια και νότια Αμερική, το όσμιο απαντάται σε αμμώδεις όχθες ποταμών, ενώ στη Ρωσία και το Βόρνεο σε ορισμένες άμμους. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, άνθησε το εμπόριο του οσμίου και του κόκκινου υδράργυρου, μιας άλλης ουσίας με εκρηκτικές ιδιότητες. Η αξία του οσμίου στις ΗΠΑ ανέρχεται στα 150-200.000 δολάρια ανά γραμμάριο. Η αξία του οσμίου είναι υψηλή γιατί είναι δυσεύρετο στη φύση, ενώ είναι γνωστό ότι η μεταλλουργία του ορυκτού υπήρχε εδώ και χρόνια στην πρώην Σοβιετική Ένωση.
Το όσμιο, όπως το ιρίδιο και ο κόκκινος υδράργυρος είναι μέταλλα που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία των πυρηνικών για τις χημικές ιδιότητές τους και έχουν σχέση με τις διαστημικές εφαρμογές. Κυρίως, όμως, χρησιμοποιείται για την παραγωγή πολύ σκληρών κραμάτων με άλλα μέταλλα της ομάδος του λευκόχρυσου. Αυτό το τόσο σπάνιο μέταλλο, που μπορεί κανείς να το βρει σε πολύ μικρές ποσότητες σε λίγα μέρη της Γης, είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια ότι πιθανόν να υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες στα Ίμια. Πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για γήινο όσμιο που προέρχεται από τις γεωλογικές διαδικασίες που συνέβησαν στην περιοχή μας. Παρουσιάζεται με τη μορφή καρβονυλίων, επειδή αντιδρά με άνθρακα και οξυγόνο και όχι με άζωτο.
  
Γεωδίφης-πηγή:Γεωστοχασμοί

Φωτογραφίες-Αναπαράσταση της περιοχής των Ιμίων, το χρονικό διάστημα μεταξύ 11-8 εκατομμύρια χρόνια πριν, τότε που η Αιγηίδα ξηρά επικρατούσε της θάλασσας στην ευρύτερη περιοχή μας. Δεξιά, μικροποσότητα οσμίου.

 Το εν πλω αποτελεί το νέο ελπιδοφόρο εγχείρημα του Αρχιπελάγους στο πεδίο της ενημέρωσης. Στόχος της εφημερίδας είναι να κοινωνήσουμε τις δράσεις μας, να προβάλουμε θέματα που αφορούν όλους, να διεγείρουμε σκέψεις και να αφυπνίσουμε συνειδήσεις. Όλα σχεδόν τα άρθρα που παρατίθενται στο εν πλω αφορούν καίρια περιβαλλοντικά προβλήματα με τα οποία ασχολείται καθημερινά η ερευνητική ομάδα του Αρχιπελάγους και τα οποία παραμένουν, μέχρι σήμερα, άλυτα.
Σε αυτή την πορεία θα γίνουμε ενοχλητικοί απέναντι σε όσους υπηρετούν το κατεστημένο που οδηγεί καθημερινά το περιβάλλον και την ποιότητα της ζωής μας σε διαρκή υποβάθμιση. Θέτουμε επί τάπητος όλα αυτά τα ζητήματα και σας καλούμε να στηρίξετε τόσο τη διάδοση τους, όσο και τη λύση τους.
Διαβάστε το πρώτο τεύχος σε ηλεκτρονική μορφή ΕΔΩ ή επικοινωνήστε μαζί μας για να λάβετε την έντυπη έκδοση – φυσικά δωρεάν.