Γεωδίφης
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΓΑΙΑ
  • ΚΩΙΑ
  • NEA
  • ΘΕΜΑΤΑ
  • ΦΛΥΑΡΙΕΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΚΩΙΑ

Η «γεωλογία της κόλασης» του Δάντη Αλιγκιέρι

3/9/2016

 
Στο μεσοστράτι απάνω της ζωής μας σε σκοτεινό πλανέθηκα ρουμάνι,τι ‘ταν ο δρόμος ο σωστός χαμένος.(η πρώτη φράση από τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη Αλιγκιέρι , σε μετάφραση Ν.Καζαντζάκη)

Για μεγάλο χρονικό διάστημα τα έγκατα της γης ήταν μυστηριώδες μέρος .Πολλοί πίστευαν ότι εκεί ήταν η βασιλεία των δαιμόνων και η αιώνια καταδίκη. Ο Ιταλός ποιητής Dante Alighieri (1265-1321) είχε φανταστεί μια ιδιαίτερα επιμελημένη έκδοση της κόλασης στη " Θεία Κωμωδία ". Χρησιμοποίησε τη γνώση του ως έμπνευση και περιέλαβε τους εννέα κύκλους της κόλασης στο έργο του , με τον Εωσφόρο να κατοικεί σε υπόγεια τοπία. Ο Δάντης στο έργο του αναφέρει τους σεισμούς, τα ποτάμια, το σχήμα των βουνών και τις κατολισθήσεις, την έρημο από καυτή άμμο και ορισμένα είδη πετρωμάτων (όπως το διάσημο μάρμαρο της Carrara ).
Οι κύκλοι σταδιακά μικραίνουν με λιγότερο κυκλική περιφέρεια, όπως η κόλαση απεικονίζεται σαν ένας ανεστραμμένος κώνος με μια σφαίρα, που προεξέχει προς τον πυρήνα της Γης. Αυτή η εικόνα βασίζεται σε υπολογισμούς των Ελλήνων φιλοσόφων (όπως ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος  276-194 π.Χ ή ο Κλαύδιος Πτολεμαίος 100-170 μ.Χ), ο Δάντης  ακόμα προσεγγίζει την ακτίνα της Γης την οποία υπολογίζει σε 5.230 χιλιόμετρα. (η πραγματική ακτίνα είναι 6.371 χιλιόμετρα ).
Ο κώνος σχηματίζεται όταν ο Εωσφόρος ως άγγελος πέφτει στη Γη. Η σύγκρουση ήταν τόσο μεγάλη που διαμόρφωσε την επιφάνεια της-με ηπείρους να σχηματίζονται στο βόρειο ημισφαίριο και το νότιο ημισφαίριο και οι οποίοι καλύπτονται από τη θάλασσα (Ο Δάντης δεν γνώριζε την ύπαρξη των νοτίων ηπείρων της Αυστραλίας και Ανταρκτικής).
Στα νότια θα βρούμε μόνο το Καθαρτήριο Όρος. Το  Καθαρτήριο, μαζί με την ιερή πόλη της Ιερουσαλήμ, αποτελεί έναν άξονα που διέρχεται η Γη, με την κοιλιά του Εωσφόρου ως το κέντρο της . Μια αλληγορική εικόνα, που δείχνει πως  ο Εωσφόρος είναι καταδικασμένος όσο είναι μακριά από τον ήλιο και το θεϊκό φως.
Ενδεικτικά "Η Θεία Κωμωδία" του Δάντη, από τον κώδικα «Codice Urbinate Latino 365» (1480), δείχνει το παγωμένο κέντρο της Γης με τον Εωσφόρο να έχει παγιδευτεί στον αιώνιο πάγο. Ο Δάντης φανταζόταν αυτό το μέρος της κόλασης, ως μία κατεψυγμένη ερημιά, καθώς ήταν μακρύτερα από το ζεστό ήλιο στο γεωκεντρικό του σύμπαν (Γη ως το κέντρο του κόσμου, με τον Ήλιο,τη Σελήνη και τα αστέρια γύρω από αυτή).
Ο Δάντης κατά την είσοδο στην κόλαση καθοδηγείται από τη σκιά του αρχαίου Ρωμαίου ποιητή Publius Vergilius Maro (70-19 π.Χ), περισσότερο γνωστός ως Βιργίλιος. Κατά τη διάρκεια του προσκυνήματος του, από την κόλαση στο καθαρτήριο και αργότερα στον παράδεισο, εμποδίζεται από ερείπια που καταστράφηκαν από ένα δαίμονα ,κατά  τον Βιργίλιο από ένα αρχαίο σεισμό.
" Όπως και τα ερείπια αυτή την πλευρά του Τρέντο άφησε η κατολίσθηση / σεισμός ή διάβρωση πρέπει να την έχουν προκαλέσει / που έπληξε τον ποταμό Adige, στην αριστερή όχθη του / όταν σχημάτισε την κορυφή του βουνού απ΄ όπου ξεκίνησε η ολίσθηση / στην πεδιάδα κάτω, γκρεμίστηκαν τα βράχια γλίστρησαν προς τα κάτω,/ διαμορφώθηκε μια διαδρομή για μια δύσκολη κατάβαση / έτσι ήταν η πλαγιά της χαράδρα μας που σχηματίστηκε"
