Blog Archives

Προσαρμοσθείτε ή πεθαίνετε

28/10/2016

Το μέλλον είναι εδώ στην Κω. Σκληρά μέτρα προστασίας κτιρίων από την θαλάσσια διάβρωση, στο Περιγιάλι. Η χρησιμότητα τοίχων προστασίας αμφισβητείται καθώς οι γκρεμοί ιδίως οι αμμώδεις διαβρώνονται και υποχωρούν τόσο από θαλάσσιες όσο και χερσαίες διαδικασίες. Ο κατακόρυφος σχεδιασμός προκαλεί ανάκλαση των κυμάτων καταιγίδας αλλάζοντας την διεύθυνση διάδοσης της κυματικής ενέργειας. Τέτοιες κατασκευές προκαλούν περισσότερα προβλήματα από εκείνα που θα έπρεπε να λύσουν. Τα προβλήματα με την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης αναμένεται να επιδεινωθούν ριζικά

Ένας 68-χρονος Ολλανδός με ένα απίστευτα μεγάλο όνομα και ένα μικρό σκυλί περπατά κατά μήκος της άκρης μιας λίμνης, όταν σταματά και δείχνει προς τα πάνω.
"Φυσικά, το νερό θα είναι εκεί, ξέρετε," λέει ο Erik van Tienhoven van Weezel, δείχνοντας ένα σημείο περίπου 3 μέτρα πάνω από το κεφάλι του. " Ζούμε λίγο κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Και ξέρουμε ότι το νερό είναι λίγο ψηλότερα κάθε χρόνο. Έχετε σκεφτεί τι θα συμβεί αν τα αναχώματα σπάσουν; Μήπως ανησυχείτε για το πώς θα επιβιώσουμε, όπως το κλίμα γίνεται θερμότερο και η θάλασσα γίνεται ακόμη ψηλότερη; Όχι, για αυτό τον λόγο δεν έχουμε χαθεί. Έχουμε προσαρμοστεί για αιώνες και θα συνεχίσουμε να προσαρμοζόμαστε" .
Όσον αφορά την ολλανδική προσαρμογή στην άνοδο του νερού ο Weezel αναφέρει ότι βρίσκεται στο σημείο μηδέν. Η Almere, μια πόλη 190.000 κατοίκων, είναι ένα παράδειγμα για το πως οι Ολλανδοί το κατάφεραν. Είναι γνωστό ότι περίπου το 15% των Κάτω Χωρών έχει πάρει μέτρα για να προστατευτεί από τα νερά των ωκεανών.
Και αυτό είναι μάθημα, οι Ευρωπαίοι κλιματολόγοι αντιμετωπίζουν εδώ και καιρό το πρόβλημα. Στην χώρα μας , όπως και στις ΗΠΑ μελέτες δείχνουν ότι μεγάλες περιοχές από παράκτιες πόλεις, είναι πιθανό να εξαφανιστούν κάτω από την αύξηση της θαλάσσιας στάθμης, όχι σε αιώνες, αλλά σε δεκαετίες. Η λύση, λένε οι ειδικοί , είναι να σταματήσουν να συζητάνε οι δημόσιοι φορείς την αιτία της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και να αρχίσουν τον άμεσο προγραμματισμό και τη χρηματοδότηση των έργων που μπορούν να εξορκίσουν το κακό.
"Προσαρμογή ή θάνατος", λέει το T-shirt ενός άνδρα στην Almere. Σε μια σκάλα γύρω από ένα ξενοδοχείο, φαίνεται η κανονική κανονική στάθμη του νερού του Άμστερνταμ, πως θα ήταν πάνω από το κεφάλι του, αν δεν υπήρχαν οι αντλίες και τα αναχώματα που εμπόδιζαν τη θάλασσα.
Ενας εμπειρογνώμονας για θέματα θαλάσσιας στάθμης στο Ινστιτούτο Έρευνας Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσνταμ[Γερμανία], λέει. "Αυτό μάλλον δεν είναι δίκαιο. Το Μαϊάμι είναι, απλά καταδικασμένο." Το ίδιο θα μπορούσε να πει για αρκετές παράκτιες πόλεις με χαμηλό υψόμετρο στην χώρα μας[π.χ Κως ,Ρόδος κά].
Για τους κλιματολόγους το Μαϊάμι έχει κερδίσει το παρατσούκλι "Νέα Ατλαντίδα", μια αναφορά στην θρυλική χαμένη ήπειρο που χάθηκε κάτω από τη θάλασσα. Αλλά το Μαϊάμι δεν είναι η μόνη μεταξύ των πόλεων που βρίσκονται σε κίνδυνο. Μια μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας δείχνει τον κίνδυνο και το συνολικό κόστος των ζημιών για διάφορες παράκτιες πόλεις. Μόνο το Guangzhou στη νότια Κίνα, αναμένεται να τα πάει μόνο λίγο καλύτερα από τη Νέα Υόρκη και τη Νέα Ορλεάνη.
Ο κατάλογος των πόλεων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα για τα επόμενα 100 χρόνια χτυπά όλες τις χώρες και όχι μόνο τις ΗΠΑ. Διαδραστικοί χάρτες ερευνητών παρουσιάζουν πως η κλιματική αλλαγή θα μας επηρεάσει τα επόμενα 100 χρόνια.
Η Νότια Καρολίνα, για παράδειγμα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας γύρω στα 1,22 μέτρα μέσα στα επόμενα 100 χρόνια. Το Τέξας μπορεί να δει μια αύξηση 0,91 μέτρα πριν από το τέλος αυτού του αιώνα, και το νερό θα πλημμυρίσει παράκτιες πεδιάδες.
Στο Μαϊάμι, η θάλασσα αναμένεται να αυξηθεί 0,30 μέτρα ίσως έως το 2040, και να φτάσει 1,52 μέτρα έως το 2080. Σε εκείνο το σημείο, το νερό θα αρχίζει να εξαπλώνεται στις πεδινές περιοχές κατά μήκος του ποταμού του Μαϊάμι.
Πολύ μακριά στο μέλλον ίσως κάποιοι πάρουν στα σοβαρά την κατάσταση; Οι Ολλανδοί έχουν ήδη ξοδέψει δισεκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση της απειλής της θάλασσας τα επόμενα 100 χρόνια.
Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι αυτή δεν είναι μια στιγμή, για πανικό. Υπάρχει χρόνος για να κάνουμε σχέδια, για να αποφασίσουμε τι πρόκειται να κάνουμε για να προστατεύσουμε τους ανθρώπους ,τις πόλεις και τα έθνη σε όλο τον κόσμο από την άνοδο των υδάτων. Έχουμε επιλογές. Αλλά πρέπει να κάνουμε τις απαραίτητες ενέργειες και σχέδια.
Δυστυχώς, όπως συμβαίνει σε άλλα μέρη και στην χώρα μας, δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός ή δεν έχει γίνει καν συζήτηση για το πώς να αντιμετωπίσουμε μία τέτοια άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Οι άνθρωποι είναι πολύ απασχολημένοι με άλλα πιο βασικά θέματα .Το επιχείρημα σχετικά με το αν η στάθμη των υδάτων στην πραγματικότητα αυξάνεται, και τι προκαλεί αυτό απαντάται εύκολα στο νησί της Κω. Στο Κτηματολόγιο πολλές παραθαλάσσιες κτηματολογικές μερίδες έχουν χαθεί μέσα σε λίγες δεκαετίες από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο δεν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα ή συνολικό σχέδιο με αποφάσεις και θέσεις για το πως θα πρέπει να προστατευτούμε σε αυτό τον ύπουλο εχθρό .
Μπορούμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αν δεν είμαστε ηλίθιοι, αν δεν αρνούμαστε ότι υπάρχει πρόβλημα και αν πάρουμε στα σοβαρά αυτό το πρόβλημα λένε οι κλιματολόγοι.
"Όλες οι παράκτιες πόλεις απειλούνται."Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι παράκτιες πόλεις είναι καταδικασμένες. Το ήμισυ των Κάτω Χωρών υπάρχει κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το έθνος έχει αναπτυχθεί και ευημερεί για εκατοντάδες χρόνια, επειδή οι Ολλανδοί έχουν προβλέψει τις "άμυνες του νερού." Ο Paul Olsen, ένας εμπειρογνώμονας της στάθμης της θάλασσας στο Old Dominion University στο Norfolk, Va., τρέχει ένα πρόγραμμα που ψάχνει το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να προσαρμοστούν. Ο ίδιος τονίζει ότι ενώ το νερό αυξάνεται, υπάρχουν επιλογές. Οι τρέχουσες στρατηγικές των ΗΠΑ, λέει, "δεν έχουν τη χρηματοδότηση ή την εθνική προσοχή που χρειάζεται ,δεν νομίζω ότι το αγνοούν. Είχαμε άλλες προτεραιότητες. Έχουμε επικεντρωθεί σχετικά με την τρομοκρατία και την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος. Αυτοί είναι οι λύκοι που είναι πιο κοντά στο έλκηθρο. Η στάθμη της θάλασσας είναι ένας πολύ μακρινός λύκος. Αλλά αυτός έρχεται."
Σύμφωνα με τον Olsen δεν υπάρχει ένας απλός τρόπος με λύση που ταιριάζει σε όλα τα προβλήματα που θα φέρει η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Δεν υπάρχει τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ θα είναι σε θέση να περιβάλλουν όλες τις πόλεις τους με θαλάσσια τείχη.
"Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ακριβώς πάρα πολύ μεγάλες με πάρα πολύ μεγάλη ακτογραμμή," λέει. Οι ΗΠΑ είναι εκτεθειμένες σε περίπου 12.000 μίλια ωκεανού .Συγκριτικά, η Ολλανδία προστατεύει 270 μίλια της ακτογραμμής.
Η αμερικανική πραγματικότητα είναι ότι μερικές πόλεις κατά πάσα πιθανότητα θα θυσιαστούν. Τμήματα πόλεων σίγουρα θα θυσιαστούν.
"Οι ακτές των ΗΠΑ θα είναι πολύ διαφορετικές σε 50 χρόνια", λέει ο Olsen. "Εμείς πρέπει να έχουμε στον νου μας την Βενετία και να μάθουμε να ζούμε με το νερό."
Περισσότερη γη θα επιστραφεί στους υγροτόπους, ο ίδιος προβλέπει. Οι πόλεις θα κινηθούν σε υψηλότερο επίπεδο και θα εγκαταλειφθούν οι γειτονιές σε πεδινές περιοχές. Οι άνθρωποι που επιλέγουν να παραμείνουν στην ακτή θα πρέπει να προσαρμόσουν τα σπίτια τους για την υψηλή στάθμη του νερού.
