Γεωδίφης
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΓΑΙΑ
  • ΚΩΙΑ
  • NEA
  • ΘΕΜΑΤΑ
  • ΦΛΥΑΡΙΕΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΚΩΙΑ

Ο Ιπποκράτης και η "τρέλα" του Δημόκριτου

29/11/2013

 
Picture
Ήδη από την αρχαιότητα η προσωπικότητα του Δημόκριτου συνοδεύεται από διάφορες παραδόσεις, όχι πάντα κολακευτικές για τον μεγάλο ατομιστή φιλόσοφο: μία απ' αυτές, που τον θέλει να τρελαίνεται προς το τέλος της ζωής του, έχει καταγραφεί με λεπτομέρειες στα Ψευδεπίγραφα κείμενα του Ιπποκράτη, μια σειρά επιστολών με μυθιστορηματική πλοκή που συντάσσονται, σύμφωνα με τους ειδικούς, την εποχή του Τιβέριου. Προφανώς τα κείμενα αυτά δεν αναφέρονται σε καμία ιστορική πραγματικότητα· αυτό που ενδιαφέρει τον συντάκτη τους είναι η καταγραφή μιας τόσο φανταστικής όσο και διδακτικής συνάντησης του φιλοσόφου ­ που η πόλη του τον θεωρεί τρελό ­ με τον μεγάλο γιατρό.
Σύμφωνα με τη δέκατη επιστολή, η Βουλή και ο Δήμος των Αβδήρων, κρίνοντας ότι η πόλη τους βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο, εξαιτίας της αρρώστιας που έπληξε το διάσημο τέκνο της, καλούν τον Ιπποκράτη να εξετάσει τον ασθενή και να τον γιατρέψει. Οι ανήσυχοι άρχοντες περιγράφουν με ακρίβεια στον γιατρό τα συμπτώματα της ασθένειας του φιλοσόφου, διακινδυνεύοντας μάλιστα μια πρώτη διάγνωση, σύμφωνα με την οποία η αρρώστια του Δημόκριτου οφείλεται στη μεγάλη του σοφία: «Παραμελώντας τα πάντα και πριν απ' όλα τον εαυτό του, άγρυπνος μέρα και νύχτα, γελάει και με τα μικρά και με τα μεγάλα, πιστεύοντας ότι ολόκληρη η ζωή είναι τίποτα. Ο ένας παντρεύεται, ο άλλος εμπορεύεται, ο τρίτος ρητορεύει· άλλος άρχει, εκπροσωπεί, ψηφίζει, αρρωσταίνει, πληγώνεται, πεθαίνει. Κι αυτός γελάει με όλα, βλέποντας τους μεν κατηφείς και σκυθρωπούς, τους δε καταχαρούμενους (...) σηκώνεται συχνά τη νύχτα και, μόνος του, σιγοτραγουδάει».
Ο Ιπποκράτης, πιστός στον όρκο του, αποδέχεται την πρόσκληση και σπεύδει στα Αβδηρα. Προηγουμένως όμως, στις επιστολές δώδεκα και δεκατρία που ο γιατρός γράφει σε δύο άλλα πρόσωπα, φροντίζει να πάρει τις αποστάσεις του από τη διάγνωση των αβδηριτών προεστών: δεν είναι καθόλου σίγουρος ότι ο Δημόκριτος είναι τρελός· αυτό που τον χαρακτηρίζει είναι μάλλον «υπερβολική ψυχική ευρωστία». Εξάλλου, επισημαίνει ο γιατρός, δεν είναι μόνο οι τρελοί αυτοί που αναζητούν τις σπηλιές και την ηρεμία· είναι και αυτοί που παρατηρούν τα ανθρώπινα πράγματα και επιθυμούν την αταραξία. Επισφραγίζεται έτσι, και μάλιστα από υπεύθυνο στόμα, η αμφίσημη συμπεριφορά που μοιράζονται συχνά οι σοφοί και οι τρελοί.
Η επιστολή δεκαεπτά περιγράφει τη συνάντηση του τρελού και του γιατρού, στην οποία προφανώς τείνει το σύνολο της μικρής αυτής μυθιστορίας. Ο Ιπποκράτης φτάνει στο σπίτι του Δημόκριτου που βρίσκεται κοντά στα τείχη της πόλης και αντικρίζει τον φιλόσοφο, «μόνο του, καθισμένο σε μια πέτρα κάτω από έναν πυκνό πλάτανο, μ' ένα χειρόγραφο στα γόνατα, λιπόσαρκο, κατάχλωμο, με μακριά γένια». Τι γράφεις; τον ρωτάει ο γιατρός. Γράφω για την τρέλα, απαντάει ο τρελός. Υστερα από τη σύντομη έκθεση του περιεχομένου της πραγματείας, ο Ιπποκράτης, εκφράζοντας τον θαυμασμό του, συμπληρώνει: Είσαι ευδαίμων, Δημόκριτε, που απολαμβάνεις τόση ηρεμία· σε μένα αυτό δεν επιτρέπεται. Και γιατί, Ιπποκράτη, δεν επιτρέπεται; ρωτάει ο φιλόσοφος. «Γιατί τα κτήματα, το σπίτι, τα παιδιά, τα δάνεια, οι αρρώστιες, οι θάνατοι, οι υπηρέτες, οι γάμοι κι όλα τα υπόλοιπα μου αφαιρούν την ευκαιρία να συμμετέχω στην ηρεμία».
Με την απάντηση αυτή ο φιλόσοφος ξεσπάει σε τρανταχτό γέλιο. Γιατί γελάς; τον ρωτάει ο συνομιλητής του. Και τότε ο Δημόκριτος σοβαρεύει και απαντάει: Μ' ένα μόνο πράγμα γελάω, με τους ανθρώπους που τους λείπει το μυαλό, που τους λείπουν τα ορθά έργα, που είναι νήπιοι στα σχέδιά τους, που υποφέρουν μάταια καταβάλλοντας τεράστιους κόπους χωρίς καμιά ωφέλεια, που τρέχουν στα πέρατα της γης με οδηγό τις άμετρες επιθυμίες τους, που δεν σταματούν ποτέ να κυνηγούν το χρυσάφι, θέλοντας να αποκτήσουν όλο και περισσότερο, ανησυχώντας μήπως και τους λείψει. Αλλοι αγοράζουν σκυλιά, άλλοι αγοράζουν άλογα· σπεύδουν να παντρευτούν γυναίκες που αμέσως στη συνέχεια τις περιφρονούν· ερωτεύονται κι αμέσως μετά μισούν· θέλουν παιδιά και στη συνέχεια τα εγκαταλείπουν.
«Σε τι διαφέρει αυτή η κενή και αλόγιστη σπουδή από την τρέλα;» ρωτάει ο Δημόκριτος τον Ιπποκράτη, προτείνοντάς του ένα επικίνδυνο πνευματικό πείραμα. Σκέψου, του λέει, να είχαμε τη δυνατότητα να ξεσκεπάσουμε όλα τα σπίτια και να μπορούσαμε να δούμε, χωρίς κανένα εμπόδιο, τι γίνεται στο εσωτερικό τους. Θα βλέπαμε άλλους να κλαίνε κι άλλους να γελούν· άλλους να τρώνε κι άλλους να πεινούν. Αλλους να βασανίζουν τους οικείους των, άλλους να παρασκευάζουν δηλητήρια κι άλλους να μηχανεύονται κατηγορίες εναντίον των φίλων τους. Αλλοι συλλέγουν έπιπλα, άλλοι αγάλματα κι άλλοι πίνακες: ο καθένας με την τρέλα του. Αλλά όλοι είναι παράφρονες από ματαιοδοξία: «Θερσίται δ' εισί του βίου πάντες». Γι' αυτό γελάω, γιατρέ.