Ο Δάντης περιγράφει με αυτούς τους στίχους την τοποθεσία μιας κατολίσθησης που συνέβη πριν από 3.000 χρόνια κοντά στην ιταλική πόλη του Τρέντο, με το επιχείρημα ότι η αιτία αυτής της αρχαίας κατολίσθησης ήταν η διάβρωση ή ένας σεισμός. Ο Δάντης ίσως επισκέφθηκε αυτήν την τοποθεσία, καθώς έζησε για ένα διάστημα στην κοντινή Βερόνα. Για σιγουριά χρησιμοποίησε τον Γερμανό φυσιοδίφη Albertus Magnus (1200-1280) ως σημείο αναφοράς, ο οποίος υποστήριξε ότι ο ποταμός είχε διαβρώσει την βάση του βουνού που κατέρρευσε, σχηματίζοντας το ερειπωμένο τοπίο της κατολίσθησης.
Επίσης ,ο Δάντης είχε βιώσει έναν σεισμό στις ακτές του ποταμού Αχέροντα, που προκλήθηκε από ανέμους ή ατμούς που φυσούσαν μέσα από τα σπήλαια της γης και άναβαν από καιρό σε καιρό.
Είναι αξιοπερίεργο να σημειωθεί ότι δεν περιγράφει την κόλαση γεμάτη από φωτιά, ακόμη και αν η Αίτνα και ο Βεζούβιος θεωρήθηκαν από την αρχαιότητα ως πύλες στην κόλαση και φαίνεται να είχαν καλυφθεί από υγρή "λάβα-φωτιά", με τις διαβολικές ηφαιστειακές εκρήξεις . Ωστόσο για την Αίτνα όταν αναφέρεται στο νησί της Σικελίας, την παρουσιάζει ως μία τοποθεσία με ατμούς από θείο. Ο Πυριφλεγέθων (από το πυρ + φλεγέθω, δηλαδή αυτός που έχει πύρινες φλόγες) ή και Φλεγέθων, και μερικοί μικρότεροι ποταμοί περιγράφονται ως ποτάμια που βράζουν το αίμα σε πέτρινες όχθες - έτσι γράφει  ο Δάντης  για τις ιαματικές πηγές της Bullicame κοντά στην πόλη Βιτέρμπο -περιφέρεια του Λάτσιο.
Εδώ είναι δυνατόν να δοθεί μια απλή εξήγηση γιατί ο Δάντης δεν περιλαμβάνει τα ηφαίστεια στο έργο του. Η Αίτνα και ο Βεζούβιος ήταν σχετικά ήρεμα εκείνη την εποχή (Βεζούβιος εξερράγη μόνο το διάστημα 1321-1323) και γι΄αυτό δεν έδειξε πραγματικό ενδιαφέρον ο ποιητής.
Όμως η γεωλογία παίζει ακόμα έναν σημαντικό ρόλο στην τιμωρία των αμαρτωλών. Στο τρίτο κύκλο οι αμαρτωλοί(άνθρωποι που πουλούσαν τα ιερά αντικείμενα για το κέρδος) οδηγούνται «ανάποδα στο έδαφος και πιέζονται σφιχτά μέσα στις σχισμές του βράχου ».
Οι ληστές τιμωρούνται σε έναν λάκκο γεμάτο με δηλητηριώδη φίδια. Ο Δάντης περιγράφει κοιτάζοντας προς τα κάτω το λάκκο όταν βλέπει: "Μέσα σε αυτό το σκληρό και πικρό μέρος/ άνθρωποι έτρεξαν τρομοκρατημένοι και γυμνοί, απελπισμένοι / να βρουν τρύπες να κρυφθούν ή ηλιοτρόπια/ Τα χέρια τους ήταν δεμένα πίσω από την πλάτη τους με φίδια." Ηλιοτρόπιο (ποικιλία από χαλκηδόνιο ,υποκατηγορία της οικογένειας του χαλαζία) ήταν από την αρχαιότητα ένας πολύτιμος λίθος γνωστός για τις μαγικές ιδιότητες του, με τον οποίο ήθελαν να προστατευτούν από το δηλητήριο των φιδιών.  
Μετά την κόλαση ο Δάντης φτάνει τελικά τις πλαγιές του όρους Καθαρτήριο, αφήνοντας πίσω την κόλαση : "Η ανάβαση μου πήρε την τελευταία δύναμή μου όταν φώναξε: Γλυκέ Πατέρα, γυρίστε σε μένα: αν δεν διακόψετε / θα πρέπει να μείνενε εδώ στην πλαγιά του βουνού / Έδειξε ένα άκρο λίγο μπροστά / που έπιανε γύρω ολόκληρο το πρόσωπο του / Τραβήξετε τον εαυτό σας πολύ υψηλότερα, γιε μου , είπε/ τα λόγια του τόσο με ώθησαν / να πέσω στα χέρια και τα γόνατα / έως ότου επιτέλους τα πόδια μου βρίσκονταν σε αυτό το άκρο."
Η Θεία Κωμωδία ακόμη σήμερα έχει πρωταρχικό ρόλο στην ανάπτυξη της παγκόσμιας λογοτεχνίας και της ιταλικής γλώσσας, αλλά είναι επίσης μία πολύτιμη πηγή για να κατανοήσουμε καλύτερα τις φυσικές επιστήμες και τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονταν την Γη τον 14ο αιώνα.
Δυστυχώς, στίχοι του Δάντη μετά από τόσους αιώνες από εντελώς άλλη σκοπιά παραμένουν επίκαιροι στην κοινωνία μας :«Οι πιο καυτές θέσεις στην κόλαση είναι κρατημένες γι’ αυτούς που, σε καιρούς μεγάλης ηθικής κρίσης, διατηρούν ουδέτερη στάση».