"Μπορεί να χρειαστεί να υπερασπιστείτε ένα λιμάνι, αν μια κοινότητα βασίζεται στη ναυτιλία ή την αλιεία. Αλλά οι ψαράδες πρέπει να ζήσουν δίπλα στο λιμάνι;" αυτός λέει. "Όχι ,έτσι ίσως να υπερασπιστεί κάποιος το λιμάνι και τους δρόμους σε αυτό το λιμάνι, αλλά δεν θα το κάνει για τις γειτονιές σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο. Εάν μια κοινότητα στηρίζεται στο τουρισμό προσελκύοντας κόσμο από τις παραλίες της, πρέπει να τροποποιήσετε τις παραλίες τους, καθώς και την πρόσβαση στις παραλίες. Αλλά οι θυσίες θα πρέπει να γίνουν."
Η λύση θα βασίζεται σε ένα γενικό ομοσπονδιακό σχέδιο - μια που δεν υπάρχει ακόμη - αλλά και σε τοπικό και κρατικό σχεδιασμό. Παράκτιες πόλεις, ο ίδιος πιστεύει, έχουν τέσσερις επιλογές: Υπεράσπιση, προσαρμογή, οπισθοδρόμηση και αποφυγή.
"Υπεράσπιση" σημαίνει θαλάσσια τείχη, διατηρώντας τη θάλασσα έξω. Η ολλανδική προσέγγιση. "Προσαρμογή" σημαίνει δημιουργική σκέψη, αυξάνοντας τα κτίρια, μεταφέροντας τις γειτονιές, που ζουν μέσα στα κανάλια. Αυτό είναι στη Βενετία. "Οπισθοδρόμηση" είναι απλά για την ενδοχώρα. Ήδη, σε μικρή κλίμακα, οι φυλές Inuit της Αλάσκας εφαρμόζουν αυτή τη στρατηγική. Δεν έχουν τα μέσα για να κρατήσουν τη θάλασσα στον κόλπο, έτσι ώστε να επωφεληθούν από ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα των Ηνωμένων Πολιτειών, με το υψηλότερο έδαφος. "Αποφύγετε" είναι απλώς ένας τρόπος για να διασφαλίσουμε ότι τα νέα τεχνικά έργα, οι κατοικίες , οι δρόμοι, το αποχετευτικό δίκτυο και το νερό θα κατασκευαστούν με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά νου.
Απίστευτα πράγματα είναι δυνατά. Εξετάστε τη λίμνη που περιβάλλει την Almere. Είναι μια λίμνη γλυκού νερού, που χωρίζεται από τη Βόρεια Θάλασσα από ένα ανάχωμα 27,5 χιλιόμετρα μακρύ, που χτίστηκε στη θάλασσα. Αλλού, η ολλανδική άμυνα νερού περιλαμβάνει ρομποτικά φράγματα που κινούνται στη θέση τους μόνο όταν χρειάζεται, με την άνοδο και την πτώση με το νερό για την προστασία του έθνους κατά τη διάρκεια των καταιγίδων. Αυτές οι άμυνες είναι το αποτέλεσμα σκέψης και πρακτικής αιώνων και έχουν περάσει δεκαετίες για τον σχεδιασμό και την κατασκευή.
Στις ΗΠΑ που δεν υπάρχει γενικό σχέδιο όπως και στη χώρα μας, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ετοιμάζει ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση, σύμφωνα με την Kate White, μία μηχανικό στο Σώμα Μηχανικού του Στρατού που ειδικεύεται σε θέματα κλιματικής αλλαγής. Ένα σχέδιο για το πώς η κυβέρνηση θα πρέπει να αντιδράσει στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες για τα τελευταία αρκετά χρόνια, έχουν εκτιμήσει με τη δική τους έκθεση στην αλλαγή του κλίματος, που λαμβάνει υπόψη της τα πάντα, από τις αλλαγές στο λιώσιμο του χιονιού έως την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.Ένα προληπτικό μέτρο: Η ομοσπονδιακή πλέον κυβέρνηση χτίζει σε πλημμυρικές περιοχές.
Από περίπου 5.000 υφιστάμενα σχέδια κατασκευής,έχει διαπιστωθεί ότι 1.400 είναι πιθανό να επηρεαστούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Από αυτά τα 100 ήταν σε υψηλή ή πολύ υψηλή ζώνη επικινδυνότητας. Σε μερικά χρόνια, θα έχουν προτάσεις από τον κατάλογο. Σε αυτό το σημείο θα είναι σε θέση να δουν τι είναι δυνατό να γίνει.
Δεδομένου του πρώιμου σταδίου όλων αυτών των σχεδιασμών, δεν είναι σε θέση να δώσουν ένα κατάλογο των έργων, αλλά οι τρόποι με τους οποίους οι κίνδυνοι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά πάσα πιθανότητα θα περιλαμβάνει μια σειρά από λύσεις: την κατασκευή κυματοθραυστών και συστημάτων άντλησης, αλλαγές της πολιτικής και η ενσωμάτωση των φυσικών χαρακτηριστικών, όπως των παράκτιων υγροτόπων.
Για να καταλάβουμε πώς ένα έθνος μπορεί να δεσμευτεί για αυτό το είδος του έργου, οφείλουμε να εξετάσουμε το παράδειγμα της Ολλανδίας. Οι Ολλανδοί αγωνίζονται για να συγκρατήσουν το νερό από το τέλος της Εποχής του Σιδήρου, πριν από 3.000 χρόνια.
Το 1700 ένα μαλάκιο που έτρωγε το ξύλο άρχισε να καταστρέφει τα ολλανδικά αναχώματα σε ένα εκπληκτικό ρυθμό, έτσι ώστε τα αναχώματα μετατράπηκαν σε πέτρα και πηλό. Ανεμόμυλοι επιστρατεύθηκαν νύχτα και μέρα για να αντλήσουν την περίσσεια του νερού. Η γη εκ νέου, έγινε ένα συνονθύλευμα από γόνιμα χωράφια και κανάλια για την αποστράγγιση. Τροφοδότησε ακόμα και την παγκόσμια εικόνα του έθνους, με την περίφημη ιστορία της Mary Mapes ,ένα τέχνασμα του μικρού Ολλανδού, ο οποίος αντιμετώπισε μια διαρροή σε ανάχωμα με το δάχτυλό του.
Το σύστημα αυτό κράτησε μέχρι το 1953, όταν η άνοδος των θαλασσών και οι πλημμύρες των ποταμιών οδήγησαν σε αστοχία των αναχωμάτων και πλημμύρες κατέκλυσαν το ήμισυ της χώρας και άφησαν πίσω τους 1.800 νεκρούς.
Τα αναχώματα ξαναχτίστηκαν, ισχυρότερα και μεγαλύτερα. Σήμερα, η Ολλανδία ξοδεύει σχεδόν το 0,25% της ετήσιας οικονομικής παραγωγής της - περίπου 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια - σε αυτό που αποκαλεί "υπεράσπιση του νερού." Μετατρέποντας το στο αντίστοιχο αμερικανικό ποσό είναι περίπου 35 δισ.δολάρια το χρόνο. Για λόγους σύγκρισης, είναι περίπου 6% του αμυντικού προϋπολογισμού των ΗΠΑ για το 2015 [560 δισεκατομμύρια δολάρια].
"Αυτό που εμείς, οι Ολλανδοί, κάνουμε είναι αρκετά λογικό", λέει ο Jarl Kind, ένας οικονομολόγος ειδικός σε θέματα νερού ,για την ολλανδική επιτροπή Dutch Delta Commission[ανεξάρτητη και όχι κομματική], η οποία επιβλέπει την τήρηση των όρων προστασίας του έθνους. "Υπάρχουν δύο τρόποι για να ασχοληθεί κανείς με την απειλή των πλημμυρών... Περιμένεις για τις πλημμύρες και επισκευάζεις ότι έχει χαθεί ή χτίζεις μια υποδομή για τον περιορισμό ζημιών από τις πλημμύρες .Δεδομένου ό, τι θα μπορούσαμε να χάσουμε τα πάντα, δεν είναι πολλά χρήματα που πρέπει να δαπανήσεις."
Η οικονομία των ΗΠΑ, φυσικά, είναι πολύ μεγαλύτερη - και οι πιθανές απώλειες είναι, πάρα πολλές. Μια έκθεση του 2014 σχετικά με τους οικονομικούς κινδύνους της ανόδου της στάθμης της θάλασσας της οποίας προεδρεύει ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ και ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Henry Paulson Jr. προειδοποίησε ότι μέχρι το 2050 παράκτια ακίνητα αξίας 106 δισ.δολαρίων θα μπορούσαν να είναι κάτω από το νερό. Μέχρι το 2100, οι πλημμύρες θα έχουν κατακλύσει κατοικήσιμη γη αξίας 507 δισ.δολαρίων, με 730 δισ.δολάρια σε ακίνητα υπό την απειλή κατά τη διάρκεια της υψηλής παλίρροιας.
Το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ και η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας έχει δημοσιεύσει ένα δελτίο λέγοντας ότι οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ κατά μήκος της ακτογραμμής παράγουν το 45% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας. Το 2015, για παράδειγμα, αυτό θα σήμαινε παραγωγή 8.300 δισ. δολαρίων θα ήταν σε απειλούμενες περιοχές.
"Νομικά και πολιτικά συστήματα μας έχουν φτιαχτεί για έναν κόσμο στον οποίο η στάθμη της θάλασσας , η περιουσία και η γη είναι σταθερές," λέει ο Ben Strauss, αντιπρόεδρος για το επίπεδο της θάλασσας και των κλιματικών επιπτώσεων Climate Central. "Μπαίνουμε σε μια εποχή όπου δεν είναι."
Στην Almere, ένας κάτοικος ο Gennil Dijkink, εξηγεί ότι από τη στιγμή που η αλλαγή του κλίματος είναι αποδεκτή ως πραγματικότητα - και δεν υπάρχει καμία συζήτηση εδώ - η επιχειρηματική προσαρμογή στο να ζεις με το νερό δεν έχει νόημα.
"Το σπίτι μου είναι κάτω από το επίπεδο του νερού", λέει. "Στην πραγματικότητα, είμαι μόνο περίπου ένα χιλιόμετρο μακριά από ένα ανάχωμα .Αν σπάσει, είμαι νεκρός, αλλά κοιμάμαι πολύ άνετα τη νύχτα .Έχουμε ένα ρητό εδώ:.... Καθώς το νερό ανεβαίνει, έτσι πρέπει να κάνουν και τα αναχώματα .Είναι αρκετά απλό, πραγματικά. "
Ο Olsen, από το Old Dominion University, πιστεύει ότι δεν θα αργήσει η άνοδος της στάθμης της θάλασσας να γίνει εθνική προτεραιότητα των ΗΠΑ. Διακυβεύονται πολλά για να τεθεί το πρόβλημα σε δεύτερη μοίρα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε αντίθεση στην χώρα μας, έχει επιλεχθεί το μοντέλο-λύση "βλέποντας και κάνοντας ".Υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος εκτός από τις τουριστικές περιοχές και για τις φτωχότερες, λιγότερο οργανωμένες παραθαλάσσιες κοινότητες. Παράκτιες πόλεις κινδυνεύουν και πολλές από αυτές δυστυχώς δεν θα έχουν τις δυνατότητες που απαιτούνται για δημιουργικές λύσεις.

