Γεωδίφης
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΓΑΙΑ
  • ΚΩΙΑ
  • NEA
  • ΘΕΜΑΤΑ
  • ΦΛΥΑΡΙΕΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΚΩΙΑ

Ο μεγαλύτερος ανθρωπογενής σεισμός στην Ελλάδα;

21/5/2018

 
Picture
Τεχνητή Λίμνη του Πολυφύτου
Το ημερολόγιο έλεγε Σάββατο, 13/5/1995. Στις 11.43 το πρωί οι κάτοικοι των Γρεβενών, Κοζάνης και των γύρω περιοχών αισθάνονται προσεισμό 4,1R. Τέσσερα  λεπτά, αργότερα η γη σείεται, μετά από ένα δυνατό και φοβερό βουητό. Ο κύριος σεισμός με μέγεθος 6,6 βαθμών [ένταση ΙΧ της κλίμακας Μερκάλι] σπέρνει τον πανικό και την καταστροφή. Τραυματίζονται 20 άνθρωποι, ευτυχώς το περιστατικό δεν προκαλεί θύματα. Αμέσως τα πάρκα, οι πλατείες και οι δρόμοι γεμίζουν από νέους, ηλικιωμένους και μητέρες με τα μικρά παιδιά τους. Υπήρξαν μάρτυρες που είδαν τις οικοδομές με πάνω από 5 ορόφους να «έρχονται σε επαφή» στην κυριολεξία. Από τα 49.800 κτίρια της επαρχίας σε μία στιγμή 9.500 μετατρέπονται κατεδαφιστέα και το ύψος της όλης ζημιάς υπολογίζεται σε 450εκ. δολάρια. Οι μετασεισμοί συνεχίζονται για 2 χρόνια.
Η περιοχή της Κοζάνης χαρακτηριζόταν από χαμηλό ρυθμό σεισμικής δραστηριότητας μέχρι την εμφάνιση του σεισμού το 1995. Κατά τους ιστορικούς χρόνους οι σημαντικότεροι γνωστοί σεισμοί της περιοχής είναι του 896[6.0], το 1211[6.4], το 1695 [6.5] και το 1894[6.1]. Από τον 19ο αιώνα είχε να εκδηλωθεί ένας ισχυρός σεισμός και γι΄αυτό οι κάτοικοι θεωρούσαν ασφαλή την περιοχή τους.
Ο σεισμός εκδηλώθηκε κοντά στο Όρος Μπούρινο, 2 χλμ. ΒΑ του οικισμού Βάρη. Είχε εστιακό βάθος 15χλμ, με επίκεντρο που απείχε 15 χλμ. από το δυτικό τμήμα της γέφυρας του Ρυμνίου. Η γέφυρα διασχίζει την τεχνητή Λίμνη του Πολυφύτου, ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά έργα της χώρας. Η λίμνη με έκταση 74τετρ.χλμ. σχηματίστηκε το 1973 μετά την κατασκευή του φράγματος στον Αλιάκμονα από την ΔΕΗ.
Για τον συγκεκριμένο σεισμό τότε είχαν διατυπωθεί ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια του εν λόγω τεχνικού έργου από τον ομότιμο καθηγητή Γεωφυσικής Β. Παπαζάχο. 
Το κύριο σοκ προήλθε από σπάσιμο μιας δευτερεύουσας τεκτονικής δομής του Ρήγματος Αλιάκμονα. Το ρήγμα έχει μήκος τουλάχιστον 88χλμ., ολισθαίνει κατά 0.3-2 χιλιοστά τον χρόνο και μπορεί να δώσει σεισμό με μέγιστο μέγεθος 6.9 βαθμούς.
Πριν το 1995 δύο σημαντικά σεισμικά γεγονότα μεγέθους 5,4 και 5,2 επήλθαν στις 25 Οκτωβρίου 1984 και 18 Φεβρουαρίου 1986, αντίστοιχα, μετά την πρώτη πλήρωση των φραγμάτων των Ασωμάτων και της Σφηκιάς. Η τεχνητή λίμνη Ασωμάτων[2,6 τ.χλμ] δημιουργήθηκε έπειτα από κατασκευή φράγματος στον ποταμό Αλιάκμονα, το 1985. Η τεχνητή λίμνη Σφηκιά [έκταση 4,3 τ.χλμ.] ήταν μέρος ενός  πρότζεκτ που άρχισε στις 13/3/1985.
Μετά το 1995 ένα νέο σεισμικό επεισόδιο, γύρω στα 5 Ρίχτερ, εκδηλώνεται στην περιοχή και κάποιοι συνέδεσαν την δόνηση με την δημιουργία της νέας τεχνητής λίμνης του Ιλαρίωνος. Περιέργως το σεισμικό γεγονός δεν είχε μεγάλες καταστροφές όμως πολλά σπίτια υπέστησαν μη επισκευάσιμες ρωγμές αλλά γρήγορα το όλο θέμα υποβαθμίστηκε.
Η σεισμική δραστηριότητα του 1995 παρατηρήθηκε νοτιοδυτικά της Λίμνης Πολυφύτου. Ο αριθμός σεισμών αυξήθηκε μετά την λειτουργία του φράγματος Πολυφύτου [1974] και πριν από την εμφάνιση του καταστροφικού γεγονότος του Μαΐου. Με βάση την ιστορική σεισμικότητα  το επεισόδιο του 1995 δεν ήταν «απροσδόκητο» γεγονός, αλλά πιθανόν να επιταχύνθηκε λόγω της πλήρωσης του φράγματος. Η κατασκευή των τεχνητών λιμνών δεν επηρέασε το μέγεθος του σεισμού, δεδομένου ότι κάτι τέτοιο εξαρτάται κυρίως από την τεκτονική της περιοχής και τα χαρακτηριστικά των ενεργών ρηγμάτων, αλλά μπορεί να αυξήσει τον ρυθμό σεισμικότητας.
