23 Απριλίου 1933, την ημέρα που έβρισκε τραγικό θάνατο από καταστροφικό σεισμό (κάτω από τα ερείπια της κατοικίας του σε ηλικία 80 χρονών) ο Ιάκωβος Ζαράφτης-ο άνθρωπος που όσο κανείς συνέβαλλε στην ανακάλυψη του Ασκληπιείου της Κω- την ίδια ημέρα, μία πηγή γεννιόταν κοντά στο τόπο γέννησης του φυσιοδίφη.
Ο σεισμός του 1933, είχε μέγεθος M6,6[6,8 προσωπική εκτίμηση] και βάθος λιγότερο από 5 χιλιόμετρα, προήλθε από το υποθαλάσσιο ρήγμα του Δίαυλου Κω-Νισύρου. Έπληξε την Νίσυρο, έγινε ιδιαίτερα αισθητός στις γύρω περιοχές , ενώ στη Μικρά Ασία προκάλεσε αρκετές βλάβες. Εκτός από την πόλη της Κω, καταστράφηκαν μερικώς ή ολικώς η Αντιμάχεια, η Καρδάμαινα, το Ασφενδιού και το Πυλί ,οικισμοί κοντινοί στο Αμανιού, στην τοποθεσία γέννησης της πηγής.
Εκείνη την ημέρα στο νησί της Κω παρατηρήθηκαν σχεδόν όλες οι δευτερογενείς επιπτώσεις που συχνά εμφανίζονται κατά την διάρκεια ή μετά από σημαντικά σεισμικά συμβάντα, όπως ολισθήσεις εδαφών,καταπτώσεις βράχων,κατολισθήσεις, τσουνάμι, ρευστοποιήσεις, ανυψώσεις-βυθίσεις εδάφους και ακτών κά.
Μπορεί ο σεισμός να ήταν για μας ένα τραγικό γεγονός όμως για την φύση ήταν μία φυσιολογική διαδικασία αυτοανανέωσης. Μέρος αυτής της διαδικασίας ήταν η γέννηση της πηγής, που συναντάται βορειοδυτικά του λόφου του Ψωριάρη, σε υψόμετρο 171 μέτρα από την στάθμη της θάλασσας ,κοντά στα ερείπια του αρχαίου ναού της Δήμητρας.
Οι πηγές είναι σημεία εξόδου των υπόγειων νερών στην επιφάνεια της γης. Συχνά σχηματίζονται κατά μήκος ενός ίχνους ρήγματος με την επιφάνεια της γης όταν εκατέρωθεν αυτού έρχονται σε επαφή διαπερατά με αδιαπέρατα πετρώματα. Γενικά τα υδάτινα συστήματα είναι από τα πλέον ευαίσθητα στις τεκτονικές διαδικασίες και αλλαγές. Ισχυροί σεισμοί μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές στιγμιαίες μεταβολές στη διεύθυνση ή την κλίση των ρεμάτων με αποτέλεσμα μετά την εκδήλωση τους να γίνονται πλημμύρες.
Οι ασβεστολιθικές(καρστικές) μάζες των υψωμάτων του Ψωριάρη περιέχουν μεγάλες ποσότητες νερού. Συχνά η ανύψωση που προκαλείται από ένα ενεργό ρήγμα είναι έντονη και μπορεί να παίξει θετικό ή αρνητικό ρόλο στην διαμόρφωση και την λειτουργία ενός καρστικού συστήματος. Παίζει θετικό ρόλο καθώς αυξάνει την υδραυλική αγωγιμότητα του καρστικού συστήματος με την αύξηση της πυκνότητας των ρωγμών,ενώ ο ρόλος των διαρρήξεων είναι αρνητικός όταν διακόπτεται η συνέχεια του καρστικού συστήματος. Κατά μήκος της διεύθυνσης της κλίσης μιας ζώνης διάρρηξης ευνοείται η εκδήλωση πηγών. Συνήθως εμφανίζονται στο ανεβασμένο τέμαχος του ρήγματος επειδή βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους.
Η εν λόγω περιοχή διασχίζεται από το ρήγμα της Ζιάς,.Ο εντυπωσιακός ευδιάκριτος καθρέπτης του ρήγματος με σχεδόν κατακόρυφη ανάπτυξη φτάνει στην συγκεκριμένη τοποθεσία σε ύψη 20-50 μέτρα. Πάνω στον καθρέπτη διατηρούνται ακόμη τεκτονικές δομές που δείχνουν τη διεύθυνση και τη φορά προς την οποία έχουν κινηθεί τα σπασμένα τεμάχη του ρήγματος.