Γεωδίφης
Πηγές
1.ΝΟΑΑ- Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, ΗΠΑ
2.Βικιπαίδεια
3.phys.org/

Μεταξύ ταραχής και ηρεμίας : Το ιστορικό της Αράγκης

22/10/2016

«Αράνγκη άκρα σχηματισθείσα δι’ εκβολής χειμάρρου» Ιάκωβος Ζαρράφτης [Κώια, 1917]

Το 1943 ίσως ήταν η πιο κρίσιμη χρονιά για την εξέλιξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου στην Δωδεκάνησο. Στο νησί της Κω το πρώτο μέρος του πολέμου (1940-1943) είναι σχετικά ήρεμο, ωστόσο μετά την ιταλική ανακωχή ακολουθούν σκληρές και έντονες μάχες. Στα πλαίσια του πολέμου, από τις 11/9/1943 έως 2/9/1943, γερμανικές δυνάμεις επιχειρούν να καταλάβουν το νησί με κύριο στόχο το στρατηγικής σημασίας Αεροδρόμιο της Αντιμάχειας. Διοργανώνουν 28 αεροπορικές επιδρομές σε επιλεγμένους στόχους. Τότε γερμανικά μαχητικά αεροπλάνα από τη βάση της Ρόδου, διασχίζουν όλο το Καρπάθιο Πέλαγος και φτάνουν έως τη Κω, περνάνε μέσα από την βαθιά χαράδρα Αράγκη και βομβαρδίζουν το Αεροδρόμιο της Αντιμάχειας.
Η Αράγκη είναι ένα από πιο εντυπωσιακά και μυστηριώδη γεωλογικά χαρακτηριστικά του νησιού της Κω. Βρίσκεται μετά την περιοχή της Αγίας Θεότητας και τα Λιόπυρα, στην Καρδάμαινα. Πιθανόν το τοπωνύμιο να προέρχεται από την λέξη φαράγγι [κατά τον Μ.Σκανδαλίδη είναι αρχαιόθετο].
Η χαράδρα της Αράγκης έχει ιστορίες να αφηγηθεί για το παρελθόν και την εξέλιξη της στο πέρασμα του χρόνου. Αρχίζει από την ακτή, νότια και προχωρεί βόρεια μέχρι την περιοχή του αεροδρομίου της Αντιμάχειας. Η γεωλογία της περιοχής με τα απόκρημνα υψώματα, το βαθύ φαράγγι κοντά στον στόχο και η είσοδος χωρίς εμπόδια από την θάλασσα, ήταν καθοριστικής σημασίας για την εφαρμογή του επιχειρησιακού σχεδίου των Γερμανών.
Τα Junkers Ju 87, [γνωστά ως Στούκας] λειτουργούσαν με τον εισερχόμενο αέρα και ούρλιαζαν κατά τη διάρκεια των βυθίσεων για να τρομοκρατούν τους αντιπάλους. Δεν πρέπει να ήταν εύκολη η επιχείρηση γιατί τα αεροσκάφη μπορεί να ήταν αποτελεσματικά ωστόσο υπέφεραν σε χαμηλή ταχύτητα λόγω της περιορισμένης ευελιξίας τους. Το έργο των πιλότων ενδεχομένως να ήταν εξαιρετικά δύσκολο διότι μόλις έφτασαν έξω από την Αράγκη έπρεπε να βυθιστούν σε μια γωνία 60- 90 μοιρών, με 600 περίπου χιλιόμετρα/ώρα και να πετάξουν μέσα από την χαράδρα,ώστε να μην γίνουν αντιληπτά για να ισοπεδώσουν το «τότε» εχθρικό αεροδρόμιο. Τα αεροπλάνα πετούσαν σε χαμηλό ύψος μέσα από την Αράγκη, οπότε όταν πλησίασαν σε μια λογική απόσταση από το αεροδρόμιο, έπρεπε να ανέβουν περίπου 450 μέτρα για να απελευθερώσουν τις βόμβες τους.
Πριν ακόμη περάσουν την χαράδρα οι Γερμανοί, στις απότομες και δύσβατες πλαγιές της χαράδρας ,Αλασαρνίτες αμύνθηκαν σε επιθέσεις των Κρητών πειρατών, κατά τον Κρητικό Πόλεμο, το 205-204 π.Χ.
Σύμφωνα με τον Ιάκωβο Ζαρράφτη δυτικά της βρίσκεται το Εβρυόκαστρο με το περίφημο περιπόλιο «παρά την αράγκην επι μιας μεμονωμένης υψηλής και περικρήμνου άκρας γηλόφου ην εκτισμένον έτερον φρούριον επονομαζόμενον Εβρηόκαστρον, περιφρουρούν πότε και τούτο ουκ ολίγους των περιοίκων, όπερ φαίνεται ότι ήν αρχαίον περιπόλιον».
Αριστερά και δεξιά υψώνονται λόφοι απόκρημνοι ενώ η χαράδρα διασχίζεται από το ομώνυμο ρέμα. Η λεκάνη απορροής του ρέματος Αράγκη βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το ηφαιστειακό κέντρο του Νοτιοανατολικού Αιγαίου το οποίο περιλαμβάνει τα ηφαίστεια του Γυαλιού, της Στρογγυλής ,της Νισύρου και περίπου μία ντουζίνα από μη ορατά υποθαλάσσια ηφαίστεια που κρύβονται στην λεκάνη της Κω.
Ένα από αυτά, πριν από 161.000 χρόνια ξύπνησε και έδωσε μία τρομερή έκρηξη, ίσως την πέμπτη σε μέγεθος στην ιστορία του πλανήτη με αποτέλεσμα τεράστιες γεωλογικές δυνάμεις να επέμβουν για την δημιουργία της λεκάνης κατάκλυσης του ρέματος.
Πριν από την έκρηξη η Αράγκη ήταν κάτω από τα νερά του Αιγαίου. Μετά το εκρηκτικό συμβάν που εκδηλώθηκε στον υποθαλάσσιο κρατήρα της Αβύσσου [κάπου μεταξύ Στρογγυλής -Γυαλιού και ακρωτηρίου Χελώνας] ηφαιστειακό υλικό θα ανυψωθεί και θα τρέξει σε ασύλληπτες ταχύτητες πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Μέσα σε λίγα λεπτά τα πυρακτωμένα νέφη φτάνουν στην Τήλο, στις απέναντι ακτές της Μικράς Ασίας και την Κάλυμνο καλύπτοντας μία έκταση περίπου 3 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Οι τεράστιες ροές από τοξικό υλικό απελευθερώθηκαν από την κατάρρευση της καλδέρας, κινήθηκαν προς όλες τις δυνατές κατευθύνσεις και όταν κατακάθισαν, ένωσαν για πάντα την Ανατολική Κω με την συστάδα νησιών που κυριαρχούσε στην Δυτική Κω[Κέφαλο].
Τότε εκτός από το σημερινό νησί της Κω θα γεννηθεί το πρώιμο περιβάλλον που θα φιλοξενήσει την Αράγκη. Ηφαιστειακοί τόφφοι του Εβρυόκαστρου και του Κούκου θα καθίσουν πάνω από το αρχαίο ιζηματογενές υπόβαθρο ηλικίας 2 εκατομμυρίων ετών.Με τον καιρό θα αρχίσει να παρεμβαίνει στο νεόδμητο οροπέδιο της Αράγκης, η επίδραση των εξωγενών δυνάμεων [διάβρωση, βροχή, άνεμοι, κατολισθήσεις κά] και των ενδογενών όπως οι σεισμοί.
Τα αρχαιότερα σκληρά πετρώματα,ως επί το πλείστον ανθρακικά, αντέδρασαν τελείως διαφορετικά από ότι τα χαλαρά πορώδη ηφαιστειακά (τόφφοι της Καρδάμαινας) έτσι λοιπόν είχαν το πάνω χέρι ο άνεμος, η αποσάθρωση, η διάβρωση και άφησαν ουλές στην περιοχή, τις γνωστές σε όλους μας νεροφαγιές ή αύλακες έκπλυσης όπως είναι γνωστές στους γεωεπιστήμονες.
Η Αράγκη διατρέχει κατά πλάτος την επιφάνεια του νησιού, με κατεύθυνση βορειοδυτική ενώ δεν είναι τυχαίο που συναντάται ακριβώς απέναντι από τον υποθαλάσσιο χώρο έκρηξης. Το πολύ μεγάλο αυλάκι εκροής της Αράγκης είναι πολύ πιθανόν να σχηματίστηκε κατά το τελευταίο στάδιο της υπερέκρηξης όταν τεράστιοι όγκοι θαλασσινού νερού ξεχύθηκαν και εισέβαλαν στην νεοδημιούργητη ξηρά από τα χείλη του κρατήρα της Αβύσσου ή αργότερα από κύματα τύπου τσουνάμι που συνήθως συνοδεύουν πολλές φορές τέτοιας έκτασης φαινόμενα.
Η θέα μέσα από την Αράγκη με τις απότομες και κάθετες πλαγιές παραπέμπει σε ένα «κουλέ» δηλαδή βαθύ φαράγγι σε σχήμα κουτιού, με ανάποδο Π αντί για το χαρακτηριστικό μίας τυπικής χαράδρας με σχήμα V. Το κουλέ [από την γαλλική λέξη couler που σημαίνει "ροή"] τελευταία χρησιμοποιείται στην γεωλογία για γεωμορφές με χαλαρά ως επί το πλείστον υλικά, συχνά αναφέρεται σε ένα είδος κοιλάδας ή ζώνης αποστράγγισης που καταλαμβάνει μία πολύ μεγάλη έκταση.
Σήμερα το τοπίο με τα υψηλά επίπεδα και τις απότομες πλαγιές προκαλεί δέος. Το μήκος της ρεματιάς φτάνει περίπου τα 5 χιλιόμετρα και τα σχεδόν κάθετα τοιχώματα της σε ορισμένα σημεία ξεπερνούν τα 100 μέτρα σε ύψος ενώ το φάρδος της κυμαίνεται από 500 έως 100 μέτρα κοντά στο Αεροδρόμιο.
Μετά από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια η ξερή λεκάνη της Αράγκης φαίνεται να ζει μέσα στην απόλυτη μοναξιά και ηρεμία. Όμως επιδιώκει από τη φύση της να παραμείνει μυστηριώδης ή καλύτερα ισχύει και σε αυτή την περίπτωση το «Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί» του Ηράκλειτου, ενός από τους διασημότερους και πιο βαθυστόχαστους φιλοσόφους της προσωκρατικής περιόδου.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Η γερμανική απόβαση και κατάληψη της Κω τον Οκτώβρη του 1943-Β.Χατζηβασιλείου
2.Ο βομβαρδισμός της Καρδάμαινας το ‘43 μέσα από ένα λαϊκό στιχούργημα της εποχής- Κ.Σκανδαλίδης/ Ροδιακή
3.Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
4.Κώια- Ιάκωβος Ζαρράφτης
5.Τοπωνύμια της Ν.Κω- Μ.Σκανδαλίδης
6.Γεωλογικός Χάρτης Κω-ΙΓΜΕ
7.Βικιπαίδεια
8.USGS- Γεωλογικό Ινστιτούτο Αμερικής
9.Allen, S.R -Volcanology of the Kos Plateau Tuff