Η υπολογιζόμενη αύξηση τόσο του αριθμού των σεισμών μπορεί να αποδοθεί στις κατακρημνίσεις και τις διακυμάνσεις της στάθμης του φράγματος λόγω της αύξησης της πίεσης. Ωστόσο, αυτοί οι παράγοντες δεν επηρέασαν το μέγεθος της εκδήλωσης της 13ης Μαΐου 1995. Ο σεισμός αυτός κατέδειξε σαφώς ότι ο ρυθμός σεισμικότητας δεν είναι από μόνη της ασφαλές κριτήριο αξιολόγησης του σεισμικού δυναμικού μιας περιοχής. Μόνο μια λεπτομερής ανάλυση συμβάλλει στην αξιόπιστη εκτίμηση του σεισμικού κινδύνου. Σεισμολογικές μελέτες θα είχαν σίγουρα αποκαλύψει τον πιθανό κίνδυνο των ενεργών τεκτονικών δομών που έσπασαν κατά το σεισμικό  επεισόδιο της 13ης Μαΐου 1995.
Έχουν περάσει 23 χρόνια από την δραματική μέρα που έζησαν οι κάτοικοι της περιοχής. Μία έρευνα που δημοσιεύθηκε  από τους γεωεπιστήμονες που είναι υπεύθυνοι για τη διεθνή «Βάση Δεδομένων Ανθρωπογενών Σεισμών» [HiQuake], έρχεται να ρίξει φως στα σεισμικά γεγονότα της Λίμνης Πολυφύτου.
Σύμφωνα με την  έρευνα τους που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Seismological Research Letters» της Σεισμολογικής Εταιρείας της Αμερικής, οι κυριότερες αιτίες πρόκλησης ανθρωπογενών σεισμών είναι οι εξορυκτικές δραστηριότητες [συχνά εξαιτίας της κατάρρευσης στοών], η δημιουργία μεγάλων υδατοφραγμάτων και οι συμβατικές μέθοδοι άντλησης πετρελαίου και αερίου. Άλλες αιτίες είναι οι δραστηριότητες γεωθερμικής ενέργειας, οι υπόγειες πυρηνικές εκρήξεις, ακόμη και η ανέγερση μεγάλων ουρανοξυστών που ασκούν μεγάλο βάρος στο υπέδαφος. Όχι αμελητέοι είναι οι σεισμοί εξαιτίας αντισυμβατικών μεθόδων άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου με χρήση της τεχνικής της υδραυλικής ρωγμάτωσης [εισροή νερού με μεγάλη πίεση σε υπόγεια ρήγματα].
Οι περισσότεροι ανθρωπογενείς σεισμοί είναι μικροί της τάξης των 3-4 βαθμών, αλλά ορισμένοι είναι πολύ ισχυροί. Ο ισχυρότερος σεισμός που περιλαμβάνεται στη βάση δεδομένων, είναι 7,9 βαθμών, ο οποίος προκλήθηκε στην περιοχή Σιτσουάν της Κίνας το 2008 πιθανώς λόγω της δημιουργίας ενός μεγάλου φράγματος νερού σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το επίκεντρο. Αλλά και ο πιο πρόσφατος καταστροφικός σεισμός στο Νεπάλ 7,8 βαθμών [το 2015] αποδόθηκε από ορισμένους επιστήμονες στην άντληση υπόγειων υδάτων.
Συχνά, προϋπάρχει τεκτονικό στρες προερχόμενο από φυσικές γεωλογικές δυνάμεις και η ανθρώπινη δραστηριότητα αποτελεί την τελευταία σταγόνα στο ποτήρι. Εξίσου συχνή όμως είναι η διαφωνία ειδικών και μη κατά πόσο ένας σεισμός οφείλεται [και] στους ανθρώπους. Οι υπεύθυνοι της HiQuake αναγνώρισαν πως είναι πολύ δύσκολο να υπάρχει σαφής απόδειξη ότι όντως ένας σεισμός οφείλεται στους ανθρώπους, αν και αυτό, όπως είπαν, δεν πρέπει να καθησυχάζει.
Στην χώρα μας, σύμφωνα με τη HiQuake, υπάρχουν και άλλοι σεισμοί που σχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα, όλοι στο πλαίσιο της δημιουργίας φραγμάτων και αντίστοιχων τεχνητών λιμνών που συγκρατούν μεγάλους όγκους νερού: Του Μαραθώνα [5,7-1938],των Κρεμαστών Αιτωλοακαρνανίας- της Ευρυτανίας[6,2-1966],του Καστρακίου Αιτωλοακαρνανίας- Αχελώου [1969-4,6], Πουρναρίου Αρτας-Αράχθου [5,6-1981].
Η τελευταία μελέτη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τους σεισμούς από ανθρωπογενείς μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις στη φύση. Όλες δραστηριότητες του ανθρώπου επηρεάζουν τις δυνάμεις που δρουν στο φλοιό της Γης, συνεπώς δεν πρέπει να εκπλήσσει ότι η Γη αντιδρά σε αυτές τις αλλαγές. Η μελέτη επίσης αφορά την ασφάλεια των μεγάλων τεχνικών έργων στην σεισμογενή χώρα μας.

