Ήταν Κυριακή του Θωμά - 23 Απριλίου του 1933- όταν εκδηλώνεται σεισμός της τάξης των 6.6R, στον θαλάσσιο χώρο του Δίαυλου Κω-Νισύρου από ένα αβαθή σπάσιμο(<5χλμ) του φλοιού της γης.
Το πρωινό(8.05) όταν συνέβη το τρομερό συμβάν, πολλοί από τους κατοίκους κατευθύνονταν προς τις εκκλησίες, ενώ άλλοι ήδη παρακολουθούσαν την Θεία λειτουργία, ευτυχώς οι περισσότεροι δε βρίσκονταν στα σπίτια τους ή δεν κοιμούνταν.
Πριν το σύννεφο ομίχλης και σκόνης ανυψωθεί στον ουρανό του νησιού, σεισμικά κύματα από την έντονη δόνηση -διάρκειας 25-27 δευτερολέπτων-είχαν καταστρέψει την πόλη της Κω και την είχαν μετατρέψει σε ένα σωρό από ερείπια.
Ο απολογισμός της αποφράδας μέρας ήταν 178 νεκροί εκ των οποίων σχεδόν οι μισοί ήταν παιδιά και εκατοντάδες οι σοβαρά τραυματίες. Μεταξύ των νεκρών, κάτω από τα ερείπια του σπιτιού του, θα βρει τραγικό θάνατο, πάμφτωχος και τυφλός, ένας από τους μεγαλύτερους εραστές της κωακής φύσης, ο Ιάκωβος Ζαρράφτης.
Ο μεγαλύτερος μετασεισμός έγινε την ίδια ημέρα, την ώρα 18:07, με μέγεθος 4.7R, ενώ ακολούθησε σημαντική μετασεισμική δραστηριότητα. Οι μετασεισμικές δονήσεις εξασθένησαν μετά από 2-3 εικοσιτεράωρα.
Τσουνάμι και άλλα γεωδυναμικά φαινόμενα που συνοδεύουν συχνά ισχυρούς σεισμούς όπως ρευστοποιήσεις,καθιζήσεις, κατολισθήσεις και καταπτώσεις βράχων παρατηρήθηκαν σε διάφορες περιοχές του νησιού.
Για αρκετές ημέρες μετά από το κύριο επεισόδιο η θάλασσα στην περιοχή κάτω από το Δίκαιο ως τον Άγιο Φωκά, χόχλαζε με φυσαλίδες και πίδακες νερού στις παραλίες από την μετασεισμική δράση του ρήγματος.
Ανοδικές ή καθοδικές κινήσεις και πλάγιες μετακινήσεις συνέβησαν σε πολλά σημεία κυρίως κατά μήκος της παραλιακής ζώνης. Κατά τόπους παρατηρήθηκε ανύψωση έως 0,7m ενώ σε άλλα μέρη το έδαφος έπαθε καθίζηση μέχρι 1m.
Ο σεισμός είχε πολλά θύματα εξαιτίας του πανικού που επικράτησε αλλά και του συνωστισμού των κατοίκων, κατά τη διάρκεια του σεισμού, στα στενά σοκάκια του νησιού.
Μετά το σεισμικό γεγονός οι κατακτητές Ιταλοί ανέλαβαν την ανοικοδόμηση της πόλης. Με βάση την εδαφική κίνηση σχεδίασαν τους σεισμικούς συντελεστές και τους κανονισμούς πάνω στους οποίους θα οικοδομηθεί η νέα πόλη. Μελετώντας την κατανομή των βλαβών στο νησί, την συμπεριφορά των κατασκευών ιδίως των δημοσίων κτιρίων, τον ρόλο του εδάφους, την εμφάνιση των καθιζήσεων, τις αστοχίες σε φυσικά πρανή, τις βλάβες στα λιμενικά έργα και τόσα άλλα κατέληξαν σε αυστηρούς όρους και προδιαγραφές .