Κων/νος Κωστογλάκης

Φίλοι του περιβάλλοντος στη Κω

Comments are closed.

    Κώια

    ''Η ανθρώπινη ζωή είναι σύντομη, η επιστήμη ατέλειωτη, ο χρόνος λίγος, η πείρα λαθεμένη και η απόφαση γεμάτη ευθύνες'' Ιπποκράτης (460-370 π.Χ)

    Picture
    Σελίδα αφιερωμένη στον εραστή της κωακής φύσης, Ιάκωβο Ζαρράφτη
    (1853-23/4/1933)

    Αρχεία

    April 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    August 2018
    July 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    June 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012
    August 2012
    July 2012
    June 2012
    May 2012
    April 2012
    March 2012
    February 2012
    January 2012
    December 2011
    November 2011
    October 2011
    September 2011
    August 2011
    July 2011
    June 2011
    May 2011
    April 2011
    March 2011
    February 2011
    January 2011
    December 2010
    November 2010
    October 2010
    September 2010
    August 2010
    July 2010
    June 2010
    May 2010
    April 2010
    March 2010
    February 2010

    RSS Feed

Δυναμικός-Βιβλία-Γεωπανόραμα-Χάρτες-Άρθρα-Ορυκτά-Απολιθώματα-Γλωσσάριο-Γεωπαρατηρητήριο-Παλαιογεωγραφία
Youtube-Panoramio-Noaa-Usgs-Nasa-Geowhen 
Ορισμένα από τα θέματα που εκτίθενται, προέρχονται από θεωρητικά μοντέλα και επιστημονικές μελέτες ενώ άλλα αποτελούν προσωπικές σκέψεις & απόψεις, πάντοτε θα περιέχουν κάποια αβεβαιότητα και διαφορά γνώμης. Κάποιες από τις απόψεις και αναλύσεις που εκφράζονται στον ιστοχώρο δεν αντιπροσωπεύουν εκείνες του Γεωδίφη και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες. Η λειτουργία του ιστοχώρου στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην ενημέρωση & ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα θέματα γεωπεριβάλλοντος και τις δράσεις του, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπεί στην επίτευξη κέρδους. Οι εργασίες, ταινίες, κινούμενα σχέδια, έγγραφα, βιβλία και τόσα άλλα που δημοσιεύονται σε αυτό τον χώρο, χρησιμοποιούνται μόνο για εκπαίδευση. Οι κάτοχοι μπορούν να ζητήσουν την αφαίρεση του περιεχομένου. Οι προσωπικές εργασίες και φωτογραφίες δεν υπόκεινται σε δικαιώματα και άλλα μέτρα προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο ιστοχώρος αφιερώνεται στον αναγνώστη που αναζητά απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα που σχετίζονται με τον άγνωστο κόσμο που τον περιβάλλει
Picture

   Γεωδίφης,2009