Γεωδίφης

Πηγές
1.Seismic hazard assessment in Polyphyto Dam area and its relation with the “unexpected” earthquake of 13 May 1995 -K. Pavlou, G. Kaviris, K. Chousianitis, G. Drakatos, V. Kouskouna, and K. Makropoulos
2.Βικιπαίδεια
3./diss.rm.ingv.it/
4.Σεισμοί της Ελλάδας-Β.Παπαζάχος
5.inducedearthquakes.org/
6.Global review of human-induced earthquakes-Gillian R.Foulgera,Miles P.Wilsona,Jon G.Gluyasa,Bruce R.Juliana, Richard J.Davies

​

Comments are closed.

    Κώια

    ''Η ανθρώπινη ζωή είναι σύντομη, η επιστήμη ατέλειωτη, ο χρόνος λίγος, η πείρα λαθεμένη και η απόφαση γεμάτη ευθύνες'' Ιπποκράτης (460-370 π.Χ)

    Picture
    Σελίδα αφιερωμένη στον εραστή της κωακής φύσης, Ιάκωβο Ζαρράφτη
    (1853-23/4/1933)

    Αρχεία

    April 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    August 2018
    July 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    December 2017
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    May 2017
    April 2017
    March 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    June 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012
    August 2012
    July 2012
    June 2012
    May 2012
    April 2012
    March 2012
    February 2012
    January 2012
    December 2011
    November 2011
    October 2011
    September 2011
    August 2011
    July 2011
    June 2011
    May 2011
    April 2011
    March 2011
    February 2011
    January 2011
    December 2010
    November 2010
    October 2010
    September 2010
    August 2010
    July 2010
    June 2010
    May 2010
    April 2010
    March 2010
    February 2010

    RSS Feed

Δυναμικός-Βιβλία-Γεωπανόραμα-Χάρτες-Άρθρα-Ορυκτά-Απολιθώματα-Γλωσσάριο-Γεωπαρατηρητήριο-Παλαιογεωγραφία
Youtube-Panoramio-Noaa-Usgs-Nasa-Geowhen 
Ορισμένα από τα θέματα που εκτίθενται, προέρχονται από θεωρητικά μοντέλα και επιστημονικές μελέτες ενώ άλλα αποτελούν προσωπικές σκέψεις & απόψεις, πάντοτε θα περιέχουν κάποια αβεβαιότητα και διαφορά γνώμης. Κάποιες από τις απόψεις και αναλύσεις που εκφράζονται στον ιστοχώρο δεν αντιπροσωπεύουν εκείνες του Γεωδίφη και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες. Η λειτουργία του ιστοχώρου στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην ενημέρωση & ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα θέματα γεωπεριβάλλοντος και τις δράσεις του, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπεί στην επίτευξη κέρδους. Οι εργασίες, ταινίες, κινούμενα σχέδια, έγγραφα, βιβλία και τόσα άλλα που δημοσιεύονται σε αυτό τον χώρο, χρησιμοποιούνται μόνο για εκπαίδευση. Οι κάτοχοι μπορούν να ζητήσουν την αφαίρεση του περιεχομένου. Οι προσωπικές εργασίες και φωτογραφίες δεν υπόκεινται σε δικαιώματα και άλλα μέτρα προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο ιστοχώρος αφιερώνεται στον αναγνώστη που αναζητά απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα που σχετίζονται με τον άγνωστο κόσμο που τον περιβάλλει
Picture

   Γεωδίφης,2009