Το σχέδιο ανοικοδόμησης μεταξύ άλλων περιελάμβανε φαρδείς και άνετους δρόμους για να αντιμετωπίσουν τους μελλοντικούς συνωστισμούς, διώροφες κατοικίες, αποφυγή περιφραγμένων προεξοχών σε κτίρια ιδιαίτερα στις περιοχές που πλήγηκαν περισσότερο(Λ. Ιπποκράτους), μη οικοδόμηση σε περιοχές με χαλαρά εδάφη, σεισμολογική/εδαφολογική μελέτη κτιρίων και διάφορα άλλα.
Μέσα σε 3 χρόνια μας παρέδωσαν μία πόλη σχεδόν έτοιμη για να αντιμετωπίσει το επόμενο σεισμικό συμβάν.
Όμως τα χρόνια πέρασαν, η ανάπτυξη που ακολούθησε σύντομα μας έκανε να ξεχάσουμε ότι ζούμε σε μία ενεργό σεισμογενή περιοχή. Δώσαμε ιδιαίτερη σημασία και προσοχή στις σημερινές ανάγκες μας ξεχνώντας όμως το βεβαρημένο ιστορικό παρελθόν του τόπου μας.
Οικοδομήσαμε περιοχές σε χαλαρά εδάφη, αποκλειστικής αγροτικής δραστηριότητας για τους Ιταλούς -φιλικές στο φαινόμενο της ρευστοποίησης και της καθίζησης (Λάμπη,Τιγκάκι, Μαρμάρι ,Μαστιχάρι, Καρδάμαινα) χωρίς να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα.
Στενέψαμε τους δρόμους που κληρονομήσαμε από τους Ιταλούς , χωρίς να λάβουμε υπόψη ότι η εκδήλωση ενός σημαντικού σεισμικού φαινομένου, επηρεάζει σημαντικά την πρόσβαση των συνεργείων παροχής βοήθειας, καθώς και αντιμετώπισης των άμεσων επιπτώσεων στις πληγείσες περιοχές.
Ξεχάσαμε ότι κατά το παρελθόν το νησί μας έχει δεχτεί την βιαιότητα των τσουνάμι, κατασκευάσαμε χώρους υποδοχής σεισμόπληκτων πάνω σε μέρη από τα οποία έχουν ήδη περάσει ιστορικά τσουνάμι.
Κατασκευάσαμε υδατοδεξαμενές, σταθμό ηλεκτρικής ενέργειας, ξενοδοχεία, σπίτια κοντά ή πάνω σε ενεργά σεισμικά ρήγματα.
Οι αναπλάσεις και οι παρεμβάσεις στο οδικό δίκτυο πλέον στοχεύουν σε ένα ιδανικό (καλό)σενάριο λειτουργίας πόλης ενώ έχουν εγκαταλειφθεί σημαντικές παράμετροι πάνω στις οποίες βασίστηκε η υποδειγματική ανοικοδόμηση από τους Ιταλούς αρχιτέκτονες.
Η ισχυρή εδαφική κίνηση του σεισμού το 1933, θα έπρεπε να μας προβληματίζει σε κάθε έργο ή παρέμβαση στο δομημένο και φυσικό περιβάλλον του νησιού. Θα έπρεπε να ήταν ένα πολύτιμο εργαλείο , ένα μεγάλο πείραμα φυσικής κλίμακας το οποίο θα προσέφερε πολύτιμη γνώση στο θέμα των σεισμών&των επιπτώσεων τους και θα είχε διαμορφώσει τον βαθμό αντισεισμικής συνείδησης των κατοίκων όχι μόνο του νησιού αλλά και των χιλιάδων φιλοξενούμενων.
Σε μια από τις πιο σεισμογενείς περιοχές του κόσμου, η αντιμετώπιση του σεισμικού κινδύνου αποτελεί ένα εξαιρετικά σύνθετο ζήτημα, που προϋποθέτει, αλλά και απαιτεί το συνδυασμό γνώσεων και τη συνεργασία επιστημόνων. Οι μελέτες των Ιταλών μηχανικών και γεωλόγων της εποχής δεν θα έπρεπε μόνο να παρουσιάζονται σε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Για λόγους πρωτίστης σημασίας, όχι μόνο για την βελτίωση της αντισεισμικής συμπεριφοράς του δομικού πλούτου του νησιού, θα έπρεπε να έχουν αναλυθεί ,επικαιροποιηθεί σύμφωνα με νέα επιστημονικά δεδομένα και κατόπιν να ενσωματωθούν στον όποιο σχεδιασμό όχι μόνο της Πολιτικής Προστασίας(;) αλλά και οποιαδήποτε υπηρεσίας (δημόσιας ή μη)με βασικό στόχο να σωθούν ζωές από ένα αναπόφευκτο μελλοντικό σεισμικό γεγονός.