Ηφαίστεια Δεκαετίας και Σαντορίνη

19/10/2016

Τα νησιά στην παραπάνω δεξιά φωτογραφία (λήφθηκαν από το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό) είναι διατεταγμένα σε οβάλ σχήμα. Είναι ότι έχει απομείνει από ένα μεγάλο, κυκλικό ηφαίστειο που δέσποζε κάποτε στο Αιγαίο Πέλαγος .
Το μεγαλύτερο νησί είναι η τουριστική Μέκκα της Σαντορίνης (επίσης γνωστή ως Θήρα), ενώ τα άλλα νησιά είναι η Θηρασιά και το Ασπρονήσι. Τα τρία κομμάτια είναι ό, τι έχει απομένει μετά από μια τεράστια έκρηξη που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του ηφαιστειακού νησιού. Το νερό από την θάλασσα έσπευσε να καλύψει το κενό, με αποτέλεσμα σήμερα αποτελεί την κεντρική λιμνοθάλασσα περίπου 12 χιλιομέτρων .
Η λιμνοθάλασσα περιβάλλεται από ψηλά, απόκρημνα βράχια στις τρεις πλευρές. Αρκετές πόλεις καταλαμβάνουν την κορυφή αυτών των εντυπωσιακών, σχεδόν κάθετων βράχων (περίπου 300 μέτρα).
Η Σαντορίνη είναι ένα από τα πιο διάσημα τουριστικά νησιά στη Γη. Πλοία φτάνουν στο κάτω μέρος του γκρεμού κοντά στην πόλη των Φηρών. Η έκρηξη της καλντέρας που έκανε αυτή την λιμνοθάλασσα είναι μία από τις μεγαλύτερες και από τις πιο γνωστές. Υπολογίζεται ότι υλικό 100 κυβικών χιλιομέτρων εκτοξεύθηκε έξω από το ηφαίστειο, τέσσερις φορές όσο η έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα, το 1883. Η Σαντορίνη έχει χαρακτηριστεί ως " Ηφαίστειο Δεκαετίας " γιατί αποτελεί περισσότερο από ένα ηφαιστειακό κίνδυνο για τους ανθρώπους που ζουν κοντά σε αυτό .
Η ημερομηνία της έκρηξης της Σαντορίνης έχει ερευνηθεί προσεκτικά και σήμερα είναι γνωστό ότι έχει λάβει χώρα μεταξύ 1600 και 1627 π.Χ. Αρχαιολογικές ανασκαφές στην πόλη του Ακρωτηρίου έχουν αποκαλύψει συναρπαστικά ερείπια μιας μινωικής πόλης με δρόμους, σπίτια τριώροφα, και τοιχογραφίες καλά διατηρημένες κάτω από στρώματα τέφρας, σαν αυτές που διατηρούνται στην Πομπηία.
Δεδομένου ότι το ηφαίστειο είναι ακόμη ενεργό, η κεντρική κορυφή έχει αυξηθεί και στη συνέχεια ξέσπασε επανειλημμένα. Νέα Καμένη είναι η πιο πρόσφατη κορυφή του υποθαλάσσιου ηφαιστείου που εμφανίζεται πάνω από το νερό (ξεφύτρωσε το 1707). Υπήρξαν τρεις εκρήξεις μόνο στον εικοστό αιώνα.
Σήμερα έχουν αναγνωριστεί 16 ηφαίστεια δεκαετίας από τη Διεθνή Ένωση Ηφαιστειολογίας και Χημείας του Εσωτερικού της Γης (IAVCEI), στα πλαίσια του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την μείωση του κινδύνου των φυσικών καταστροφών .Όλα αυτά τα ηφαίστεια έχουν μια μακρά ιστορία μεγάλων εκρήξεων και βρίσκονται δίπλα σε κατοικημένες περιοχές.
Τα Ηφαίστεια Δεκαετίας άρχισαν να απασχολούν τους διεθνείς φορείς στη δεκαετία του 1990.Ένα ηφαίστειο μπορεί να ορισθεί ως Ηφαίστειο Δεκαετίας εάν παρουσιάζει περισσότερους από ένα ηφαιστειακό κίνδυνο (άτομα που ζουν κοντά στα ηφαίστεια , μπορεί να εμφανίσουν πτώση τέφρας, πυροκλαστικές ροές, ροές λάβας, lahars, ηφαιστειακή αστάθεια στο οικοδόμημα και κατάρρευση θόλου λάβας ) έντονη πρόσφατη γεωλογική δραστηριότητα και να βρίσκεται σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή (εκρήξεις σε οποιοδήποτε από τα Ηφαίστεια Δεκαετίας μπορεί να απειλήσουν δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, και ως εκ τούτου, ο μετριασμός των κινδύνων έκρηξης σε αυτά τα ηφαίστεια είναι ζωτικής σημασίας).
Από τότε που ξεκίνησε, το πρόγραμμα έχει μια σειρά από επιτυχίες στην πρόβλεψη ηφαιστειακών γεγονότων και έχει μετριάσει τις καταστροφές. Μία από τις πιο αξιοσημείωτες ήταν η επιτυχής εκτροπή της ροής της λάβας στην Αίτνα, το 1992. Η ροή απειλούσε την πόλη Zafferana, και πολλά εμπόδια τοποθετήθηκαν κάθετα προς τη ροή της κάτω από μια κοιλάδα.
Αν και οι μελέτες σε πολλά ηφαίστεια έχουν οδηγήσει σε σαφή μείωση του κινδύνου που αντιμετωπίζουν οι γύρω οικισμοί, εκρήξεις σε μερικά από τα Ηφαίστεια Δεκαετίας κατέδειξαν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν από το πρόγραμμα. Ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα έχει να κάνει με την πολιτική αναταραχή σε διάφορες περιοχές της Γης. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γουατεμάλα έπληξε τις μελέτες του ηφαιστείου Santa María μέχρι την κατάπαυση του πυρός το 1996, ενώ ο συνεχιζόμενος εμφύλιος πόλεμος στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό έχει εμποδίσει την έρευνα του ηφαιστείου Νιραγκόνγκο. Γενικότερα, οι σπάνιοι πόροι για μελέτες των ηφαιστείων έχουν οδηγήσει προγράμματα να ανταγωνίζονται εξαιτίας της περιορισμένης χρηματοδότησης.

Ο κατάλογος με τα Ηφαίστεια Δεκαετίας περιλαμβάνει τα εξής:
1.Αβάτσινσκι -Καμτσάτκα,Ρωσία
2.Colima- Μεξικό
3.Galeras- Nariño, Κολομβία
4.Mauna Loa- Χαβάη,ΗΠΑ
5.Αίτνα- Σικελία,Ιταλία
6.Όρος Μεράπι- Κεντρική Ιάβα,Ινδονησία
7.Νιραγκόνγκο - Βόρειο Κίβου,Λαϊκή Δημοκρατία Κονγκό
8. Όρος Rainier- Ουάσιγκτον,ΗΠΑ
9.Βεζούβιος- Καμπάνια,Ιταλία
10.Όρος Unzen- Ναγκασάκι,Ιαπωνία
11.Sakurajima-Καγκοσίμα, Ιαπωνία
12.Σάντα Μαρία-Quetzaltenango, Γουατεμάλα
13.Σαντορίνη- Νότιο Αιγαίο,Ελλάδα
14.Taal - Calabarzon,Φιλιππίνες
15.Teide- Κανάριοι Νήσοι, Ισπανία
16.Ulawun-Νέα Βρετανία, Παπούα Νέα Γουινέα