Ενδεχομένως με την ξαφνική κίνηση, νερό υπό πίεση βρήκε διέξοδο προς την επιφάνεια μέσω ρωγμών.
Πρόκειται για δευτερογενές φαινόμενο που εμφανίστηκε κατά την διάρκεια του σεισμού του 1933 και το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από μαρτυρίες ντόπιων.
Σύμφωνα με τον Γιάννη Κασιώτη(πρώην κοινοτικό σύμβουλο και κάτοικο της περιοχής),που πρώτος ανέφερε την ύπαρξη της, η ιδιωτική πηγή μετά από τόσο καιρό εξακολουθεί να χρησιμοποιείται. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι καταγεγραμμένη στα ιστορικά αρχεία των Ιταλών.Πρόκειται για μόνιμη καρστική πηγή με ροή όλο το χρόνο, με σταθερή διακύμανση παροχής όλα αυτά τα χρόνια.
Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά της καταγράφηκαν την 9/4/2015 παρουσία τόσο του Γ.Κασιώτη όσο και Μάνου Μαστρογιώργη.
Το νερό έχει θερμοκρασία περίπου, 14-13.2 βαθμούς Κελσίου, παρουσιάζει αγωγιμότητα 947 microsiemens ανά εκατοστό (μS/cm) και συγκέντρωση συνολικών διαλυμένων(TDS) στερεών 472ppm, το ph στους ίδιους βαθμούς θερμοκρασίας έχει τιμή περίπου 7,37(αλκαλικό). Πρόκειται για σκληρό, ωστόσο πόσιμο νερό. Η κύρια αιτία της σκληρότητας του νερού οφείλεται στην ύπαρξη των διαλυμένων σε αυτό ιόντων ασβεστίου και μαγνησίου εξαιτίας της σύστασης των ανθρακικών πετρωμάτων που υπάρχουν στην περιοχή.
Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι στο ημερολόγιο της περιήγησης ήταν αδύνατο να μην καταγραφεί η υποδειγματική καθοδήγηση και παρατηρητικότητα του Γ.Κασιώτη όσο η ευχάριστη παρέα & συντροφιά του Μάνου Μαστρογιώργη.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Προφορική αφήγηση-Γιάννης Κασιώτης&Μ.Μαστρογιώργης
2.Εφαρμοσμένη -Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία-Γ.Α.Καλλέργη
3.Βικιπαίδεια
4.Ιστορία της νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
Ο σεισμός του 1933, είχε μέγεθος M6,6[6,8 προσωπική εκτίμηση] και βάθος λιγότερο από 5 χιλιόμετρα, προήλθε από το υποθαλάσσιο ρήγμα του Δίαυλου Κω-Νισύρου. Έπληξε την Νίσυρο, έγινε ιδιαίτερα αισθητός στις γύρω περιοχές , ενώ στη Μικρά Ασία προκάλεσε αρκετές βλάβες. Εκτός από την πόλη της Κω, καταστράφηκαν μερικώς ή ολικώς η Αντιμάχεια, η Καρδάμαινα, το Ασφενδιού και το Πυλί ,οικισμοί κοντινοί στο Αμανιού, στην τοποθεσία γέννησης της πηγής.
Εκείνη την ημέρα στο νησί της Κω παρατηρήθηκαν σχεδόν όλες οι δευτερογενείς επιπτώσεις που συχνά εμφανίζονται κατά την διάρκεια ή μετά από σημαντικά σεισμικά συμβάντα, όπως ολισθήσεις εδαφών,καταπτώσεις βράχων,κατολισθήσεις, τσουνάμι, ρευστοποιήσεις, ανυψώσεις-βυθίσεις εδάφους και ακτών κά.
Μπορεί ο σεισμός να ήταν για μας ένα τραγικό γεγονός όμως για την φύση ήταν μία φυσιολογική διαδικασία αυτοανανέωσης. Μέρος αυτής της διαδικασίας ήταν η γέννηση της πηγής, που συναντάται βορειοδυτικά του λόφου του Ψωριάρη, σε υψόμετρο 171 μέτρα από την στάθμη της θάλασσας ,κοντά στα ερείπια του αρχαίου ναού της Δήμητρας.