Τα ρήγματα, εκτός από καταστροφικά με τις συνεχείς τους ενεργοποιήσεις, θεωρούνται υπεύθυνα για τα μαγευτικά τοπία της Κω. Το νησί μας διασχίζεται από πολλά ρήγματα, στη δράση των οποίων οφείλεται η διαμόρφωση του κωακού τοπίου, οι θερμές πηγές της Εμπρός Θέρμης, τα γεωθερμικά πεδία της Κεφάλου, Βόρκας κά.
Ένα φυσιολογικό, σεισμικά ενεργό ρήγμα κινείται με ρυθμούς που μπορεί να κυμανθούν από κάποια δέκατα του χιλιοστού ως και 10 χιλιοστά. Το υποθαλάσσιο ρήγμα , μήκους τουλάχιστον 60 χλμ., του Δίαυλου Κω-Νισύρου μετά από εκατομμύρια σεισμούς συνεχίζει να ολισθαίνει, χωρίς να γίνεται αντιληπτό στην καθημερινότητα μας.
Μετά από 81 χρόνια ολίσθησης από τον σεισμό του 1933, πιθανόν να έχει μετατοπιστεί τουλάχιστον 240 χιλιοστά, αναζητώντας νέες συνθήκες ισορροπίας. Όμως τα ρήγματα δεν ολισθαίνουν μόνο σιγά σιγά, κάποια στιγμή σπάνε απότομα και τότε δημιουργείται ο σεισμός, που χτυπά ύπουλα και ξαφνικά.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Ιστορία της Ν.Κω-Β. Χατζηβασιλείου
2.Σεισμοί της Ελλάδας-Β&Κ Παπαζάχου
3.Βικιπαίδεια
4.Γεωστοχασμοί,2010
Το πρωινό(8.05) όταν συνέβη το τρομερό συμβάν, πολλοί από τους κατοίκους κατευθύνονταν προς τις εκκλησίες, ενώ άλλοι ήδη παρακολουθούσαν την Θεία λειτουργία, ευτυχώς οι περισσότεροι δε βρίσκονταν στα σπίτια τους ή δεν κοιμούνταν.
Πριν το σύννεφο ομίχλης και σκόνης ανυψωθεί στον ουρανό του νησιού, σεισμικά κύματα από την έντονη δόνηση -διάρκειας 25-27 δευτερολέπτων-είχαν καταστρέψει την πόλη της Κω και την είχαν μετατρέψει σε ένα σωρό από ερείπια.
Ο απολογισμός της αποφράδας μέρας ήταν 178 νεκροί εκ των οποίων σχεδόν οι μισοί ήταν παιδιά και εκατοντάδες οι σοβαρά τραυματίες. Μεταξύ των νεκρών, κάτω από τα ερείπια του σπιτιού του, θα βρει τραγικό θάνατο, πάμφτωχος και τυφλός, ένας από τους μεγαλύτερους εραστές της κωακής φύσης, ο Ιάκωβος Ζαρράφτης.
Ο μεγαλύτερος μετασεισμός έγινε την ίδια ημέρα, την ώρα 18:07, με μέγεθος 4.7R, ενώ ακολούθησε σημαντική μετασεισμική δραστηριότητα. Οι μετασεισμικές δονήσεις εξασθένησαν μετά από 2-3 εικοσιτεράωρα.
Τσουνάμι και άλλα γεωδυναμικά φαινόμενα που συνοδεύουν συχνά ισχυρούς σεισμούς όπως ρευστοποιήσεις,καθιζήσεις, κατολισθήσεις και καταπτώσεις βράχων παρατηρήθηκαν σε διάφορες περιοχές του νησιού.