Γεωδίφης

Πηγές
1.Παρατηρητήριο της Γης
2. ΕΣΑ-European Space Agency
3.Βικιπαίδεια

Η κατάρα του Φαέθοντα

15/10/2016

Ο Φαέθων ζητά απεγνωσμένα το άρμα του πατέρα του Ηλίου μόνο για μια μέρα. Ο Ήλιος δεν εμπιστεύεται τον νεαρό γιο του, προσπαθεί να τον μεταπείσει, αλλά είναι αδύνατο να τιθασεύσει τον ενθουσιασμό του. Ξαφνικά ο Φαέθων αρπάζει το άρμα και τα 4 άλογα ξεκινούν προς το άγνωστο, καλπάζοντας στον αέρα. Σύντομα όμως χάνει τον ελέγχο και βγάζει το άρμα εκτός πορείας, στα ύψη κοντά στα αστέρια άλλα και κάτω,πολύ κοντά στην Γη. Βάζει τους ουρανούς στις φλόγες και δημιουργεί τον Τοπικό Γαλαξία. Από την έντονη θερμότητα στην Γη στερεύουν τα ποτάμια και οι θάλασσες. Ακολουθεί ξηρασία με αποτέλεσμα τα δέρματα των Αιθιόπων να καουν και να μαυρίσουν και η Βόρεια Αφρική να μετατραπεί σε απέραντη έρημο. Για να σώσει την Γη από την ολοκληρωτική καταστροφή, ο Δίας μ' ένα αστροπελέκι γκρεμίζει το άρμα του από τον ουρανό και το πτώμα του Φαέθοντα πέφτει στον Ηριδανό ποταμό. Οι αδελφές του Ηλιάδες κλαίνε ασταμάτητα και μετατρέπονται σε λεύκες ενώ τα δάκρυά τους μεταμορφώνονται σε κεχριμπάρι. Με αυτό τον τρόπο διηγείται ο λατίνος Οβίδιος την ιστορία του Φαέθοντα στις Μεταμορφώσεις του.
Ο μύθος έχει παρόμοια στοιχεία με την αναφορά του Πλάτωνα στο "Τίμαιο". Από τον Όμηρο και μετά για τη μοιραία πτώση του μυθικού γιου του Ηλίου έχουν κατατεθεί διάφορες εκδοχές.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι θα μπορούσε να μιλάει για την νεανική ορμή και απερισκεψία που μπορεί να προβεί καταστροφική. Ωστόσο ο μύθος, ίσως περιέχει γεγονότα που έχουν σχέση με την πραγματική ιστορία της ανθρωπότητας. Εδώ και καιρό πιθανολογείται από κάποιους ερευνητές ότι περιγράφει φυσικά γεγονότα που συνέβησαν και καταγράφηκαν στην ιστορία της Γης. Ο μύθος αυτός (όπως και πολλοί άλλοι) πιθανόν να κρυπτογραφεί πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τον γεωλογικό χρόνο.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα ο μύθος έχει τροφοδοτήσει υποψίες σχετικά με το ενδεχόμενο να είναι αντανάκλαση ενός πραγματικού φυσικού συμβάντος με την έννοια ενός γεωμύθου. Τα κύρια χαρακτηριστικά της ιστορίας έκαναν τον Von Engelhardt (1979), μεταξύ άλλων να προχωρήσει στην υπόθεση ότι ο μύθος του Φαέθοντα έχει στενή σχέση με την πτώση ενός μεγάλου μετεωρίτη στο Δέλτα του Πάδου (Ιταλία), όμως απέτυχε να παρέχει γεωλογικές ενδείξεις για αυτό το γεγονός στη συγκεκριμένη περιοχή.
Αντίθετα, ο Blomqvist (1994) πρότεινε μια σύνδεση μεταξύ του μύθου και του υπαρκτού κρατήρα μετεωρίτη Kaalija RV στην Εσθονία. Υπάρχει σημαντική διαμάχη σχετικά με τη χρονολόγηση αυτών των 9 κρατήρων ο μεγαλύτερος των οποίων έχει διάμετρο 110 μέτρα, για τους οποίους οι ημερομηνίες κυμαίνονται μεταξύ 6400 και 400 π.Χ.. Αλλά, όταν ο Blomqvist δημοσίευσε τη θεωρία του, ήταν οι μόνοι γνωστοί κρατήρες που μπορούσαν να παραλληλιστούν με τον τόπο και το χρόνο εκδήλωσης του συμβάντος(Βόρεια ή Δυτική Ευρώπη, 2000-428 π.Χ.).
Πριν από λίγα χρόνια παρουσιάστηκαν περαιτέρω επιχειρήματα για την ερμηνεία του μύθου. Η περιοχή Chiemgau στη ΝΑ Γερμανία, αρχικά φερόταν ως μία ιδανική τοποθεσία από μία ομάδα αρχαιολόγων. Σύμφωνα με τους επιστήμονες στην συγκεκριμένη περιοχή έχουν εντοπιστεί οι μεγαλύτερες πτώσεις μετεωριτών στο Ολόκαινο δηλαδή τα τελευταία 10.000 χρόνια. Ο μύθος της πτώσης του Φαέθοντα και του κρατήρα πρόσκρουσης Chiemgau εκτός από την άποψη του χώρου και του χρόνου, σχετιζόταν επίσης και με άλλα δομικά στοιχεία που αντιστοιχούν σε μεγάλο βαθμό με εκείνα που βρέθηκαν στις μυθικές περιγραφές. Ως εκ τούτου,προτάθηκε ότι ο θρύλος του Φαέθοντα σχετίζεται με μία τεράστια φυσική καταστροφή.
Μέχρι πρότινος η υπόθεση Chiemgau πρότεινε την λίμνη Tüttensee στη νότια Βαυαρία ως το αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης μετεωριτών του Ολόκαινου. Ωστόσο, σήμερα θεωρείται ως μια ξεπερασμένη επιστημονική θεωρία. Ο ισχυρισμός αυτός έχει καταρριφθεί από τις πρόσφατες γεωλογικές έρευνες και τη διαπίστωση στον ορίζοντα του εδάφους της ύπαρξης τύρφης που σχετίζεται με καθίζηση μετά το τέλος της τελευταίας περιόδου παγετώνων. Η λίμνη είναι στην πραγματικότητα μία ποταμοπαγετώδης γεωμορφή που σχετίζεται με το λιώσιμο των πάγων στους πρόποδες των Βαυαρικών Άλπεων .
Μέχρι σήμερα αρκετοί- χωρίς όμως επιτυχία- προσπάθησαν να παρουσιάσουν τον μύθο ως φυσικό φαινόμενο που σχετίζεται με την πτώση ενός τεράστιου ουράνιου σώματος. Όμως δεν υπάρχουν στοιχεία ότι κάτι τέτοιο έγινε αντιληπτό βαθιά μέσα στους προϊστορικούς χρόνους, ίσως δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν και κατόπιν μεταμορφώθηκε σε μύθο μέσα από τις διαδοχικές αλλοιώσεις και διαστρεβλώσεις στο πέρασμα των αιώνων.
Σήμερα μπορεί να μην είμαστε σε θέση να αποκρυπτογραφήσουμε τον λαμπερό [Φαέθων σημαίνει λαμπρός] μύθο, ωστόσο μετά από αιώνες παραμένει αρκετά όμορφος, επίκαιρος και βρίθει από διδάγματα. Μέχρι να λύσουμε επιστημονικά τον μύθο ίσως είναι καλύτερα να προβληματιστούμε με την εξήγηση του Μίμη Ανδρουλάκη και τις πραγματικές διαστάσεις του στη κοινωνία μας ...«η πρόωρη παράδοση της εξουσίας από τον πατέρα στον άψητο γιο αποτελεί την ουσία του μύθου... Ο Φαέθων ήθελε να κάνει την φιγούρα του αλλά η επιδειξιμανία του δεν του βγήκε σε καλό...Ποια χέρια είναι ικανά να κρατήσουν τα γκέμια της εξουσίας;»

Γεωδίφης

Πηγές
1.The fall of Phaethon: a Greco-Roman geomyth preserves the memory of a meteorite impact in Bavaria -B.Rappenglu , M.Rappenglu, Kord Ernstson, Werner Mayer, Andreas Neumair, Dirk Sudhaus & Ioannis Liritzis
2.Βικιπαίδεια
3.Έβδομη Αίσθηση- Μ. Ανδρουλάκης

Ωόλιθοι, μύθοι και τουριστικό μάρκετινγκ στην πάραλο γη της Κλεοπάτρας

8/10/2016

Για περισσότερο από δύο δεκαετίες η Κλεοπάτρα ενεπλάκη σε ανελέητες διαμάχες για την εξουσία με τα αδέρφια της,συμμετείχε σε στρατιωτικές συμμαχίες και παθιασμένες υποθέσεις με τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Αντώνιο. Έχει μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο λαμπρές και γοητευτικές προσωπικότητες της αρχαιότητας, αλλά πολλές από τις λεπτομέρειες της ζωής της είναι είτε άγνωστες ή μύθοι.
Στον κόλπο του Κεραμικού υπάρχει ένα νησί που η παράδοση και τελευταία η τουριστική αγορά αναφέρει ότι συνδέεται με την ξακουστή βασίλισσα του Νείλου. Το Sedir ή Καδρέα ή νησί των Κέδρων περισσότερο γνωστό ως νησί Κλεοπάτρα συναντάται περίπου 1,5 ώρα με το αυτοκίνητο από την Μαρμαρίδα ενώ απέχει περίπου 82 χλμ. από την πρωτεύουσα της Κω.
Ο μύθος λέει ότι την λευκή άμμο του νησιού την έφερε από την Αίγυπτο, ο Αντώνιος ως ένα δείγμα της παντοτινής αγάπης του για την Κλεοπάτρα. Η άμμος είναι από σπάνιους σπόρους για το λόγο αυτό η τοποθεσία είναι σε μεγάλο βαθμό προστατευόμενη από τις τουρκικές αρμόδιες αρχές.
Το νησί αποτελείται κυρίως από ασβεστόλιθο, ταυτόχρονα χαρακτηρίζεται και από την ύπαρξη ψευτο-καρστικών δομών. Θεωρείται ως ένα από τα πιο ιδιαίτερα μέρη στην Μ.Ασία όπου μπορεί κάποιος να βρει λευκή μεταξένια άμμο με πεντακάθαρο θαλασσινό νερό. Φημολογείται ότι άμμος όπως αυτή μπορεί να βρεθεί μόνο σε αιγυπτιακές ακτές, τροφοδοτώντας το μύθο ότι ο Μάρκος Αντώνιος έχει μεταφέρει την άμμο από τη Βόρεια Αφρική, σε μια προσπάθεια να εντυπωσιάσει την διάσημη ερωμένη του.
Το νησί διαθέτει επίσης μία ακόμη αμμώδη παραλία με μια σειρά από ρωμαϊκά ερείπια, συμπεριλαμβανομένης της Αγοράς και ένα αμφιθέατρο που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. Το Sedir αποτελεί θέση μιας αρχαίας ρωμαϊκής πόλης αλλά φημίζεται περισσότερο για την παραλία της Κλεοπάτρας που αποτελείται από σπάνια ωοειδή σωματίδια από την Αίγυπτο.
Οι ωόλιθοι είναι ιζηματογενείς και αποτελούνται από ανθρακικό ασβέστιο. Σχηματίζονται από ωοειδείς σφαιρικούς κόκκους μικρών διαστάσεων[διαμέτρου 0,25-2 mm] και αποτελούνται από συγκεντρικούς φλοιούς.Το όνομα τους προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ᾠόν [αυγό] γιατί το πέτρωμα αποτελείται ως επί το πλείστον από τέτοιες δομές που μοιάζουν με αυγά. [Η λέξη μαρτυρείται από το 1873 στον Αιμ. Νοννότη]. Συνήθως σχηματίζονται σε ζεστό, ρηχό θαλάσσιο νερό που χαρακτηρίζεται από παλιρροιακό περιβάλλον, αν και μερικές μορφές σχηματίζονται σε εσωτερικές λίμνες. Ο μηχανισμός του σχηματισμού αρχίζει με ένα μικρό κομμάτι του ιζήματος που ενεργεί ως «σπόρος», π.χ. ένα κομμάτι από ένα κέλυφος. Ισχυρά παλιρροιακά ρεύματα ξεπλένουν τους «σπόρους» στο βυθό της θάλασσας, όπου συσσωρεύονται στρώματα καταβυθισμένου ασβεστίτη από το υπερκορεσμένο νερό. Οι ωόλιθοι βρίσκονται συνήθως σε δομές που μοιάζουν με αμμόλοφους. Το μέγεθος τους αντανακλά το χρόνο που έχουν εκτεθεί στο νερό πριν καλυφθούν με αργότερα ιζήματα.
Η παραλία της Κλεοπάτρας είναι ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατα της γειτονικής χώρας. Το μυστικό της δημιουργίας των ωόλιθων ίσως κρύβεται στο μικρό όρμο με το ταραχώδες περιβάλλον του.
Παράλιοι χώροι με ωόλιθους υπάρχουν σε διάφορα μέρη της Γης όμως εκείνο που την κάνει ξεχωριστή είναι οι μυθώδεις δοξασίες σύμφωνα με τις οποίες η Κλεοπάτρα αρνήθηκε να βρεθεί σε οποιαδήποτε γη εκτός από την Αίγυπτο. Ο Μάρκος Αντώνιος για να την κάνει να αλλάξει γνώμη έφερε την αιγυπτιακή άμμο στην Μ. Ασία. Στις ακτές του νησιού φέρεται να συνάντησε τον εραστή της Μάρκο Αντώνιο.
Η φήμη για την ασυνήθιστη υφή της άμμου, που αποτελείται από λείο λευκό, έδαφος με κοχύλια έκανε το μικρό νησί του Κεραμεικού να είναι τώρα μια δημοφιλής στάση για κρουαζιέρες και σαφάρι με τζιπ από την Μαρμαρίδα. Για να διατηρηθεί αυτό το είδος άμμου, οι επισκέπτες υποχρεούνται να αφήσουν τα σακίδια και τα παπούτσια τους στην είσοδο της μικρής παραλίας [30 Χ 15 μέτρα]. Η αφαίρεση της άμμου αυστηρά απαγορεύεται .
Η Κλεοπάτρα γεννήθηκε στην Αίγυπτο όμως είχε ελληνικές ρίζες αφού η οικογενειακή καταγωγή της ήταν από την Μακεδονία και τον Πτολεμαίο Α’ [Σωτήρ], έναν από τους στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Πτολεμαίος πήρε τα ηνία της Αιγύπτου μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου το 323 π.Χ., και ξεκίνησε μια δυναστεία Ελλήνων- που διήρκεσε σχεδόν τρεις αιώνες. Η Κλεοπάτρα εναγκαλίστηκε πολλά από τα αρχαία έθιμα της χώρας μας, ωστόσο ήταν το πρώτο μέλος της πτολεμαϊκής δυναστείας που έμαθε την αιγυπτιακή γλώσσα.
Πέρα από την παραλία, ο θρύλος φαίνεται να συνοδεύει την τελευταία μεγάλη Φαραώ μέχρι το θάνατο της. Λέγεται ότι έδωσε τέλος στη ζωή της είτε αυτοκτονώντας με δηλητήριο ή υποκύπτοντας στο δάγκωμα μιας κόμπρας. Στις 12 Αυγούστου, 30 π.Χ., η Κλεοπάτρα τάφηκε σε ένα μαυσωλείο στην Αλεξάνδρεια, όμως αιώνες μετά το θάνατο της ο δαιμόνιος, μυστηριώδης και ελκτικός της κόσμος εξακολουθεί να αιχμαλωτίζει τη φαντασία των ανθρώπων.