Γεωδίφης

Πηγές
1.Βικιπαίδεια
2.Η θεία κωμωδία: Κόλαση, Καθαρτήρι,Παράδεισος/Δάντης- μετάφραση Ν.Καζαντζάκης
3.David Bressan-historyofgeology.fieldofscience.com/
4.Γιατί η Κόλαση Βρωμάει Θείο;- Kroonenberg.S

Comments are closed.

    Κώια

    ''Η ανθρώπινη ζωή είναι σύντομη, η επιστήμη ατέλειωτη, ο χρόνος λίγος, η πείρα λαθεμένη και η απόφαση γεμάτη ευθύνες'' Ιπποκράτης (460-370 π.Χ)

    Picture
    Σελίδα αφιερωμένη στον εραστή της κωακής φύσης, Ιάκωβο Ζαρράφτη
    (1853-23/4/1933)

    Αρχεία

    April 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    August 2018
    July 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    June 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012
    August 2012
    July 2012
    June 2012
    May 2012
    April 2012
    March 2012
    February 2012
    January 2012
    December 2011
    November 2011
    October 2011
    September 2011
    August 2011
    July 2011
    June 2011
    May 2011
    April 2011
    March 2011
    February 2011
    January 2011
    December 2010
    November 2010
    October 2010
    September 2010
    August 2010
    July 2010
    June 2010
    May 2010
    April 2010
    March 2010
    February 2010

    RSS Feed

Δυναμικός-Βιβλία-Γεωπανόραμα-Χάρτες-Άρθρα-Ορυκτά-Απολιθώματα-Γλωσσάριο-Γεωπαρατηρητήριο-Παλαιογεωγραφία
Youtube-Panoramio-Noaa-Usgs-Nasa-Geowhen 
Ορισμένα από τα θέματα που εκτίθενται, προέρχονται από θεωρητικά μοντέλα και επιστημονικές μελέτες ενώ άλλα αποτελούν προσωπικές σκέψεις & απόψεις, πάντοτε θα περιέχουν κάποια αβεβαιότητα και διαφορά γνώμης. Κάποιες από τις απόψεις και αναλύσεις που εκφράζονται στον ιστοχώρο δεν αντιπροσωπεύουν εκείνες του Γεωδίφη και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες. Η λειτουργία του ιστοχώρου στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην ενημέρωση & ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα θέματα γεωπεριβάλλοντος και τις δράσεις του, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπεί στην επίτευξη κέρδους. Οι εργασίες, ταινίες, κινούμενα σχέδια, έγγραφα, βιβλία και τόσα άλλα που δημοσιεύονται σε αυτό τον χώρο, χρησιμοποιούνται μόνο για εκπαίδευση. Οι κάτοχοι μπορούν να ζητήσουν την αφαίρεση του περιεχομένου. Οι προσωπικές εργασίες και φωτογραφίες δεν υπόκεινται σε δικαιώματα και άλλα μέτρα προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο ιστοχώρος αφιερώνεται στον αναγνώστη που αναζητά απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα που σχετίζονται με τον άγνωστο κόσμο που τον περιβάλλει
Picture

   Γεωδίφης,2009