Για αρκετές ημέρες μετά από το κύριο επεισόδιο η θάλασσα στην περιοχή κάτω από το Δίκαιο ως τον Άγιο Φωκά, χόχλαζε με φυσαλίδες και πίδακες νερού στις παραλίες από την μετασεισμική δράση του ρήγματος.
Ανοδικές ή καθοδικές κινήσεις και πλάγιες μετακινήσεις συνέβησαν σε πολλά σημεία κυρίως κατά μήκος της παραλιακής ζώνης. Κατά τόπους παρατηρήθηκε ανύψωση έως 0,7m ενώ σε άλλα μέρη το έδαφος έπαθε καθίζηση μέχρι 1m.
Ο σεισμός είχε πολλά θύματα εξαιτίας του πανικού που επικράτησε αλλά και του συνωστισμού των κατοίκων, κατά τη διάρκεια του σεισμού, στα στενά σοκάκια του νησιού.
Μετά το σεισμικό γεγονός οι κατακτητές Ιταλοί ανέλαβαν την ανοικοδόμηση της πόλης. Με βάση την εδαφική κίνηση σχεδίασαν τους σεισμικούς συντελεστές και τους κανονισμούς πάνω στους οποίους θα οικοδομηθεί η νέα πόλη. Μελετώντας την κατανομή των βλαβών στο νησί, την συμπεριφορά των κατασκευών ιδίως των δημοσίων κτιρίων, τον ρόλο του εδάφους, την εμφάνιση των καθιζήσεων, τις αστοχίες σε φυσικά πρανή, τις βλάβες στα λιμενικά έργα και τόσα άλλα κατέληξαν σε αυστηρούς όρους και προδιαγραφές .
Το σχέδιο ανοικοδόμησης μεταξύ άλλων περιελάμβανε φαρδείς και άνετους δρόμους για να αντιμετωπίσουν τους μελλοντικούς συνωστισμούς, διώροφες κατοικίες, αποφυγή περιφραγμένων προεξοχών σε κτίρια ιδιαίτερα στις περιοχές που πλήγηκαν περισσότερο(Λ. Ιπποκράτους), μη οικοδόμηση σε περιοχές με χαλαρά εδάφη, σεισμολογική/εδαφολογική μελέτη κτιρίων και διάφορα άλλα.
Μέσα σε 3 χρόνια μας παρέδωσαν μία πόλη σχεδόν έτοιμη για να αντιμετωπίσει το επόμενο σεισμικό συμβάν.
Όμως τα χρόνια πέρασαν, η ανάπτυξη που ακολούθησε σύντομα μας έκανε να ξεχάσουμε ότι ζούμε σε μία ενεργό σεισμογενή περιοχή. Δώσαμε ιδιαίτερη σημασία και προσοχή στις σημερινές ανάγκες μας ξεχνώντας όμως το βεβαρημένο ιστορικό παρελθόν του τόπου μας.
Οικοδομήσαμε περιοχές σε χαλαρά εδάφη, αποκλειστικής αγροτικής δραστηριότητας για τους Ιταλούς -φιλικές στο φαινόμενο της ρευστοποίησης και της καθίζησης (Λάμπη,Τιγκάκι, Μαρμάρι ,Μαστιχάρι, Καρδάμαινα) χωρίς να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα.
Στενέψαμε τους δρόμους που κληρονομήσαμε από τους Ιταλούς , χωρίς να λάβουμε υπόψη ότι η εκδήλωση ενός σημαντικού σεισμικού φαινομένου, επηρεάζει σημαντικά την πρόσβαση των συνεργείων παροχής βοήθειας, καθώς και αντιμετώπισης των άμεσων επιπτώσεων στις πληγείσες περιοχές.
Ξεχάσαμε ότι κατά το παρελθόν το νησί μας έχει δεχτεί την βιαιότητα των τσουνάμι, κατασκευάσαμε χώρους υποδοχής σεισμόπληκτων πάνω σε μέρη από τα οποία έχουν ήδη περάσει ιστορικά τσουνάμι.
Κατασκευάσαμε υδατοδεξαμενές, σταθμό ηλεκτρικής ενέργειας, ξενοδοχεία, σπίτια κοντά ή πάνω σε ενεργά σεισμικά ρήγματα.