Γεωδίφης

Πηγές
1.Kadrea (Sedir Island) And Geomorphologic Features Of Its Environs-Mustafa GİRGİN,Mustafa ERTÜRK
2.Γεωλογικός χάρτης Τουρκίας
3.Βικιπαίδεια
4.history.com

Το "Κόσμημα της Φοινίκης" και η μοίρα του

6/10/2016

Κατά την διάρκεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η Βηρυτός, πρωτεύουσα του σύγχρονου Λιβάνου, ήταν γνωστή ως "κόσμημα της Φοινίκης". Οι Φοίνικες ήταν αρχαίος σημιτικός λαός που έζησε στην παραλιακή πεδιάδα του σημερινού Λιβάνου -τμήμα της αρχαίας χώρας ανήκει σήμερα και στο Ισραήλ και στη Συρία. Κατά τους Ηρόδοτο και Στράβωνα προήλθαν από την Ερυθρά θάλασσα και εγκαταστάθηκαν στη λεγόμενη Φοινίκη γύρω στο 2000 π.Χ.
Η Βηρυτός κατοικείται για πάνω από 5.000 χρόνια και είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις στον κόσμο. Το λιμάνι της πόλης ήταν ένα κομβικό σημείο εμπορίου και διαπραγμάτευσης για πολυτελείς πολύτιμους λίθους και μπαχαρικά. Πλούσιοι Ρωμαίοι έχτιζαν εκεί βίλες για τις διακοπές τους, μαζί με πανύψηλα μνημεία και εκθαμβωτικά θέατρα. Η νομική σχολή της Βηρυτού κέρδισε την φήμη ως "Τροφός του Νόμου" και η πόλη ήταν ένα διάσημο κέντρο εκπαίδευσης και πολιτισμού.
Το 551 μ.Χ., η γη ξαφνικά έσπασε. Ένας μεγάλος σεισμός έκανε τα κτίρια να καταρρεύσουν και προκάλεσε ένα τσουνάμι που εξαφάνισε στην κυριολεξία την πόλη από το χάρτη και σκότωσε τουλάχιστον 30.000 ανθρώπους.
Όπως είχε αρχίσει η ανοικοδόμηση της Βηρυτού, ένας άλλος σεισμός την αφανίζει και πάλι μέσα σε μια δεκαετία. Χρειάστηκαν δεκαετίες για τη Βηρυτό για να ανακτήσει τη θέση της ως περιφερειακή πρωτεύουσα μετά την καταστροφή, ακόμα και τότε, δεν ανέκτησε ποτέ εντελώς την παλιά της αίγλη.
Ο εμφύλιος πόλεμος του Λιβάνου διήρκεσε από το 1975-1990 και οδήγησε σε κατ 'εκτίμηση 250.000 θανάτους. Η Βηρυτός αιματοκυλίστηκε από τον εμφύλιο πόλεμο και γειτονεύει με το γεωπολιτικό ρήγμα της ταραχώδους Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, τα ρήγματα της τοπικής τεκτονικής που τρέχουν κάτω από την χώρα παρουσιάζουν τελικά το μεγαλύτερο κίνδυνο για την μικροσκοπική χώρα της Μεσογείου.
Αν κοιτάξετε σε ένα δορυφορικό χάρτη του Λιβάνου θα δείτε ότι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό παρατηρήσιμο από το διάστημα είναι μια γραμμή, που φαίνεται να μοιάζει με μια εθνική οδό, που εκτείνεται κατ 'ευθείαν μέσα από το κέντρο της χώρας, περνά κάτω από την Τουρκία μέσω των συνόρων με τη Συρία στα βόρεια και την Παλαιστίνη στο νότο.
Η γραμμή είναι μια τεράστια τοπογραφική πτυχή που δημιουργήθηκε από το ρήγμα Yammouneh , ένα από τα 3 μεγαλύτερα που τρέχουν κάτω από τον Λίβανο και θέτουν το κόσμημα της Φοινίκης σε υψηλό κίνδυνο για ακόμη ένα σεισμό.
Το ρήγμα Serghaya τρέχει προς τα ανατολικά, κάτω από την κοιλάδα Μπέκκα. Ένα τρίτο μεγάλο είναι το ανάστροφο ρήγμα του Λιβάνου , που τρέχει ακριβώς έξω από τις ακτές του Λιβάνου, ανακαλύφθηκε μόλις το 2003, από γεωλόγους μετά από δεκαετίες πολέμου, αφού πρώτα είχαν αναστείλει την έρευνα για 25 χρόνια.
"Ζούμε σε μια πολύ ιδιαίτερη θέση στην επιφάνεια του πλανήτη", λέει ο Ata Elias , επίκουρος καθηγητής γεωλογίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού. "Ο Λίβανος βρίσκεται ακριβώς μεταξύ αυτών των πλακών. Για τον λόγο αυτό συμβαίνουν μεγάλοι σεισμοί."
Ο Elias λέει ότι η χώρα έχει καθυστερήσει για ένα άλλο μεγάλο σεισμό. Το 1759, προκλήθηκαν δύο σεισμοί, με διαφορά ένα μήνα που κατ΄ εκτίμηση ήταν 7R , οι οποίοι σκότωσαν περίπου 40.000 ανθρώπους στο Λίβανο και τη Συρία.
Ο Λίβανος είδε ένα σεισμό το 1956, και οι πολίτες αναγκάστηκαν να υποστούν το "φόρο του σεισμού" για δύο δεκαετίες.
Το ρήγμα ολίσθησης Yammouneh είναι το μεγαλύτερο στο Λίβανο, διασχίζει το έδαφος από το Νότο προς Βορρά. Ήταν υπεύθυνο για μεγάλους ιστορικούς σεισμούς, όπως ο σεισμός το 1202 μ.Χ., που εκτιμάται ότι ήταν 7,6R .Το ρήγμα Yammouneh παράγει ένα σεισμό περίπου μία φορά κάθε 8 έως 10 αιώνες, ενώ το ανάστροφο ρήγμα του Λιβάνου κάθε 15 έως 17 αιώνες. Και τα δύο έχουν τη δυνατότητα να δώσουν σεισμούς έως 7,6R σε μέγεθος.
"Είμαστε σε μια εποχή που τα δύο ρήγματα έχουν αρκετό χρόνο να παράγουν ένα σεισμό. Αλλά πόσο σύντομα, κανείς δεν μπορεί πραγματικά να πει. Αυτό που μπορώ να πω, όμως, είναι ότι με το σημερινό επίπεδο ετοιμότητας ένα τέτοιο γεγονός εκτιμώ ότι θα οδηγήσει σε καταστροφή ασύλληπτων διαστάσεων."λέει ο Elias.
Περισσότερο από το 70% ή περίπου 4 εκατομμύρια άνθρωποι του Λιβάνου ζουν κατά μήκος της ακτής. Η Βηρυτός έχει πληθυσμό περίπου 1,5 εκατομμύρια, σε περιορισμένο και πυκνά δομημένο περιβάλλον, με κατοικίες που δεν πληρούν τις στοιχειώδεις κατασκευαστικές προδιαγραφές.
Τα εν λόγω κτίρια κατοικιών είναι χτισμένα σε λόφους - ωθούνται από την κίνηση της γης εδώ και αιώνες - ή σε μαλακά, αμμώδη παράκτια εδάφη που δεν μπορούν να αντέξουν σεισμικά γεγονότα τέτοιου μεγέθους.
Ένας νόμος που ψηφίστηκε το 1994, προβλέπει ότι οι νέες κατασκευές πρέπει να είναι κατασκευασμένες σύμφωνα με νέα πρότυπα σεισμικής επιτάχυνσης. Αλλά τα περισσότερα κτίρια κατοικιών είναι παλιά, χτίστηκαν πριν εισαχθούν αυτοί οι νόμοι, ενώ οι αρμόδιοι φορείς σπάνια εφαρμόζουν τις νέες κατασκευαστικές διατάξεις.
Το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) συνεργάζεται σε ένα πρόγραμμα για να βοηθήσει την κυβέρνηση του Λιβάνου να αναπτύξει στρατηγικές για τη διαχείριση των καταστροφών και τη μείωση των κινδύνων. Υπεγράφη το 2009 και έχει εκπονηθεί το Πρόγραμμα Διαχείρισης Κινδύνων Καταστροφών με ένα Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης για φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων των σεισμών, οι οποίοι διαθέτουν υψηλή θέση στον κατάλογο.
"Αν σχεδιάζουμε τις κατασκευές μας ώστε να τηρούν τους διεθνείς κανονισμούς, θα μπορούσαμε να σώσουμε πολλές ζωές. Χρειαζόμαστε κάτι για να ταρακουνήσουμε τους ανθρώπους που πρέπει να είναι προετοιμασμένοι γι 'αυτό. Αν έχουμε ένα μεγάλο σεισμό, το πρόσωπο της χώρας θα αλλάξει δραματικά και απέναντι μας θα βρεθούμε με μία άλλη Αϊτή."λέει ο Elias.