Οι πηγές είναι σημεία εξόδου των υπόγειων νερών στην επιφάνεια της γης. Συχνά σχηματίζονται κατά μήκος ενός ίχνους ρήγματος με την επιφάνεια της γης όταν εκατέρωθεν αυτού έρχονται σε επαφή διαπερατά με αδιαπέρατα πετρώματα. Γενικά τα υδάτινα συστήματα είναι από τα πλέον ευαίσθητα στις τεκτονικές διαδικασίες και αλλαγές. Ισχυροί σεισμοί μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές στιγμιαίες μεταβολές στη διεύθυνση ή την κλίση των ρεμάτων με αποτέλεσμα μετά την εκδήλωση τους να γίνονται πλημμύρες.
Οι ασβεστολιθικές(καρστικές) μάζες των υψωμάτων του Ψωριάρη περιέχουν μεγάλες ποσότητες νερού. Συχνά η ανύψωση που προκαλείται από ένα ενεργό ρήγμα είναι έντονη και μπορεί να παίξει θετικό ή αρνητικό ρόλο στην διαμόρφωση και την λειτουργία ενός καρστικού συστήματος. Παίζει θετικό ρόλο καθώς αυξάνει την υδραυλική αγωγιμότητα του καρστικού συστήματος με την αύξηση της πυκνότητας των ρωγμών,ενώ ο ρόλος των διαρρήξεων είναι αρνητικός όταν διακόπτεται η συνέχεια του καρστικού συστήματος. Κατά μήκος της διεύθυνσης της κλίσης μιας ζώνης διάρρηξης ευνοείται η εκδήλωση πηγών. Συνήθως εμφανίζονται στο ανεβασμένο τέμαχος του ρήγματος επειδή βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους.
Η εν λόγω περιοχή διασχίζεται από το ρήγμα της Ζιάς,.Ο εντυπωσιακός ευδιάκριτος καθρέπτης του ρήγματος με σχεδόν κατακόρυφη ανάπτυξη φτάνει στην συγκεκριμένη τοποθεσία σε ύψη 20-50 μέτρα. Πάνω στον καθρέπτη διατηρούνται ακόμη τεκτονικές δομές που δείχνουν τη διεύθυνση και τη φορά προς την οποία έχουν κινηθεί τα σπασμένα τεμάχη του ρήγματος.
Ενδεχομένως με την ξαφνική κίνηση, νερό υπό πίεση βρήκε διέξοδο προς την επιφάνεια μέσω ρωγμών.
Πρόκειται για δευτερογενές φαινόμενο που εμφανίστηκε κατά την διάρκεια του σεισμού του 1933 και το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από μαρτυρίες ντόπιων.
Σύμφωνα με τον Γιάννη Κασιώτη(πρώην κοινοτικό σύμβουλο και κάτοικο της περιοχής),που πρώτος ανέφερε την ύπαρξη της, η ιδιωτική πηγή μετά από τόσο καιρό εξακολουθεί να χρησιμοποιείται. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι καταγεγραμμένη στα ιστορικά αρχεία των Ιταλών.Πρόκειται για μόνιμη καρστική πηγή με ροή όλο το χρόνο, με σταθερή διακύμανση παροχής όλα αυτά τα χρόνια.
Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά της καταγράφηκαν την 9/4/2015 παρουσία τόσο του Γ.Κασιώτη όσο και Μάνου Μαστρογιώργη.
Το νερό έχει θερμοκρασία περίπου, 14-13.2 βαθμούς Κελσίου, παρουσιάζει αγωγιμότητα 947 microsiemens ανά εκατοστό (μS/cm) και συγκέντρωση συνολικών διαλυμένων(TDS) στερεών 472ppm, το ph στους ίδιους βαθμούς θερμοκρασίας έχει τιμή περίπου 7,37(αλκαλικό). Πρόκειται για σκληρό, ωστόσο πόσιμο νερό. Η κύρια αιτία της σκληρότητας του νερού οφείλεται στην ύπαρξη των διαλυμένων σε αυτό ιόντων ασβεστίου και μαγνησίου εξαιτίας της σύστασης των ανθρακικών πετρωμάτων που υπάρχουν στην περιοχή.
Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι στο ημερολόγιο της περιήγησης ήταν αδύνατο να μην καταγραφεί η υποδειγματική καθοδήγηση και παρατηρητικότητα του Γ.Κασιώτη όσο η ευχάριστη παρέα & συντροφιά του Μάνου Μαστρογιώργη.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Προφορική αφήγηση-Γιάννης Κασιώτης&Μ.Μαστρογιώργης
2.Εφαρμοσμένη -Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία-Γ.Α.Καλλέργη
3.Βικιπαίδεια
4.Ιστορία της νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
RSS Feed