Οι αναπλάσεις και οι παρεμβάσεις στο οδικό δίκτυο πλέον στοχεύουν σε ένα ιδανικό (καλό)σενάριο λειτουργίας πόλης ενώ έχουν εγκαταλειφθεί σημαντικές παράμετροι πάνω στις οποίες βασίστηκε η υποδειγματική ανοικοδόμηση από τους Ιταλούς αρχιτέκτονες.
Η ισχυρή εδαφική κίνηση του σεισμού το 1933, θα έπρεπε να μας προβληματίζει σε κάθε έργο ή παρέμβαση στο δομημένο και φυσικό περιβάλλον του νησιού. Θα έπρεπε να ήταν ένα πολύτιμο εργαλείο , ένα μεγάλο πείραμα φυσικής κλίμακας το οποίο θα προσέφερε πολύτιμη γνώση στο θέμα των σεισμών&των επιπτώσεων τους και θα είχε διαμορφώσει τον βαθμό αντισεισμικής συνείδησης των κατοίκων όχι μόνο του νησιού αλλά και των χιλιάδων φιλοξενούμενων.
Σε μια από τις πιο σεισμογενείς περιοχές του κόσμου, η αντιμετώπιση του σεισμικού κινδύνου αποτελεί ένα εξαιρετικά σύνθετο ζήτημα, που προϋποθέτει, αλλά και απαιτεί το συνδυασμό γνώσεων και τη συνεργασία επιστημόνων. Οι μελέτες των Ιταλών μηχανικών και γεωλόγων της εποχής δεν θα έπρεπε μόνο να παρουσιάζονται σε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Για λόγους πρωτίστης σημασίας, όχι μόνο για την βελτίωση της αντισεισμικής συμπεριφοράς του δομικού πλούτου του νησιού, θα έπρεπε να έχουν αναλυθεί ,επικαιροποιηθεί σύμφωνα με νέα επιστημονικά δεδομένα και κατόπιν να ενσωματωθούν στον όποιο σχεδιασμό όχι μόνο της Πολιτικής Προστασίας(;) αλλά και οποιαδήποτε υπηρεσίας (δημόσιας ή μη)με βασικό στόχο να σωθούν ζωές από ένα αναπόφευκτο μελλοντικό σεισμικό γεγονός.
Τα ρήγματα, εκτός από καταστροφικά με τις συνεχείς τους ενεργοποιήσεις, θεωρούνται υπεύθυνα για τα μαγευτικά τοπία της Κω. Το νησί μας διασχίζεται από πολλά ρήγματα, στη δράση των οποίων οφείλεται η διαμόρφωση του κωακού τοπίου, οι θερμές πηγές της Εμπρός Θέρμης, τα γεωθερμικά πεδία της Κεφάλου, Βόρκας κά.
Ένα φυσιολογικό, σεισμικά ενεργό ρήγμα κινείται με ρυθμούς που μπορεί να κυμανθούν από κάποια δέκατα του χιλιοστού ως και 10 χιλιοστά. Το υποθαλάσσιο ρήγμα , μήκους τουλάχιστον 60 χλμ., του Δίαυλου Κω-Νισύρου μετά από εκατομμύρια σεισμούς συνεχίζει να ολισθαίνει, χωρίς να γίνεται αντιληπτό στην καθημερινότητα μας.
Μετά από 81 χρόνια ολίσθησης από τον σεισμό του 1933, πιθανόν να έχει μετατοπιστεί τουλάχιστον 240 χιλιοστά, αναζητώντας νέες συνθήκες ισορροπίας. Όμως τα ρήγματα δεν ολισθαίνουν μόνο σιγά σιγά, κάποια στιγμή σπάνε απότομα και τότε δημιουργείται ο σεισμός, που χτυπά ύπουλα και ξαφνικά.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Ιστορία της Ν.Κω-Β. Χατζηβασιλείου
2.Σεισμοί της Ελλάδας-Β&Κ Παπαζάχου
3.Βικιπαίδεια
4.Γεωστοχασμοί,2010
RSS Feed