Γεωδίφης

Πηγές
1.Βικιπαίδεια
2.Resilient Cities, 100resilientcities.org/

Ο φυσικός κόσμος του Ιπποκράτη

2/10/2016

«Ηγεμονικότατον απάντων η Φύσις», Ιπποκράτης [460 -370 π.Χ]

Μετά το θάνατο των γονιών του, αφού έχει διδαχθεί την ιατρική, ο Ιπποκράτης εγκαταλείπει την Κω. Για να εμπλουτίσει το γνωστικό πεδίο και την εμπειρία του ταξιδεύει στην Αθήνα, Θεσσαλία, Θάσο, Μακεδονία και Θράκη, Εύξεινο Πόντο, Αίγυπτο και κάποια στιγμή φτάνει στα μικρασιατικά παράλια όπου παραμένει για αρκετό χρονικό διάστημα, ιδίως στην Πέργαμο και την Έφεσο.
Στην Μικρά Ασία θα μυηθεί τα έργα πολύ σημαντικών στοχαστών του προήγουμενου αιώνα και η σκέψη του θα επηρεαστεί από τους προσωκρατικούς φιλοσόφους- οι πρώτοι που διατύπωσαν συγκεκριμένες φυσικές θεωρίες παραμερίζοντας την παράδοση και τις δεισιδαιμονίες.
Από τον «σκοτεινό»,αυτοδίδακτο Εφέσιο Ηράκλειτο (535-475 π.Χ.) εμβαθύνει τις βασικές λειτουργίες της φύσης. Από τον πανεπιστήμονα Μιλήσιο Θαλή (640 ή 624-546 π.Χ.) κατανοεί τα φυσικά φαινόμενα και την σχέση τους με τον άνθρωπο. Ενδεχομένως ενδιατρίβει σε λεπτομέρειες τον Αναξίμανδρο (610- 547 π.Χ.), θεμελιωτή της εξελικτικής θεωρίας, σύμφωνα με τον οποίο η ζωή εμφανίστηκε στον πηλό και ότι τα πρώτα πλάσματα που παρουσιάστηκαν στην Γη δεν είναι άνθρωποι αλλά ιχθυόμορφα με κελύφη τα οποία έπρεπε να δώσουν αγώνα προσαρμογής με το αέριο περιβάλλον. Τοποθετεί τον άνθρωπο στο τέλος της εξελικτικής βαθμίδας και όχι στην αρχή της. Αντιλαμβάνεται ότι ο αγώνας για επιβίωση στηρίζεται σε απλούς φυσικούς νόμους και ότι η γένεση και η ζωή αποτελούν μια ενιαία εξελικτική διαδικασία, κάτι που δεν απέχει πολύ από τη τωρινή εξελικτική θεωρία. Από τον παρατηρητή της ανθρώπινης φύσης και γεωεπιστήμονα, Ξενοφάνη (570-480 π.Χ.), εντρυφεί τον κύκλο του νερού και βασικές αρχές του κλίματος [τα πράγματα στους ουρανούς εμφανίζονται μέσω της θερμότητας του ήλιου ως αρχική αιτία. Όταν η υγρασία αποχωρίζεται από τη θάλασσα, το γλυκό τμήμα της μετατρέπεται σε υδρονεφώσεις, δημιουργεί τα σύννεφα και ξανακυλά προς τα κάτω με τη βροχόπτωση, εξαιτίας της συμπίεσης, και υγροποιεί τους ανέμους]. Οι πνευματικές κατακτήσεις [...τότε θα γίνει φανερό για σένα ότι δεν εξουσιάζει ο θεός το σώμα αλλά η αρρώστια] του αιρετικού φιλόσοφου και αστρονόμου Αναξαγόρα (περίπου 500-428 π.Χ) συντέλεσαν στην διαμόρφωση ή διαφοροποίηση της ιπποκρατικής σκέψης.
Μετά το ταξίδι του επιστρέφει στη Κω για να αναλάβει την διεύθυνση του Ασκληπιείου. Εκεί έρχεται αντιμέτωπος με τις προλήψεις της εποχής του. Ακολουθεί καινοτόμες πρακτικές,αποδεσμεύει την ιατρική από τις θεωρήσεις και τιμωρίες του ιερατείου και ενσωματώνει για πάντα τις «θεόσταλτες» ασθένειες στις λειτουργίες του φυσικού κόσμου.
Σύντομα ο Ιπποκράτης θα γίνει ο σημαντικότερος εκπρόσωπος όχι μόνο της ιατρικής σχολής της Κω αλλά και της αρχαιότητας. Με τον χρόνο καθιερώνεται στην ανθρωπότητα ως θεμελιωτής της ορθολογικής ιατρικής και της ομοιοπαθητικής [«τα όμοια των ομοίων εισίν ιάματα» αναφέρει, δηλαδή το όμοιο μπορεί να θεραπευτεί με το όμοιο].
Ο διανοούμενος και πρακτικός Ιπποκράτης θα αφήσει ως κληρονομιά έναν πλούσιο κατάλογο από μοναδικά έργα. Είναι βέβαιο πως κάνει χρήση των σημειώσεων τις οποίες έχει κρατήσει από τα ταξίδια του και εφαρμόζει μοναδικές θεραπευτικές μεθόδους. Όμως ο «Θείος», ο καλύτερος των γιατρών και πρώτος των φιλοσόφων [κατά τον Γαληνό] δεν περιορίστηκε μόνο στην εμπειρία του, αλλά αντάμα με την γνώση και την νόηση θα προσπαθήσει να ξεκλειδώσει τα μυστικά της φύσης . Με το πέρασμα του χρόνου η φύση έχει ξεχωριστή θέση στην ιπποκρατική λογική .
Εκτός από γιατρός, φιλόσοφος κά - αποδεικνύεται πολυμαθής με άριστες γνώσεις στις φυσικές επιστήμες [γεωεπιστήμη, βιολογία, αστρονομία, φυσική και χημεία]. Μελετώντας τα φυτά, τα ορυκτά και τα ζώα προσπαθεί να κατανοήσει πώς ο κόσμος και το γεωπεριβάλλον γύρω του λειτουργούν.
Μελετά τα μεταλλικά νερά και τις ιαματικές πηγές [ήταν ο πρώτος που τις ταξινόμησε]. Ο πρώτος παρατηρητής των πηγών αυτών με θεραπευτικές ιδιότητες ήταν ο Ηρόδοτος από την απέναντι Αλικαρνασσό (484-410π.Χ). Ο πατέρας της Ιστορίας περιέγραψε ορισμένες ιαματικές πηγές και συνιστούσε την λουτροθεραπεία να γίνεται σε ορισμένες εποχές του χρόνου και για 21 συνεχείς μέρες.
Όμως, ο Ιπποκράτης θα προχωρήσει πιο πέρα και θα γίνει πατέρας της υδροθεραπείας, αφού είχε εντατικά ασχοληθεί με τα διάφορα φυσικά νερά. Ερχόμενος καθημερινά σε επαφή με το γεωπεριβάλλον που τον περιβάλλει και τα λιμνάζοντα -βαλτώδη νερά από την τεράστια αλλουβιακή πεδιάδα της Κω, τα διακρίνει σε ελώδη, δηλαδή νερά που υπάρχουν σε έλη/βάλτους και λίμνες όπως αυτές που υπήρχαν στην Λάμπη και το Τιγκάκι της παράκτιας Κω, σε όμβρια που σχηματίζονται από τη βροχή [Βουρίνα,Αχτενιά κά] και σε εκείνα που αναβλύζουν από πετρώματα, δηλαδή τα μεταλλικά όπως του Κοκκινόνερου,της Αγίας Ειρήνης κά. Από αυτά, γράφει, αναβλύζουν θερμά νερά που περιέχουν σίδηρο, χαλκό, αργυρό, χρυσό, θείο και άλλα μεταλλικά στοιχεία.
Προκρίνει την χρήση των ιαματικών φυσικών λουτρών για θεραπευτικούς σκοπούς. Το είδος αυτό της θεραπείας αποτελεί μέρος της φυσικοθεραπείας, δηλαδή κάνει χρήση φυσικών μέσων στη θεραπευτική.
Το νερό είναι απαραίτητο στην Ιπποκρατική ιατρική ιδίως στις θεραπευτικές της μεθόδους. Η ύπαρξη της πηγής του Ασκληπιείου αναφέρεται από τον 4ο αιώνα π.Χ, πιθανόν σχετίζεται με την επιστροφή του Ιπποκράτη στα πάτρια εδάφη. Το νερό της προέρχεται από την αρχαιότερη πηγή της Κω, την ρηγματογενή Βουρίνα [με όμβρια καθαρά και πόσιμα νερά, μη μεταλλικά] η οποία απέχει τουλάχιστον 2 χλμ. από το Ασκληπιείο. Το ρέμα Βουρίνα ήταν το σημαντικότερο της αρχαίας πρωτεύουσας όμως τα τελευταία χρόνια έχασε την αίγλη του κυρίως λόγω ανθρωπογενών παρεμβάσεων και κλιματικών παραγόντων. Διέσχιζε σχεδόν όλη την πόλη της Κω ενώ στο Ντεφτέρ [Οθωμανικό Κτηματολόγιο] όπως και το Κτηματολόγιο των Ιταλών είναι ακόμη καταγεγραμμένο ως Κουρού Ντερέ. Κατά μήκος του Κουρού στην Β΄Αρχαιολογική Ζώνη, βορειοδυτικά του Ασκληπιείου έχουν αναφερθεί αρχαίες εγκαταστάσεις λουτροθεραπείας.
Χρησιμοποιεί όπως θα έκανε ένας βιοεπιστήμονας ομοιοπαθητικές ουσίες [στην φυσική τα όμοια έλκονται και τα ανόμοια απωθούνται], δηλαδή φυσικά παρασκευάσματα για να ανακουφίζει ή να θεραπεύει ασθένειες ή πόνους του ανθρώπινου οργανισμού σε τέτοιο βαθμό που να μην είναι τοξικά, αλλά να προκαλούν συμπτώματα όμοια με τη νόσο και σύμφωνα με τον μηχανισμό της.
Κάνει χρήση της «στυπτηρίας γης» ή στύψη όπως ένας ορυκτολόγος, ένα διπλό θειικό άλας του αργιλίου και καλίου που αφθονεί στο υπέδαφος της ηφαιστειογενούς Κω κυρίως στη Βόρκα [κοντά στο Ασκληπιείο] και στον Άγιο Δημήτριο. Σήμερα το ορυκτό είναι γνωστό ως αλουνίτης και χρησιμοποιείται για διάφορες φαρμακευτικές χρήσεις, στη βυρσοδεψία, στη παραγωγή αλουμίνας και τη βαφική.
Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιεί το θαλασσινό αλάτι για θεραπευτικούς σκοπούς. Το φυσικό θαλασσινό αλάτι, περιέχει πάνω από 84 μέταλλα και στοιχεία απαραίτητα για τη ζωή. Οι θεραπευτικές μέθοδοι του ήταν ειδικά διαμορφωμένες για τη συχνή χρήση του αλατιού. Αναφέρει ''νίτρον ερυθρόν '' και ''νίτρον οπτόν (ψημένος)'' ως φάρμακα. Με τοπική χρήση του αλατιού αντιμετωπίζει τις δερματικές παθήσεις, με πόση αλμυρών ή μεταλλικών νερών τα πεπτικά προβλήματα, υιοθετεί πρώτος την εισπνοή αλατιού για ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος. Είναι πιθανόν να έπαιρνε το αλάτι από τη θάλασσα ή από τις πλούσιες αλατούχες πηγές του νησιού με την εξάτμιση του νερού.
Πρώτος χρησιμοποιεί την ασπιρίνη από την θεραπευτική ιδιότητα της ιτιάς που περιέχει το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, από το οποίο στα τέλη του 19ου αιώνα η γερμανική εταιρία Bayer έφτιαξε την συνθετική μορφή της.Την χρησιμοποιεί ως παυσίπονο, αντιπυρετικό και αντιφλεγμονώδες. Σήμερα η ασπιρίνη χρησιμοποιείται επίσης για καρδιοπάθειες και τη νόσο Alzheimer. Στα κείμενα του περιγράφεται η χρήση μιας πικρής σκόνης που εξάγεται από τον φλοιό της ιτιάς και η οποία έχει την ιδιότητα να ρίχνει τον πυρετό και να καταπραΰνει τους πόνους. Η ουσία σαλικίνη που περιέχει ο φλοιός της ιτιάς απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1828 από τον Γερμανό χημικό Γιόχαν Μπούχνερ και οι δύο «μορφές» της ουσίας είναι η σαλσαλάτη και το σαλικυλικό οξύ. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η σαλσαλάτη διαλύει τους σχηματισμούς που δημιουργεί η συσσώρευση της πρωτεΐνης Ταυ [υπεύθυνη για τον γενετικό παράγοντα που ενοχοποιείται για την εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ ], οι οποίοι ευθύνονται για την απώλεια μνήμης και όλες τις συνέπειες του εκφυλισμού της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Για τον Ιπποκράτη υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στον πόνο και στον καιρό[δεν έχει άδικο]. Στη φυσιολογία είναι λογικό ότι η ατμοσφαιρική πίεση μπορεί να επηρεάσει τον καιρό, ο οποίος με την σειρά επηρεάζει τον πόνο, ιδίως αυτόν της αρθρίτιδας και άλλων παθήσεων.
Τον απασχολεί τι προκαλεί διαταραχή στην υγεία και πως μπορεί να διατηρηθεί η ισορροπία ενός οργανισμού. Για τον λόγο αυτό παρατηρεί τους απλούς φυσικούς κανόνες με τους οποίους δουλεύει η φύση. Θα υποστηρίξει την σημασία του ψυχρού, του ξηρού, του θερμού, του υγρού σε κάθε οργανισμό και ότι τα πάντα προέρχονται από αυτά τα τέσσερα στοιχεία. Για άλλη μια φορά οι σύγχρονες απόψεις περί υγείας και ισορροπίας του βιο-ενεργειακού δυναμικού του οργανισμού θα τον δικαιώσουν.
Είναι σε θέση να παρατηρήσει τις ευεργετικές και θεραπευτικές ιδιότητες της πατελιάς ή χώματος δωματισμού [ γνωστού ως μπεντονίτη στην γεωλογία] ένα υλικό που συναντάται γύρω από το Ασκληπιείο. Το αργιλώδες χώμα το χρησιμοποιούσαν πριν κάποια χρόνια οι παλιοί στα δώματα των σπιτιών ως μόνωση (δεν άφηνε το νερό της βροχής να το διαπερνά). Πρόκειται για ηφαιστειακή πλαστική γκρι άργιλο, που συναντάται σε περιοχές συγκέντρωσης ηφαιστειακής τέφρας όπως τον Άγιο Δημήτριο, Κέφαλο, Καρδάμαινα και διάφορα άλλα μέρη της Κω. Η μεγάλη προσροφητική του ικανότητα του υλικού δεν πέρασε απαρατήρητη από τον Ιπποκράτη όπως και η υψηλή πλαστικότητα του. Ο υψηλός βαθμός εναλλαγής των ιόντων και η συνδετική του ικανότητα το κάνουν ένα ξεχωριστό και μοναδικό υλικό με εκατοντάδες χρήσεις. Χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια στην ιατρική (διάρροια,δερματοπάθεια κά), στα καλλυντικά, στις καλλιέργειες ως μέσο συγκράτησης νερού,για την αφαίρεση τοξικών ουσιών από το έδαφος, κά.
Την περίοδο της έξαρσης του φονικού λοιμού 430/429 π.Χ στην αρχαία Αθήνα παρατηρεί τους σιδεράδες που δούλευαν σε ζεστό περιβάλλον, αντιλαμβάνεται ότι παρέμεναν υγιείς και δίνει εντολή να κάψουν ρούχα και υφαντά ώστε να ζεσταθεί η ατμόσφαιρα για να περιορίσει την υγρασία που βοηθούσε στην εξάπλωση των μικροβίων.
Για τον «γεωχημικό» Ιπποκράτη είναι ολοφάνερο ότι δεν μπορούσε στα στερεά συστατικά του σώματος να υπερισχύει το υδατώδες και στα υγρά το γαιώδες αλλά μόνο το αντίθετο. Είναι άμεσης προτεραιότητας να κατανοήσει τα θεμελιώδη υγρά του σώματος. Μετά από έρευνα και παρατηρήσεις θα καταλήξει ότι αυτά είναι το αίμα, το φλέγμα, η κίτρινη και η μαύρη χολή. Ακολουθώντας θεμελιώδεις κανόνες της φύσης διαπιστώνει ότι από την ισορροπία και την ανισορροπία τους εξαρτάται η υγεία ή η ασθένεια.
Ήταν βαθύτατος γνώστης της επιστήμης των υλικών σχετικός με την παρασκευή ορυκτών και κραμάτων από διάφορες πρώτες ύλες, καθώς και την κατεργασία των μετάλλων και των κραμάτων για την τροποποίηση των ιδιοτήτων αυτών των υλικών. Ο Ιπποκράτης αναφέρει στα έργα του, εκτός των άλλων μετάλλων, το χαλκό, τον κασσίτερο και τον ορείχαλκο ως υλικά για την κατασκευή των ιατρικών του εργαλείων. Ο ορείχαλκος είναι κράμα χαλκού- ψευδαργύρου,συγχέεται πολύ συχνά με τον μπρούντζο ή κρατέρωμα, που είναι κατά βάση κράμα χαλκού- κασσίτερου. Όταν η περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο είναι χαμηλή, ο ορείχαλκος έχει ένα καφεκόκκινο χρώμα που πλησιάζει το κεραμιδί χρώμα του χαλκού. Παρουσιάζουν καλή μηχανική αντοχή και καλή αντοχή στην διάβρωση. Αναφέρει ότι ο χαλκός πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για εργαλεία, όχι για άλλες χρήσεις. H χρήση καθαρού χαλκού ήταν γνωστή στη Μικρά Ασία από το 6.500 π.Χ. Είναι μαλακός,ιδιαίτερα ελατός και όλκιμος, πολύ καλός αγωγός της θερμότητας και του ηλεκτρισμού. Ως χημικός προτείνει την χρήση κασσίτερου αυτοτελώς στην κατασκευή ορισμένων ιατρικών εργαλείων επειδή δεν οξειδώνεται όταν παραμένει ελεύθερος στην ατμόσφαιρα και δεν προσβάλλεται εύκολα από χημικές ουσίες. Γι' αυτό χρησιμοποιείται για την επικάλυψη διάφορων μετάλλων. Παρά τα περιορισμένα μέσα της εποχής του, επιχείρησε δύσκολες χειρουργικές επεμβάσεις. Ο Κώος γιατρός και οι μαθητές του, αντιμετώπιζαν με επιτυχία περιστατικά της ορθοπεδικής, της καρδιοχειρουργικής και της βασικής χειρουργικής.
Τέλος τον προβληματίζουν οι ανθυγιεινές συνθήκες ζωής, η ακατάλληλη διατροφή, οι διαιτητικές παρεκτροπές και ιδίως καταπιάνεται με την καταστροφή του γεωπεριβάλλοντος. Ήταν σημαντικό το φυσικό περιβάλλον του ασθενή[ τόπος διαμονής, το κλίμα στο οποίο ζούσε, αλλά και οι καιρικές μεταβολές του τόπου του]
Ο Ιπποκράτης ήταν νεωτεριστής και πρωτοτάξιδος σε διάφορους τομείς. Ως φυσικός επιστήμονας, όφειλε να παρατηρήσει το αντικειμενό του, να το ερευνήσει και να καταγράψει τα συμπεράσματά του μεθοδικά. Πράττει όπως ένας σύγχρονος γεωπιστήμονας και όχι μόνο, δίνει σημασία στην πρόληψη και όχι στη διάγνωση.
Η φύση ήταν γενναιόδωρη με την Κω. Της χάρισε εκλεκτά τοπία, ιδιαίτερες φυσικές ομορφιές και αρκετό φυσικό πλούτο σπάνιο για νησί, όλα αυτά ενέπνευσαν τον ανήσυχο στοχαστή Ιπποκράτη στο έργο του. Ήταν σημαντικά τα ταξίδια για να εμπλουτίσει τις γνώσεις και την εμπειρία του. Όμως, εκτός από τη διάνοια του,το γεωπεριβάλλον του νησιού είχε καθοριστικό ρόλο στην επιστημονική πρόοδο και έρευνα του.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Ιπποκρατικά Θέματα- Θεοδόσης Ν. Διακογιάννης
2.Ιστορία της Νήσου Κω- Β.Χατζηβασιλείου
3.Βικιπαίδεια
4.Περιοδικό, Ιστορικά θέματα/Ιπποκράτης- Αντουανέτα Καλλέγια
5.theancientwebgreece.wordpress.com
6.Ιατρικά εργαλεία στο Ασκληπιείο της Κω- Β.Χατζηβασιλείου